Cushman & Wakefield jahonning yetakchi kompaniyasining strategik konsalting departamenti rahbari Yuliya Tokareva investorlar sinergiya ta’siridan qanday foydalanishi va Toshkentning ko‘chmas mulk bozorini qisqa muddatli va uzoq muddatli istiqbolda nimalar kutayotgani haqida gapirib berdi.
Cushman & Wakefield (NYSE ro‘yxatida CWK) — tijorat ko‘chmas mulk bozoridagi eng yirik kompaniyalardan biri bo‘lib, uning jamoasi dunyoning 60 ta mamlakatining 400 ta ofislaridagi 50 000 nafar xodimni tashkil qiladi. Rossiyada Cushman & Wakefield muvaffaqiyatli ravishda 25 yildan buyon (1995-yildan boshlab) faoliyat yuritib kelmoqda. Yuliya Tokareva, C&W mutaxassislari Toshkentning tijorat ko‘chmas mulk bozorini qanday ko‘rayotganini aytib berdi.
Yuliya, Cushman & Wakefield kompaniyasi mana 2 yildirki, O‘zbekiston bozorida ham faoliyat yuritmoqda. Sizning baholashingizga ko‘ra, Toshkentning tijorat ko‘chmas mulk bozori rivojlanishning qaysi bosqichida turipti?
Bugungi kunda ko‘chmas mulk bozori shakllanishning boshlang‘ich bosqichida turipti. Hozirda mamlakatdagi developerlarning aksariyati – mahalliy kompaniyalar. Bu shu bilan bir qatorda, O‘zbekiston uzoq vaqt davomida xalqaro kapital uchun yopiq bo‘lganligi bilan asoslanadi. Xorijiy o‘yinchilarning va institutsional investorlarning kirib kelishi – bozorning sifatli, yangi bosqichga chiqishi uchun nihoyatda muhim bosqich.
Xalqaro kompaniyalar haqida gapiradigan bo‘lsak, biz Turkiya, Koreya, Xitoy investorlarining respublikaga bo‘lgan qiziqishini ko‘rib turibmiz. Yevropalik developerlar hali O‘zbekistonga chiqmayapti. Shunga qaramasdan, ular qiziqish bildirishni boshlashmoqda. Bundan tashqari, O‘zbekistonni diqqat bilan kuzatayotgan rossiyalik kompaniyalar ham bor. Ishonchim komilki, ularning bir qismi o‘rta muddatli kelajakda bozorga chiqish haqidagi qarorni qabul qiladi. Birinchi navbatda, bu turar joy va ombor ko‘chmas mulkining o‘yinchilaridir.
Siz O‘zbekiston bozorining qanday ijobiy va salbiy tendensiyalarini ajratgan bo‘lar edingiz?
Menga bozor yangi tendensiyalarni tezda egallashi yoqadi. Agar Rossiyaga qaraydigan bo‘lsak, u yerda tijorat ko‘chmas mulki bosqichma-bosqich rivojlanib borgan. O‘zbekistonda esa developerlar eng yaxshi zamonaviy tajribalarni darhol o‘z ishlariga joriy etishmoqda.
Salbiy tomoni — xalqaro kapitalning yetishmasligi. Bu tabiiy, chunki xorijiy investorlar muhiti allaqachon tushunarli va shakllangan mamlakatlarga kelishadi. Ayni paytda O‘zbekistonda o‘rta muddatga (3-5 yilga) mo‘ljallangan loyihalarni amalga oshirayotgan ko‘plab mahalliy developerlar mavjud. Xalqaro o‘yinchilar esa uzoq siklni (10-15 yil) ko‘rib chiqishga odatlangan.
Keling, o‘zbekistonlik investorning portretiga to‘xtalamiz: u nimadan qo‘rqadi, bu qo‘rquv qanchalik asosli, uni qo‘shni mamlakatlardagi hamkasblari bilan taqqoslash mumkinmi?
