«Дарё» оқшоми. Хитой коронавируси бўйича 7 февралнинг асосий хабарлари

Касалланганлар ва вафот этганлар

Хитой соғлиқни сақлаш миллий комиссиясининг маълумотига кўра, мамлакатда коронавирусдан вафот этганлар сони 636 кишига етди. Вафот этганларнинг катта қисми — 618 нафар одам Хубэй провинциясида жойлашган Ухань шаҳрига тўғри келмоқда. Ухань шаҳридаги крематорийлар коронавирус сабаб тўлиб кетган. Умумий ҳисобда касалланганлар сони 31 161 кишини ташкил қилмоқда.

Қайд этилишича, Хубэй провинциясида сўнгги бир кунда 2 447 та касалланиш ташхиси қўйилган. Тузалган 184 нафар беморга касалхонадан жавоб берилган.

Ҳисоб-китобларга кўра, Хитойда коронавирусни янги юқтириб олганлар сони эпидемия бошланганидан бери биринчи бор аввалги кунга нисбатан камроқ. Бу ҳақда Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилотининг фавқулодда дастурлар бўйича ижрочи директори Майк Райан маълум қилган.

7 февраль, жума куни Жанубий Корея Соғлиқни сақлаш вазирлиги мамлакатда коронавирус билан касалланган 24-бемор қайд этилганини маълум қилди. Аввалроқ ҳукумат коронавирус инфекциясини юқтирганлар сони 23 нафарни ташкил этгани ҳақида хабар қилганди. Шунингдек, икки киши касалликдан тузалгани ва уларга уйга жавоб берилганини маълум қилганди.

Коронавирусдан даволанганларда уни қайта юқтириб олиш хавфи мавжуд. Шифокор Чжань Цинюаньнинг айтишича, тузалиб кетган беморларда қайтадан касалликка чалиниш хавфи бўлгани сабаб, улар барча ҳимоя чораларини кўриши шарт.

Италияда илк марта коронавирус инфекциясини юқтириш ҳолати қайд этилди. Вирус Хитойнинг Ухань шаҳридан уйига қайтган италияликда аниқланган. 4 февраль, сешанба куни ҳарбий самолётда Ухандан 56 нафар Италия фуқароси олиб келинган ва улар Рим шаҳридаги Чеккиньола ҳарбий шаҳарчасига карантин учун жойлаштирилганди.

Ухандаги госпитал янги турдаги коронавирус хавфи ҳақида биринчилардан бўлиб огоҳлантирган шифокор Ли Вэньлян коронавирус оқибатида вафот этди. Маълум бўлишича, 34 ёшли шифокор 7 февраль куни маҳаллий вақт билан соат 02:58 да оламдан ўтган. Ли Вэньлян 2019 йилнинг декабрида вирус юқтириб олган беморлар ҳақида ҳамкасбларини огоҳлантиришга уринган. Дастлаб у атипик пневмония эпидемиясини чақирадиган вирус ҳақида WeChat орқали оммага маълум қилганди.

Хитойнинг Нинбо шаҳрида 23 январь тонгида бозорга борган 56 ёшли эркак 15 сонияда коронавирус юқтириб олган. У расталар орасида 15 сонияга коронавирус билан хасталанаган 61 ёшли аёл билан тўқнашган. У инфекция юқтириб олганини 4 февраль куни билган, унгача эса иккита супермаркет ва битта ресторанга бориб инфекция «тарқатиб» келган.

Ўзбекистондаги вазият

Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Санитария-эпидемиологик осойишталик агентлиги маълум қилишича, 7 февраль, жума куни, Хитойдан келган фуқародан таҳлил учун намуналар олиниб, агентликнинг вирусология лабораториясига жўнатилган. «Ушбу намуналардан коронавирус инфекцияси топилмаган», — дейилади агентлик ахборотида.

