O‘tgan 32 yil ichida Boltiqbo‘yi davlatlari aholi jon boshiga daromad o‘sishi bo‘yicha peshqadamga aylangan. O‘zbekistonda ko‘rsatkich 5 baravar, Qozog‘istonda 10 baravar yuqorilagan.
Iqtisodchi Mirkomil Xolboyev 1992—2024-yillarda postsovet davlatlarida yalpi ichki mahsulotning aholi jon boshiga nisbatan qanday o‘zgarganiga eʼtibor qaratdi.
Tahlil qilinishicha, 1992-yilda yiliga jon boshiga eng yuqori daromad Rossiyada qayd etilgan — 3 099 dollar. Keyingi o‘rinlarni Estoniya (2 686 dollar), Latviya (2 257 dollar) va Litva (2 183 dollar) egallagan.
Beshinchida Belarus (1 658 dollar), oltinchida Qozog‘iston (1 436 dollar), keyin Ukraina (1 413 dollar), Turkmaniston (811 dollar), Moldova (778 dollar) va Gruziya (757 dollar) qayd etilgan.
O‘zbekiston ro‘yxatda 11-o‘rinni egallagan bo‘lib, 1992-yilda mamlakatda jon boshiga daromad 603 dollarni tashkil etgan.
Pasayib borgan navbatdagi o‘rinlarni Qirg‘iziston (513 dollar), Armaniston (356 dollar) hamda Tojikiston (338 dollar) band etgan. Eng quyi o‘rinda Ozarbayjon (60 dollar) keltirilgan.
2024-yilga kelib mazkur davlatlar orasida Estoniya aholi jon boshiga daromad ulushi bo‘yicha birinchi o‘ringa ko‘tarilgan — 31 170 dollar. Ikkinchi o‘rinda Litva (29 386 dollar), uchinchida Latviya (23368 dollar) qayd etilgan.
O‘tgan 32 yil ichida Rossiya (14 889 dollar) jon boshiga daromad bo‘yicha to‘rtinchi o‘ringa tushgan. Qozog‘iston (14 005 dollar) postsovet mamlakatlari orasida beshinchi pog‘onaga chiqqan.
O‘tgan yili qolgan mamlakatlardagi ko‘rsatkichlar quyidagicha bo‘lgan:
- Gruziya — 9 194 dollar;
- Turkmaniston — 8 572 dollar;
- Armaniston — 8 501 dollar;
- Belarus — 8 317 dollar;
- Moldova — 7 618 dollar;
- Ozarbayjon — 7 284 dollar;
- Ukraina — 5 389 dollar;
- O‘zbekiston — 3 162 dollar;
- Qirg‘iziston — 2 419 dollar;
- Tojikiston — 1 341 dollar.
Umuman olganda, Ozarbayjon o‘tgan 32 yil davomida postsovet mintaqasida aholi jon boshiga daromad o‘sishi rekordini o‘rnatgan. Mamlakatda bu davrda ko‘rsatkich qariyb 121,4 foizga oshgan (60 dollardan 7 284 dollarga yetgan). Keyingi yuqori o‘sish surʼati Armanistonda kuzatilgan — o‘sish 23,8 baravar (356 dollardan 8 501 dollarga).
Avvalroq Yevropa va Markaziy Osiyo mamlakatlari bo‘yicha iqtisodiy o‘sishni tezlashtirish masalasiga oid hisobot eʼlon qilgandi. Unga ko‘ra, O‘zbekiston aholi jon boshiga daromadi yuqori mamlakatlar darajasiga yetib olishiga kamida 100 yil ketadi.
Jahon banki o‘z hisobotida 2025-yilda (2026-yilda ham) O‘zbekiston iqtisodiy o‘sishi 5,9 foizni tashkil etishini prognoz qilgan.
Statistika qo‘mitasi bergan maʼlumotga ko‘ra, 2024-yilda respublikada aholi jon boshiga hisoblangan yalpi ichki mahsulot hajmi 3 092 dollarni tashkil etgan. Mazkur ko‘rsatkich 2023-yil bilan taqqoslaganda 4,4 foizga oshgan.
Mamlakat 2030-yilgacha yalpi ichki mahsulot hajmini 160 milliard dollarga, aholi jon boshiga daromadlarni 4 ming dollarga yetkazishni maqsad qilgan.
Izoh (0)