So‘nggi yillarda palma yog‘ining inson sog‘lig‘i uchun zararli yoki zararli emasligi borasida juda ko‘p bahs munozaralar bo‘lmoqda. Aslidachi? U inson organizmi uchun qay darajada xavfli? Agar mahsulot zararli bo‘lsa, nega unda ishlab chiqaruvchilar palma yog‘idan foydalanmoqda?
Ma’lumot uchun Palma yog‘i ikki turga bo‘linadi. Qizil palma yog‘i hamda texnik palma yog‘i. Qizil palma yog‘i palma mevasidan olinadi. Foydali va shu bilan birga juda qimmat mahsulot. Ikkinchisi xom palma yog‘i. U meva danagidan olinadi. O‘ta arzon va zararli. Texnik palma yog‘i, asosan nooziq-ovqat mahsulotlar tarkibiga qo‘shiladi va undan oziq-ovqat mahsulotlari uchun ishlatish mumkin emas.
Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining ma’lum qilishicha, bu kislota genotoksik yoki kantserogen modda bo‘lib, saratonni keltirib chiqaradi va xastalikni avj oldiradi. Natijada bu yog‘ saraton xastaligi to‘qimalari ko‘payishiga va tananing boshqa yeriga ko‘chib o‘tishiga yordamlashadi. Ayniqsa, bunday moddalar organizmi nimjon bolalar salomatligi uchun juda xavfli. U yurak-qon tomir kasalliklari, diabet kasalligi hatto, erkaklarning bepushtligini ham keltirib chiqarishi mumkin ekan.
Nega unda ishlab chiqaruvchilar palma yog‘idan foydalanadilar?
Masalan, Rossiyada palma yog‘i margarin, souslar, sut mahsulotlari ishlab chiqarishda qo‘llaniladi. Ushbu qo‘shimchalar ishlab chiqarish xarajatlarini kamaytiradi.
Butunjahon sog‘liqni saqlash tashkiloti palma yog‘i iste’molini cheklash bo‘yicha maslahat bergan. Rivojlangan davlatlarda bu mahsulotdan foydalanish cheklangan. Shuningdek, O‘zbekistonda ham, amaldagi sanitariya qoidalari va me’yorlariga asosan bolalar oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarilishida palma yog‘idan foydalanish taqiqlangan.
O‘zbekistonda palma yog‘ining import hajmi tobora oshib bormoqda. Ma’lumotlarga ko‘ra, oxirgi uch yilda mamlakatimizga o‘rtacha 50 ming tonnadan palma yog‘i olib kirilgan. Joriy yilning yanvar –may oylari davomida 31 ming tonnadan ortiq palma yog‘i import qilingan. Bu esa joriy yildagi palma yog‘i importi o‘tgan yillarga nisbatan keskin o‘sayotganligini ko‘rsatmoqda.
Oliy Majlis deputatlari “O‘zstandart” va Sog‘liqni saqlash vazirligiga O‘zbekistonga olib kirilayotgan palma yog‘ini tekshiruvdan o‘tkazish bo‘yicha so‘rov yuborgan. Hozirda “Yuksalish” umummilliy harakati va “Buyuk kelajak” xalqaro nodavlat notijorat tashkiloti ham hamkorlikda palma yog‘ining inson salomatligiga ta’siri bo‘yicha qo‘shma tadqiqot o‘tkazmoqda.
Izoh (0)