Cushman & Wakefield жаҳоннинг етакчи компаниясининг стратегик консалтинг департаменти раҳбари Юлия Токарева инвесторлар синергия таъсиридан қандай фойдаланиши ва Тошкентнинг кўчмас мулк бозорини қисқа муддатли ва узоқ муддатли истиқболда нималар кутаётгани ҳақида гапириб берди.
Cushman & Wakefield (NYSE рўйхатида CWK) — тижорат кўчмас мулк бозоридаги энг йирик компаниялардан бири бўлиб, унинг жамоаси дунёнинг 60 та мамлакатининг 400 та офисларидаги 50 000 нафар ходимни ташкил қилади. Россияда Cushman & Wakefield муваффақиятли равишда 25 йилдан буён (1995 йилдан бошлаб) фаолият юритиб келмоқда. Юлия Токарева, C&W мутахассислари Тошкентнинг тижорат кўчмас мулк бозорини қандай кўраётганини айтиб берди.
Юлия, Cushman & Wakefield компанияси мана 2 йилдирки, Ўзбекистон бозорида ҳам фаолият юритмоқда. Сизнинг баҳолашингизга кўра, Тошкентнинг тижорат кўчмас мулк бозори ривожланишнинг қайси босқичида турипти?
Бугунги кунда кўчмас мулк бозори шаклланишнинг бошланғич босқичида турипти. Ҳозирда мамлакатдаги девелоперларнинг аксарияти – маҳаллий компаниялар. Бу шу билан бир қаторда, Ўзбекистон узоқ вақт давомида халқаро капитал учун ёпиқ бўлганлиги билан асосланади. Хорижий ўйинчиларнинг ва институционал инвесторларнинг кириб келиши – бозорнинг сифатли, янги босқичга чиқиши учун ниҳоятда муҳим босқич.
Халқаро компаниялар ҳақида гапирадиган бўлсак, биз Туркия, Корея, Хитой инвесторларининг республикага бўлган қизиқишини кўриб турибмиз. Европалик девелоперлар ҳали Ўзбекистонга чиқмаяпти. Шунга қарамасдан, улар қизиқиш билдиришни бошлашмоқда. Бундан ташқари, Ўзбекистонни диққат билан кузатаётган россиялик компаниялар ҳам бор. Ишончим комилки, уларнинг бир қисми ўрта муддатли келажакда бозорга чиқиш ҳақидаги қарорни қабул қилади. Биринчи навбатда, бу турар жой ва омбор кўчмас мулкининг ўйинчиларидир.
Сиз Ўзбекистон бозорининг қандай ижобий ва салбий тенденцияларини ажратган бўлар эдингиз?
Менга бозор янги тенденцияларни тезда эгаллаши ёқади. Агар Россияга қарайдиган бўлсак, у ерда тижорат кўчмас мулки босқичма-босқич ривожланиб борган. Ўзбекистонда эса девелоперлар энг яхши замонавий тажрибаларни дарҳол ўз ишларига жорий этишмоқда.
Салбий томони — халқаро капиталнинг етишмаслиги. Бу табиий, чунки хорижий инвесторлар муҳити аллақачон тушунарли ва шаклланган мамлакатларга келишади. Айни пайтда Ўзбекистонда ўрта муддатга (3-5 йилга) мўлжалланган лойиҳаларни амалга ошираётган кўплаб маҳаллий девелоперлар мавжуд. Халқаро ўйинчилар эса узоқ циклни (10-15 йил) кўриб чиқишга одатланган.
Келинг, ўзбекистонлик инвесторнинг портретига тўхталамиз: у нимадан қўрқади, бу қўрқув қанчалик асосли, уни қўшни мамлакатлардаги ҳамкасблари билан таққослаш мумкинми?
Ҳозирги пайтда ҳар қандай инвестор эҳтиёткорлик билан иш тутади. Бизнес вакилларининг аксарияти ҳозирда келгуси бир неча йил ичида бозор қайси йўналишга қараб боришини кўриш учун танаффус қилмоқда. Лойиҳаларга аллақачон қўшилган девелоперлар уларни келажакдаги тенденцияларга мослаштирмоқда. Агар биз офислар ҳақида гапирадиган бўлсак, масалан, компаниялар қачон ва қандай ҳажмда масофадан ишлашдан қайтиши ҳақида музокаралар олиб бормоқда.
