AQSh prezidenti Donald Tramp va ikki respublikachi-senator migratsiya qonunchiligini qat’iylashtiruvchi qonun loyihasini tayyorladi. Gap migrantlar oqimini ikki barobarga qisqartirish, jumladan, “Turli millat vakillari uchun immigratsion vizalar” dasturi — AQShda yashash huquqini qo‘lga kiritish imkonini beruvchi har yili o‘tkaziladigan lotereyani (grin-kart) bekor qilish haqida bormoqda, deb yozadi Meduza.
Grin-kart qanaqa lotereya?
AQShda 1990-yildan buyon har yili chet elliklarga tasodifiy ravishda 50 mingta (yana 5 mingta har yili Markaziy Amerika mamlakatlari uchun ajratiladi) yashash uchun guvohnoma tarqatish dasturi amal qiladi. Lotereyada ishtirok etish tekin va arizani har yili berish mumkin.
AQSh hammani qabul qilaveradimi?
Yo‘q. Birinchi navbatda, mamlakatlar bo‘yicha cheklov mavjud. Har yili Milliy xavfsizlik vazirligi oxirgi besh yil ichida u yoki bu mamlakatdan qancha migrant kelganligini ko‘rib chiqadi. Agar bu miqdor 50 ming kishidan oshsa (nafaqat lotereya bo‘yicha kelganlar, balki istalgan muhojirlar) ushbu mamlakat o‘yindan chetlatiladi.
2018-yil lotereyasidan Bangladesh, Braziliya, Kanada, Xitoy (Gonkong, Makao va Tayvansiz), Kolumbiya, Dominikan Respublikasi, Salvador, Gaiti, Hindiston, Yamayka, Meksika, Nigeriya, Pokiston, Peru, Filippin, Janubiy Koreya, Buyuk Britaniya va unga qaram hududlar (Shimoliy Irlandiyadan tashqari) va Vyetnam chetlatilgan.
Arizachining turmush o‘rtog‘i yo rafiqasi yoki ota-onasi lotereyaga kiritilgan mamlakatda tug‘ilgan bo‘lsa, bu cheklovni chetlab o‘tish mumkin.
Nomzodlarga yana qanday talablar mavjud?
Yagona qo‘shimcha talab — minimal mehnat ko‘nikmalari mavjudligini ko‘rsatish. Buning uchun maktab ma’lumoti to‘g‘risidagi attestat yoki ikki yillik mehnat staji (tasdiqlangan mutaxassisliklardan biri bo‘yicha) haqidagi guvohnomani taqdim etish kerak. Boshqa hech narsa talab qilinmaydi.
Ariza oktabr oyi davomida qabul qilinadi va Davlat departamentining maxsus sahifasida rasmiylashtiriladi.
G‘oliblar qanday aniqlanadi?
Bu tasodifiy ravishda kompyuter tomonidan amalga oshiriladi. Biroq mamlakat yoki hudud chegarasida taqdim etiladigan vizalar soni bo‘yicha cheklov mavjud. Hech bir mamlakat grin-kartning yetti foizdan ortig‘ini (3,5 ming) qo‘lga kirita olmaydi.
Butun dunyo yillik kvotalarni taqsimlash uchun oltita hududga ajratiladi. Agar hudud oxirgi besh yil ichida barcha grin-kartlarning oltidan bir qismidan ortig‘ini qo‘lga kiritgan bo‘lsa (hozirda bu Lotin Amerikasi va Osiyo), u past ustunlikni, qolgan hududlar esa (Shimoliy Amerika, Yevropa, Afrika va Okeaniya) yuqori ustunlikni qo‘lga kiritadi.
Lotereyadagi g‘oliblik AQSh fuqarosi bo‘lishni anglatadimi?
Yo‘q. Yutuqli arizachilarning yarmidan ortig‘i viza rasmiylashtirish bosqichida saralanadi. Masalan, 2015-yilda 125 mingdan ortiq g‘olib aniqlangan, biroq ulardan 50 mingga yaqini viza olishga erishgan. Rad etish sababi turlicha: firibgarlikdan qonunchilik taqiqlarini buzishgacha bo‘lishi mumkin.
Grin-kart olgandan so‘ng mamlakatda besh yil yashagandan keyin (turmush o‘rtog‘i amerikalik bo‘lsa, uch yil) AQSh fuqaroligi uchun ariza berish mumkin. Jinoyat sodir etgan yoki AQShni bir yildan ortiq muddatga tark etganlar uchun yashash huquqi bekor qilinadi.
Grin-kartni lotereyasiz ham qo‘lga kiritish mumkin-ku?
To‘g‘ri, lotereya uni qo‘lga kiritishning yagona usuli emas. 2016-yilda lotereya g‘oliblari migrantlar umumiy sonining bor-yo‘g‘i yetti foizini tashkil etgan. Grin-kart olishning eng ommabop yo‘li hamon AQSh fuqarolari bilan (barcha muhojirlik vizalarining yarmi) yoki yashash guvohnomasiga ega bo‘lganlar bilan (uchdan biri) qarindoshlik aloqalari bo‘lib qolmoqda. Ishchi vizalarni muhojirlarning atigi to‘rt foizi qo‘lga kiritgan.
Yashash huquqini lotereya orqali tarqatish nega kerak?
Lotereya migratsiya oqimini baravarlashtirish uchun joriy etilgan. Urushdan keyingi qonunchilik Osiyo va Lotin amerikaliklarga qarindoshlarini ommaviy AQShga olib kelishga ruxsat bergan. 1980-yillarning oxirida yevropaliklarni qo‘llab-quvvatlash uchun lotereya o‘ylab chiqilib, undan shusiz ham ko‘p migrant kirib kelayotgan mamlakatlar istisno etilgan.
Grin-kartni bekor qilish haqidagi qonun qabul qilinadimi?
Hozircha bir nima deyish qiyin. Migratsiyani cheklash Trampning saylovoldi va’dalaridan biri edi, biroq senatdagi respublikachilarning ko‘pchiligi ham uning qonunchilik tashabbuslari muvaffaqiyatini kafolatlay olmaydi. Misol uchun, Obamacare’ni bekor qilish haqidagi qonun loyihasi tasdiqlanmadi — hatto respublikachilar ham unga qarshi chiqdi.
Izoh (0)