O‘zbekiston havo kodeksiga o‘zgartirish va qo‘shimchalar kiritilishi kutilmoqda. Xususan, kodeksning 67-moddasi bo‘yicha taklif etilayotgan o‘zgartirishlarga asosan, endilikda aholi punktlari bo‘ylab havo kemalarining parvozlarini amalga oshirishga ruxsat etilishi ko‘zda tutilgan. Bu haqda “Kun.uz” xabar berdi.
Transport vazirligi va “O‘zaviatsiya” agentligi vakolatlarini belgilash, eksperimental havo kemalarini hisobga olish tartibini o‘rnatish bo‘yicha vakolatli organni belgilash, shuningdek, aholi punktlari ustidan parvozlarni amalga oshirish imkoniyatini qonuniy ravishda belgilash maqsadida “O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonun loyihasi loyihasi ishlab chiqildi.
Mazkur qonun loyihasi umumiy 5 ta banddan iborat. Ulardan 4 tasi texnik jihatdan kiritilayotgan o‘zgartirish va qo‘shimchalardir.
Qonun loyihasini qabul qilish zaruriyati quyidagilarga asoslanadi:
Birinchidan, Prezidentning “Transport sohasida davlat boshqaruvi tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2019-yil 1- fevraldagi farmoniga muvofiq “Davavianazorat” inspeksiyasi “O‘zaviatsiya” agentligi etib qayta tashkil etilgani munosabati bilan aviatsiya ma’muriyati vazifalarini Transport vazirligi huzuridagi “O‘zaviatsiya” agentligi zimmasiga yuklash;
Ikkinchidan, amaldagi eksperimental havo kemalarini davlat ro‘yxatiga olish qoidalari “Davavianazorat” inspeksiyasi buyrug‘i bilan tasdiqlangan va prezidentning 2020-yil 19-maydagi farmoniga asosan hujjatni yuqori yuridik kuchga ega bo‘lgan normativ-huquqiy hujjat shakliga o‘tkazish uchun amaldagi Havo kodeksining 39-moddasini tegishli qo‘shimcha bilan to‘ldirish;
Uchinchidan, prezidentning 2018-yil 11-apreldagi farmoniga muvofiq, aeroportlarda havo kemalariga xizmat ko‘rsatish (Handling) bo‘yicha faoliyatni amalga oshirishga litsenziya berish bo‘yicha talablar bekor qilingani munosabati bilan kodeksning 96- va 97-moddalari chiqarib tashlash;
To‘rtinchidan, kodeksning amaldagi 67-moddasining birinchi qismi aholi punktlari ustidan parvozlarni amalga oshirishni deyarli taqiqlaydi. Bu esa mamlakatning aholi punktlarida havo kemalaridan keng foydalanishga to‘sqinlik qilmoqda.
Masalan, bir dvigatelli samolyot Toshkent shahri ustida parvozini kamida 1000 metrdan ortiq balandlikda amalga oshirishi lozim, sababi agar samolyot dvigateli ishdan chiqsa bu holda samolyot aholi punktidan tashqarida qo‘nishni amalga oshirishi yoki eng yaqin aerodromda qo‘nishi talab etiladi.
Bu normani vertolyot uchun umuman qo‘llab bo‘lmaydi, chunki dvigateli ishdan chiqsa, u aholi punkti tashqarisiga yoki eng yaqin aerodromgacha parvozini davom ettirish imkoni amalda mavjud emas.
Xalqaro amaliyotga ko‘ra, deyarli barcha mamlakatlarda parvozlarni amalga oshirish qoidalaridan kelib chiqqan holda havo kemalarining aholi punktlari ustidagi parvoziga ruxsat berilgan.
Kodeksning 67-moddasiga taklif etilayotgan o‘zgartirishlar Prezidentning 2020-yil 2-martdagi farmoniga asosan, aholi punktlari bo‘ylab havo kemalari parvozlarini amalga oshirish, bu parvozlar shoshilinch tibbiy yordam ko‘rsatishda, qutqaruv operatsiyalarini amalga oshirishda, quruqlikda harakatlanayotgan transportlarning harakatini havodan turib nazorat qilishda, shuningdek, turizm sohasi va biznes ehtiyojlarini qondirish uchun havo kemalaridan aholi punktlari ustida foydalanishga bo‘lgan to‘siqlarni bartaraf etish maqsadida kiritilmoqda.
Qonun loyihasini tayyorlashda Fuqaro aviatsiyasi xalqaro tashkiloti (IKAO) standartlari, Yevropa ittifoqi qoidalari, AQSh, Yangi Zelandiya, Belarus, Qozog‘iston va Rossiya kabi davlatlarning amaliyotlari o‘rganilgan va qiyosiy tahlil qilingan.
Nashr jurnalisti mazkur masala yuzasidan Havo transportini rivojlantirish departamenti rahbari Doniyor Jumayev bilan suhbatlashdi.
– Aholi punktlari ustidan parvozlarni amalga oshirish qonuniy ravishda ruxsat berilsa, bu holda aholiga xavf tug‘ilmaydimi?
– Qonun loyihasida parvozlar xavfsizligini ta’minlash maqsadida, shuningdek, yerdagi odamlarga yoki ularning mol-mulkiga xavf solmasdan, aholi punktlari ustidagi parvozlar faqatgina belgilangan yo‘nalishlar va balandliklarda nazarda tutilgan.
Odatda bunday yo‘nalishlar katta magistral yo‘llar, daryolar va kanallar bo‘ylab tanlanadi va belgilanadi.
Misol uchun, Toshkent aeroportidan Yangi ToshMIgacha borish uchun vertolyot shaharni markazidan to‘g‘ri kesib o‘tib ketmaydi. Buning uchun avval “O‘zaviatsiya” agentligi tomonidan xavfsiz yo‘nalish ishlab chiqiladi va Mudofaa vazirligi tomonidan tasdiqlanadi.
Yo‘nalish Toshkent aeroportidan uchib Toshkent halqa yo‘li ustidan parvoz qilib ToshMida qo‘nadi.
– Marshrutlarni belgilash, alohida hollarda parvozlarni amalga oshirish qanday tartibga solinadi?
– Inson hayotini qutqarish maqsadida parvoz qilish yoki alohida hollarda Vazirlar Mahkamasining qaroriga asosan, Havo hududidan foydalanish normalari amaldagi kodeksning 2-, 4- va 9-moddalarida, shuningdek, Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 18-apreldagi 114-sonli qarori bilan tasdiqlangan “O‘zbekiston Respublikasi Samoviy hududidan foydalanish to‘g‘risidagi nizom”da belgilab berilgan.
– Kichik aviatsiya xizmatidan foydalanish maqsadida aholi punktlari ustidan parvozlarni amalga oshirish uchun kelib tushgan so‘rovnomalar bo‘yicha statistika ma’lumotlari bormi?
– 67-moddaning amaldagi tahririning birinchi qismi aholi punktlari ustida parvozlarni amalga oshirishni deyarli taqiqlagani sababli hozirgi kungacha deyarli so‘rovnomalar bo‘lmagan, shu sababli statistika ma’lumotlari hozircha mavjud emas. Umid qilamizki, taklif etilayotgan qonun loyihasining qabul qilinishi kichik aviatsiya rivojlanishiga yo‘l ochib beradi.
Eslatib o‘tamiz, O‘zbekistonning barcha hududiy aeroportlarida 2020-yilning 1-avgustidan “Ochiq osmon” rejimi joriy etilgandi.
Izoh (0)