Sud albatta qonun tomonida bo‘lmog‘i, sudya faqat qonun talablariga tayangan holda o‘z qarorini chiqarishi zarur. Ammo Samarqandda yuz bergan voqeada bojxona xodimlarining xatti-harakatlarini baholashda sud uchun adolat mezon bo‘lganiga ishonish mushkul. Bu haqda “Daryo”ga jurnalist Toshpo‘lat Rahmatullayev xabar bermoqda.
Besh nafar o‘rtoq Samarqanddan Tojikistonning Panjakent shahriga borib, u yerda ikkitadan televizor xarid qiladi. Ular “Jartepa” chegara bojxona postida bojxona deklaritsiyasini to‘ldirib, televizorlarni O‘zbekiston hududiga olib o‘tadi. E’tibor bering: ularning har biri ikkitadan televizor bilan qaytadi va tovarning narxi 286 dollarni tashkil etadi. Voqea 11-may kuni sodir bo‘lgandi. U vaqtda cheklanmagan miqdorda, lekin umumiy bahosi 300 dollardan ko‘p bo‘lmagan tovar olib o‘tishga ruxsat bor edi.
Negadir keyinchalik viloyat bojxona mas’ullari va viloyat ma’muriy sudi televizorlarni faqat ikki kishi – Nodirjon To‘raqulov va Abdusalom Nosirov olib o‘tganligini iddao qilib, ularni jazolaydi. Qolgan uch nafar mulk sohibi — Ansor Nosirov, Qahramon Quvvatov va Salohiddin Egamberdiyev chetda qolib ketadi va sudga guvoh sifatida jalb qilinadi.
Jo‘ralar o‘z tovarlarini mavjud tartibga ko‘ra rasmiylashtirib, bojxona postidan o‘tgandan so‘ng, yengil mashinada Samarqand tomon ravona bo‘ladi. N.To‘raqulovning so‘zlariga qaraganda, ular televizorlar sotadigan do‘konga kirib, o‘zlari sotib olgan 80/32 santimetr o‘lchamli, LG rusumli televizorning narxini bilmoqchi bo‘lgan. Shu vaqtda uch kishi kelib, o‘zlarini bojxona xodimlari deb tanishtirgan va ularni viloyat bojxona idorasiga olib borgan.
Sud majlislaridan birida ishtirok etdim. Ish viloyat ma’muriy sudida sudya Sirojiddin Yusupov raisligida ko‘rib chiqildi. 8-iyundagi sud majlisi bir soat kechikib boshlandi. Sudya bu holga izoh berishni ortiqcha deb hisobladimi yoki bu odatiy holmi, uzr so‘ramasdan, kechikish sababini ma’lum qilmasdan, sud majlisini ochiq deb e’lon qildi.
Bu yerda sud majlisida bo‘lgan gaplarni, 14-iyundagi sud majlisida qabul qilingan qaror tafsilotlarini keltirib, ko‘pchilikning vaqtini olmoqchi emasman. Javobgarlikka tortilganlarning va qolaversa, o‘zimni ham qiynayotgan, noaniq bo‘lib qolayotgan savollarni o‘rtaga tashlamoqchiman. Ularga bojxona xizmati mutasaddilari, huquqshunoslar javob berishar, masalaga oydinlik kiritib, o‘zini nohaq jazolangan deb hisoblayotgan yosh yigitlarga hamasini ipidan ignasigacha tushuntirar degan umiddaman.
Mana o‘sha savollar:
Qonun buzilgan bo‘lsa, nega joyida, bojxonada bu narsaga oydinlik kiritilmadi? Urgut va Tayloq tumanlari hududi orqali viloyat markazigacha chegara postidan o‘tganlarni quvib kelish va yuklarini olib, o‘zlarini jazoga tortish qanchalik to‘g‘ri?
Nega chegara bojxona postida televizorlar besh kishi nomiga rasmiylashtirilishiga qaramasdan, sudda faqat ikki kishi 10 ta televizor olib o‘tganligi ta’kidlandi va ular aybdor deb topildi?
Agar viloyat bojxonasi bo‘lim boshlig‘i Lutfilla Ziyodullayevning sud majlisdi uqtirganidek, o‘sha paytda maxsus tezkor tadbir o‘tkazilgan bo‘lsa, nega unda ichki ishlar organi va prokuratura xodimlari va xolislar qatnashmagan?
N.To‘raqulov va A.Nosirov sudda bergan ko‘rsatmalarida L.Ziyodullayev bilan bo‘lgan ikki noma’lum shaxs o‘zlarini tanishtirmaganligini, hech qanday hujjat ko‘rsatmaganligini uqtirishdi. Shuningdek, ularning so‘zlariga qaraganda, o‘sha paytda xolislar ham bo‘lmagan, ularni keyinchalik bojxona binosiga olib kelishgan. Xolislarning o‘zlari ham tezkor tadbir tugagandan so‘ng bu ishga jalb qilinganliklari haqida sudda ko‘rsatma berdi.
Sud qarorida A.Nosirov televizorlarni “savdo do‘koniga topshirayotgan vaqtda ushlanganligi” haqida so‘z yuritilgan. Vaholanki, L.Ziyodullayev sud majlisida bergan ko‘rsatmasida televizorni A.Nosirov avtomashinadan tushirayotgan paytda to‘xtatilganligini uqtirgan edi. Buni tushuntirib, u do‘kon ichida bu ishni amalga oshirish mumkin emasligini, tadbirkorlik subyekti hududiga kirish uchun alohida ruxsatnoma kerak ekanligini gapirib o‘tgan edi. Nima, bu katta ko‘chada avtomashidan tushirayotgan tovarni olib qo‘yib, uning egalarini javobgarlikka tortishga asos bo‘la oladimi?
Sud “Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risida”gi kodeksning tegishli moddalari bilan N.To‘raqulov va A.Nosirov huquqbuzarlik sodir etgan deb topdi va har birini eng kam oylik ish haqining besh baravari miqdorida jarimaga tortdi. 10 ta televizor davlat foydasiga musodara qilindi.
“Nega bizni noqonuniy tadbirkorlik faoliyati bilan shug‘ullaganlikda ayblashdi? Biz qonun ruxsat bergan miqdorda o‘z ehtiyojimiz uchun mahsulot olib kelgan edik. Uni musodara qilish va bizni jarimaga tortish kimga kerak edi?”, deydi N.To‘raqulov.
Agar yuqoridagi savollarga mutasaddilar tezlik bilan aniq javob qaytarsa, ortiqcha gap-so‘zlarga barham berilardi, voqea ishtirokchilari va voqeadan xabardor bo‘lganlar ko‘z oldida adolat tantana qilgan bo‘lardi.
Izoh (0)