Олий Мажлис Сенатининг учинчи ялпи мажлисида “Банклардаги омонатларни ҳимоялаш кафолатлари тўғрисида”ги қонун кўриб чиқилди. Бу ҳақда Сенат матбуот хизмати хабар берди.
Қонун билан банклардаги омонатларнинг ҳимоя қилинишини кафолатлаш соҳасидаги ваколатли орган – Омонатларни кафолатлаш агентлигининг ҳуқуқий мақоми, ҳуқуқ ва мажбуриятлари ва унинг фаолият кўрсатиш тартиби белгиланмоқда.
Шунингдек, кафолатлаш ҳодисаси рўй берганда Омонатларни кафолатлаш агентлиги томонидан бир омонатчига ҳар бир банкда кафолатлаш объектининг қолдиғи 200 млн сўм миқдорида ёки ундан кам бўлса тўлиқ ҳажмда компенсация тўланиши белгилаб қўйилмоқда.
Банк тугатилганда омонатчиларга агентлик томонидан компенсация тўловини амалга ошириш даври босқичма-босқич 7 иш кунигача қисқартирилиши назарда тутилмоқда.
Жумладан, банк тугатилганда компенсация тўлови 2025 йил 1 январдан бошлаб 20 иш куни, 2026 йил 1 январдан 15 иш куни, 2027 йил 1 январдан 7 иш куни мобайнида амалга оширилади.
Банк банкротликка учраган тақдирда, омонатчилар маблағларининг агентлик томонидан қоплаб берилишини инобатга олиб, омонатчининг банкдан талаб қилиш ҳуқуқи агентликка ўтказилмоқда.
“Қонуннинг қабул қилиниши банк тизими барқарорлигини мустаҳкамлаш йўли билан аҳоли ва тадбиркорларнинг маблағлари бут сақланиши ҳамда кафолатлаш ҳодисаси рўй берганда омонатчиларга маблағлар қисқа муддатларда тўлаб берилиши таъминланишига хизмат қилади”, дейилади маълумотда.
Муҳокамадан сўнг мазкур қонун сенаторлар томонидан маъқулланди.
2024 йилнинг август ойида омонатларни тўлиқ кафолатлаш тизимидан воз кечилиши мумкинлиги айтилганди.
Мутахассислар қандай фикрда?
Mybank’нинг собиқ бошқарув раиси Улуғбек Тавакалов “Курсив” нашрига берган интервьюсида банкротлик ҳолатида омонатларни ҳимоя қилиш учта асосий йўналишда амалга оширилишини таъкидлади: Омонатларни кафолатлаш жамғармаси (ДГФ), Марказий банкка мажбурий ажратмалар ва биринчи навбатда кредиторлар талабини қондириш.
Тавакаловнинг қўшимча қилишича, Омонат жамғармасида лимитларнинг белгиланиши омонат оқимига жиддий таъсир кўрсатмайди, чунки банклар омонатчилар олдидаги мажбуриятларини тўлиқ бажаришда давом этмоқда. Унинг сўзларига кўра, бу амалиёт Қозоғистонда қўлланадиган янги стандарт бўлиб, у ерда ҳам кафолатланган омонатнинг максимал миқдори чегараланган.
Kap Depo инвестиция компаниясининг катта таҳлилчиси Шодибек Кенжаев ҳам бозордаги ўзгаришлар банк депозитларига жиддий таъсир кўрсатмаслигига қўшилади.
“Маҳаллий банклар сўнгги йилларда ўзини энг ишончли банклар сифатида кўрсата олди. Банклардаги муаммоли кредитларнинг ўртача улуши 4-5 фоизни ташкил этади”, деди эксперт.
Омонатчининг ҳар бир банк учун 200 миллион сўм кафолатланган лимити борлигини инобатга олсак, назарий жиҳатдан кафолатланган омонат лимити 6 миллион сўмдан ошиши мумкин, деди эксперт.
“Ушбу лимитнинг асосий мақсади молиявий рискларни тўғри бошқаришдир. Бу омонатчиларни ўз маблағларини турли банклар ўртасида тақсимлашга ундайди, бу эса улардан бири банкрот бўлган тақдирда ҳам йўқотишлар хавфини камайтиради. Бундан ташқари Ўзбекистон молия тизимида омонатларни янада барқарор ва диверсификацияланган тарзда тақсимлашга хизмат қилади”, деб тушунтирди Шодибек Кенжаев.
Мутахассиснинг фикрича, қонун лойиҳасининг маъқулланиши кичик банкларнинг жадал ўсишига ёрдам бериши мумкин. Бу бутун молиявий бозорга ижобий таъсир кўрсатади.
Изоҳ (0)