2022-yilda AQSH iqtisodiyoti tobora o‘zgaruvchan bo‘lib bormoqda. Bu haqda The Atlantic xabar bermoqda.
Ayni paytda narxlar pasayayotgandek tuyulmoqda, inflyatsiya esa o‘sib bormoqda.
2022-yil iyul oyining birinchi yarmida amerikaliklar hayotida odatda inflyatsiyaning pasayishini ko‘rsatadigan tobora ko‘proq belgilar kuzatila boshladi.
Target, Gap va Bed Bath & Beyond kabi do‘konlar juda ko‘p zaxiraga ega bo‘lib, sotilishi mumkinligini aytishadi.
Neft, benzin, tabiiy gaz, bug‘doy narxlari pasaymoqda va ular bilan birga Xitoydan tovarlarni tashish narxi ham qisqarmoqda.
Barcha ommaviy axborot vositalari yozgan mikrochiplar taqchilligi profitsitga aylandi, ya’ni elektronika narxlari ham arzonlashishi mumkin.
Narxlarning bunday pasayishi, nazariy jihatdan, inflyatsiyaning eng yuqori cho‘qqisiga o‘tganligini ko‘rsatadi. Biroq, 2022-yil 13-iyulda AQSH Federal Mehnat statistikasi byurosi yillik inflyatsiya darajasi 9,1 foizga yetganini ma’lum qildi — mamlakatda 1981-yildan beri bunday o‘sish kuzatilmagan.
Odatda yuqori inflyatsiya narxlarning ko‘tarilishi bilan birga sodir bo‘ladi.
Ehtimol, iyun oyining oxiri-iyul oyining boshlarida inflyatsiya pasaygan va statistik ma’lumotlar shunchaki iyun hisobotiga kiritilmagan.
Keyingi ko‘rsatkichlar yanada optimistik bo‘lishi kerak. Ammo yozuvchi Noa Smitning fikricha, bularning barchasi uyg‘onish qo‘ng‘irog‘i.
1970-yillardagi inqirozda yuqori neft narxlari ham tushib ketdi, lekin inflyatsiya o‘sishda davom etdi.
Foiz stavkalarini bosqichma-bosqich oshirish yordam bermadi, shuning uchun 1980-yillarning boshida AQSH Federal zaxira tizimi (Fed) raisi uni keskin ravishda 19,1 foizga oshirdi.
2022-yil iyun oyida stavka 2 foizdan kam edi va hozirgacha Fed, aftidan, yana harakat qilishga shoshilmayapti.
Fed va iqtisodiyot o‘rtasidagi munosabatlar ota-onalar va bolalar o‘rtasidagi avtoulovga o‘xshaydi.
Kattalar yo‘l bo‘ylab yurishga harakat qilishadi va ularning orqasidagi bola baqirishni to‘xtatmaydi. Ota-ona jim bo‘lishni so‘raydi, lekin yordam bermaydi.
Ehtimol, Fed hali ham stavkani hech bo‘lmaganda butun bir foiz punktiga oshirishi kerak — bu jim turishni so‘rashdan ko‘ra samaraliroq.
2020-yil iyun oyida AQSHda ishsizlik darajasi 11 foizni tashkil etdi, bu Ikkinchi jahon urushidan keyingi eng yuqori ko‘rsatkich.
2022-yil iyun oyida bu ko‘rsatkich 3,6 foiz deb baholanmoqda. Shu bilan birga, ishlab chiqarish, qurilish va eksport hajmi kamayib borayotganligi sababli yalpi ichki mahsulot darajasi pasayib bormoqda.
YIM va bandlik o‘rtasidagi tafovut Okun qonuniga zid ravishda rekord darajada yuqori.
Uning so‘zlariga ko‘ra, bu ko‘rsatkichlarning ikkalasi ham sinxron ravishda ko‘tarilishi va tushishi kerak. Xuddi inflyatsiya bilan ish haqi kabi
Ehtimol, iqtisodiyot va ish haqi o‘smaydi, chunki energiya, yog‘och va metallarning moddiy xarajatlari ortib bormoqda.
Yana bir potensial sabab — kompaniyalarning inqirozga xaotik munosabati. Mamlakatda tovarlar taqchilligi yuzaga kelganda, korxonalar bu tovarlarni sotadigan boshqa hech narsa qolmasligidan qo‘rqib sotib oladi. Bu tanqislikni kuchaytiradi va narxlarni oshiradi. Keyin talab va narxlar tushadi.
Uchinchi mumkin bo‘lgan tushuntirish ham mavjud. Xodimlar ketishadi, yangilarini tezda o‘qitishning iloji yo‘q va ularni darhol ishdan bo‘shatib bo‘lmaydi — yana o‘rinbosar izlash va ularni noldan o‘qitish kerak bo‘ladi.
Shu sababli, ish o‘rinlari band va ishlab chiqarish darajasi hali ham pasaymoqda — tajribasiz xodimlar shunchaki to‘liq quvvat bilan ishlay olmaydi.
Turistik sayohatlar soni ham ortib bormoqda, Amerika kinoteatrlari dam olish kunlari uchun odatiy bo‘lgan daromad olishmoqda.
COVID-19 pandemiyasi to‘xtamagan bo‘lsa-da, restoranlarda stollarni tozalashga, mehmonlarni kutib olishga zo‘rg‘a vaqt topadi.
Izoh (0)