Hindiston hukumati Multi-Role Fighter Aircraft (MRFA) dasturi doirasida Fransiyadan yana 114 ta Rafale qiruvchi samolyoti xarid qilmoqchi. The Times of India xabariga ko‘ra, bu xalqaro tender emas, to‘g‘ridan-to‘g‘ri davlatlararo kelishuv asosida amalga oshiriladi.
Nashrning yozishicha, yangi samolyotlar Dehliga ikki front – Pokiston va Hindistonga qarshi tiyib turuvchi kuch sifatida kerak. Mamlakat bu uchun har biri 16-18 tadan iborat 42 ta eskadron shakllantirishi zarur.
Hindiston harbiy havo kuchlari hozirda 31 ta jangovar eskadronni boshqaradi. Biroq kelasi oy eskirib bo‘lgan MiG-21 qiruvchilari safdan chiqarilgach, tuzilmalar soni 29 taga tushib qoladi. Hind rasmiylarining ta’kidlashicha, yangi Rafale’lar bu bo‘shliqni to‘ldirish uchun zarur.
Pokistonga qarshi may oyida o‘tkazilgan “Sindoor” amaliyoti davomida Rafale qiruvchilaridan uzoq masofali zarbalar berishda foydalanildi. Islomobod esa 5 ta hind samolyoti, jumladan 3 ta Rafale urib tushirilganini da’vo qilgan. Hindiston tomoni yo‘qotishlar bo‘lganini tan oldi. Biroq ularning soni va turini ochiqlamadi.
Hind rasmiylari ko‘p milliardlik shartnoma uchun nima sababdan tender o‘tkazilmaganiga oydinlik kiritdi. Ularning fikricha, bevosita davlatlararo bitim ochiq tenderdan ko‘ra tejamliroq va logistika jihatidan qulayroq bo‘ladi. Qolaversa, bu turdagi samolyotlar Hindiston uchun yangilik emas. Mamlakat fransuzlardan shu kunga qadar 36 ta Rafale qiruvchisini sotib olgan. Ambala va Hasimara bazalari qo‘shimcha eskadronlarni qabul qilishga tayyor.
Hindiston, bundan tashqari, Fransiyadan manba kodlariga kirish huquqini so‘ramoqda. Bu mamlakatga mahalliy qurollarni Rafale’ga integratsiya qilish imkonini beradi. Ammo ishlab chiqaruvchilar texnologik sirlarni himoya qilish uchun bunga ruxsat bermay kelmoqda.
Mahalliy sanoatni rivojlantirish
Fransiyaning Dassault Aviation va Hindistonning Tata Advanced Systems kompaniyasi 2025-yil iyunida Haydarobod shahrida Rafale fyuzelajlarini ishlab chiqarish bo‘yicha kelishuvga erishdi. Bu Dassault Aviation’ning Fransiyadan tashqarida amalga oshiriladigan ilk ishlab chiqarish loyihasi bo‘ladi. Zavod 2028-yildan boshlab oyiga 2 tagacha fyuzelaj tayyorlashi rejalashtirilgan.
Bundan tashqari, Hindiston Fransiyaning Safran kompaniyasi bilan yangi yuqori tortish kuchiga ega dvigatelni ishlab chiqish bo‘yicha muzokaralar olib bormoqda. Bu dvigatel 2035-yildan xizmatga kirishi rejalashtirilgan AMCA loyihasi uchun mo‘ljallangan.
Hindiston harbiy dengiz kuchlari esa 2028-yildan 26 dona Rafale M samolyotini qabul qiladi. Bu samolyotlar INS Vikrant aviatashuvchisi palubasidan joy oladi. Ham harbiy havo kuchlari, ham flot aviatsiyasida bir xil platformadan foydalanish xarajatlarni kamaytirishi mumkin.
Boshqa variantlar
MRFA dasturi doirasida Rafale samolyotlaridan tashqari Lockheed Martin F-21, Saab Gripen E/F, Boeing F-15EX, MiG-35 va Su-35 qiruvchilari ham ko‘rib chiqilmoqda. Bundan tashqari, mamlakat Rossiya bilan 50–60 ta Su-57E ko‘p maqsadli samolyotlarini birga ishlab chiqarish bo‘yicha muzokara olib bormoqda.
Hindiston bilan ziddiyatli munosabatlarga ega Pokiston esa Xitoydan 40 ta J-35A “stels” qiruvchisini sotib olishni rejalashtirayotgani haqida xabarlar paydo bo‘ldi.
Izoh (0)