Hozirgi paytda har qanday investor ehtiyotkorlik bilan ish tutadi. Biznes vakillarining aksariyati hozirda kelgusi bir necha yil ichida bozor qaysi yo‘nalishga qarab borishini ko‘rish uchun tanaffus qilmoqda. Loyihalarga allaqachon qo‘shilgan developerlar ularni kelajakdagi tendensiyalarga moslashtirmoqda. Agar biz ofislar haqida gapiradigan bo‘lsak, masalan, kompaniyalar qachon va qanday hajmda masofadan ishlashdan qaytishi haqida muzokaralar olib bormoqda.
Agar O‘zbekiston va boshqa davlatlar — Rossiya va Qozog‘iston investorlarini taqqoslaydigan bo‘lsak, ularning barchasi, umuman olganda, barqarorlik va aktivlarga bo‘lgan talabni bir xil baholaydi.
Iltimos, kelajakdagi bozorga nisbatan o‘z prognozingizni biz bilan baham ko‘rsangiz. Bizni talabning markazdan poytaxtning chekka qismiga qarab harakatlanishi kutmoqdami?
Agar ofis bozori haqida gapiradigan bo‘lsak, dastlabki bosqichda aksariyat developerlarni markaziy tumanlarga qarab tortadi. Katta shaharlardagi har qanday ofislar qurilishi aynan shu bilan boshlanadi. Ammo shahar ma’muriyatining siyosatini inobatga olgan holda, Toshkentda periferik hududlar ham rivojlantiriladi.
Cushman & Wakefield Tashkent City konseptsiyasi ustida ish olib bordi. Kompaniyaning O‘zbekistonda yana boshqa loyihalari ham bormi?
Cushman & Wakefield kompaniyasi O‘zbekistonda 9 ta konsalting loyihasini yakunlagan, ular orasida eng yiriklari – Tashkent City va Business City. Ayni paytda biz Aviapark yangi biznes markazining konseptsiyasini ishlab chiqmoqdamiz.
Aviapark BM — bu Yashnabod tumanida “B” klassidagi, turli darajali biznes majmua. Ijaraga taqdim etiladigan maydon – 13,4 ming kvadrat metrni tashkil qiladi.
Rivojlangan transport infratuzilmasi Amir Temur xiyoboniga 5 daqiqada, Toshkent temiryo‘l stansiyasiga 7 daqiqada yetib borishga imkon beradi. “Mashinasozlar” metro bekati va avtobus bekati yo‘lning narigi tomonida, “Do‘stlik-2” metro bekati esa 1,5 kilometr narida joylashgan. Loyiha sanoat hududida joylashgan bo‘lib, u aralash foydalanish maydoniga aylanishi mumkin.
Aviapark loyihasini O‘zbekistonning Top-5 qurilish-pudrat tashkilotlariga kiradigan FDG kompaniyasi amalga oshirmoqda. Topshirilgan obyektlar qatorida – Parkent Plaza TJMning birinchi va ikkinchi fazalari ham bor. Cushman & Wakefield bilan Parkent Plaza 3 va Manhattan KTJM konseptsiyasi ustida birgalikda ish olib borish haqida muzokaralar olib borilmoqda.
Aviapark BM birinchi navbatda kimlarda qiziqish uyg‘otishi mumkinligi haqida gapirib bering?
Aviapark biznes markazi sanoat zonasida joylashgan bo‘lib, bu hududda ishlab chiqarishni boshlagan yoki chiqarishni rejalashtirayotgan kompaniyalar uchun qiziqish uyg‘otadi. FDG developerlik kompaniyasi sotib olish yoki ijaraga olish uchun kichik bloklarni taklif qiladi.
Aviapark biznes markazida joylarni sotish va ijaraga berish ishlari boshlandi. Muddatli to‘lov shartlarini, biznes markazining to‘liq to‘plamini o‘rganish, shuningdek, FDG qurilish maydonchasiga tashrif buyurishingizni kelishib olish uchun savdo ofisiga murojaat qilishingiz mumkin. Hozirga qadar 5 ta qavat qurilgan.
Aloqa uchun
Sayt: fdg.uz
Telegram: t.me/fdguz
Instagram: fdg_uz
Facebook: fb.com/firstdevelopmentgroup
Savdo bo‘limining telefonlar raqamlari: +998 93 555 50 01, +998 93 183 44 55
Reklama huquqi asosida.
Izoh (0)