Агар Ўзбекистон ва бошқа давлатлар — Россия ва Қозоғистон инвесторларини таққослайдиган бўлсак, уларнинг барчаси, умуман олганда, барқарорлик ва активларга бўлган талабни бир хил баҳолайди.
Илтимос, келажакдаги бозорга нисбатан ўз прогнозингизни биз билан баҳам кўрсангиз. Бизни талабнинг марказдан пойтахтнинг чекка қисмига қараб ҳаракатланиши кутмоқдами?
Агар офис бозори ҳақида гапирадиган бўлсак, дастлабки босқичда аксарият девелоперларни марказий туманларга қараб тортади. Катта шаҳарлардаги ҳар қандай офислар қурилиши айнан шу билан бошланади. Аммо шаҳар маъмуриятининг сиёсатини инобатга олган ҳолда, Тошкентда периферик ҳудудлар ҳам ривожлантирилади.
Cushman & Wakefield Tashkent City концептсияси устида иш олиб борди. Компаниянинг Ўзбекистонда яна бошқа лойиҳалари ҳам борми?
Cushman & Wakefield компанияси Ўзбекистонда 9 та консалтинг лойиҳасини якунлаган, улар орасида энг йириклари – Tashkent City ва Business City. Айни пайтда биз Aviapark янги бизнес марказининг концептсиясини ишлаб чиқмоқдамиз.
Aviapark BM — бу Яшнабод туманида «B» классидаги, турли даражали бизнес мажмуа. Ижарага тақдим этиладиган майдон – 13,4 минг квадрат метрни ташкил қилади.
Ривожланган транспорт инфратузилмаси Амир Темур хиёбонига 5 дақиқада, Тошкент темирйўл станциясига 7 дақиқада етиб боришга имкон беради. «Машинасозлар» метро бекати ва автобус бекати йўлнинг нариги томонида, «Дўстлик-2» метро бекати эса 1,5 километр нарида жойлашган. Лойиҳа саноат ҳудудида жойлашган бўлиб, у аралаш фойдаланиш майдонига айланиши мумкин.
Aviapark лойиҳасини Ўзбекистоннинг Топ-5 қурилиш-пудрат ташкилотларига кирадиган FDG компанияси амалга оширмоқда. Топширилган объектлар қаторида – Parkent Plaza ТЖМнинг биринчи ва иккинчи фазалари ҳам бор. Cushman & Wakefield билан Parkent Plaza 3 ва Manhattan КТЖМ концептсияси устида биргаликда иш олиб бориш ҳақида музокаралар олиб борилмоқда.
Aviapark BM биринчи навбатда кимларда қизиқиш уйғотиши мумкинлиги ҳақида гапириб беринг?
Aviapark бизнес маркази саноат зонасида жойлашган бўлиб, бу ҳудудда ишлаб чиқаришни бошлаган ёки чиқаришни режалаштираётган компаниялар учун қизиқиш уйғотади. FDG девелоперлик компанияси сотиб олиш ёки ижарага олиш учун кичик блокларни таклиф қилади.
Aviapark бизнес марказида жойларни сотиш ва ижарага бериш ишлари бошланди. Муддатли тўлов шартларини, бизнес марказининг тўлиқ тўпламини ўрганиш, шунингдек, FDG қурилиш майдончасига ташриф буюришингизни келишиб олиш учун савдо офисига мурожаат қилишингиз мумкин. Ҳозирга қадар 5 та қават қурилган.
Алоқа учун
Сайт: fdg.uz
Telegram: t.me/fdguz
Instagram: fdg_uz
Facebook: fb.com/firstdevelopmentgroup
Савдо бўлимининг телефонлар рақамлари: +998 93 555 50 01, +998 93 183 44 55
Реклама ҳуқуқи асосида.
Изоҳ (0)