Қозоғистон соғлиқни сақлаш вазири Елжан Биртанов Ўзбекистон соғлиқни сақлаш вазири Алишер Шодмонов билан телефонда суҳбатлашиб, қозоғистонликларнинг Хитойдан эвакуацияси учун миннатдорлик билдирди.

Хитой коронавируси тарқалгани ҳақидаги хабарлар ортидан Ўзбекистонда тиббий ҳимоя ниқобларига бўлган талаб ошиб, уларнинг тақчиллиги ва бунинг оқибатида нархлар ошиши ҳолати юзага келди. «Дарё» мухбирлари ниқобга бўлган талаб, етишмовчиликлар ва қимматлаб кетиши сабабларини ўрганиш мақсадида пойтахт Тошкентда ва Ўзбекистоннинг турли вилоятларидаги дорихона ходимлари билан суҳбатлашиб, муаммо сабабларини ўрганиб чиқди.Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш агентлиги ўз ваколатлари доирасида дорихоналарда дори воситалари ва тиббиёт буюмлари учун белгиланган улгуржи ва чакана савдо устамаларига риоя қилиниши устидан назоратни амалга оширишини маълум қилиб, фармацевтика соҳасида фаолият юритувчи тадбиркорлардан дори воситалари ва тиббий буюмларга нарх белгилаш тартибига, лицензия талаблари ва шартларига қатъий риоя қилишни сўраган.

Турли юқумли касалликлар вируслари кенг тарқалишининг олдини олиш мақсадида Ҳудудий санитария ва эпидемиология марказлари билан «Тошшаҳартрансхизмат» автобус саройлари ҳамда уларга бириктирилган шоҳбекатларда дезинфекция ишларини бошлади. Хабар берилишича, ушбу санитария тадбири бир ҳафта давом этади. Бу муддатда автосаройлар ва улардаги транспорт воситалари ҳамда Тошкентдаги барча шоҳбекатларда дезинфекция ишлари бажарилади.

Ўзбекистон фуқароларини Хитойдан эвакуация қилиш жараёни якунланди. «Ҳар икки томондан биологик хавфсизлик чораларига риоя қилиш вирусология мутахассислари томонидан Соғлиқни сақлаш вазирлиги билан биргаликда назорат қилинди. Пекиндан йўловчилар учинчи рейс билан Тошкентга маҳаллий вақт билан соат 04:40 да етиб келди. Самолёт бортида 251 йўловчи, экипаж аъзолари ва замонавий ҳимоя воситалари бўлган тиббиёт вакиллари бўлган», — дейилади хабарда.

Наманганда «Антикоронавирус» махсус тактик-ўқув машқи ўтказилди. Косонсойдаги чегара-божхона постида ташкил этилган ўқув машқида вилоят ҳудудига янги коронавирус кириб келишининг олдини олишда тегишли хизматлар ҳамкорлиги, халқаро тиббий-санитария қоидаларини жорий этиш тартиби амалда синаб кўрилди.

«Ўзавтосаноат» коронавирус сабаб Хитойдан етказиб берилувчи эҳтиёт қисмлар танқислиги кузатилиши оқибатида Chevrolet Equinox’ни ишлаб чиқарувчи заводлар вақтинча фаолиятини тўхтатгани ҳақида хабар берди. Бу эса Ўзбекистонга Chevrolet Equinox автомобилларини олиб келишда кечикишларга сабаб бўлади. 

Жаҳондаги вазият

Жанубий Кореянинг Hyundai компанияси коронавирус сабабли Хитойдан эҳтиёт қисмлари етказиб берилиши қисқаргани учун машиналар йиғишни тўхтатди. Kia компанияси ҳам шундай йўл тутиши кутилмоқда.

5 февраль, чоршанба куни, ўтказилган савдода Tesla компанияси акцияларининг нархи 20,6 фоизга «қулади». Nasdaq биржаси ёпилишида бир дона акция нархи 734,7 доллар бўлиб, бир кун аввал билан солиштирилганда 17,2 фоизга кам.

Қайд этилишича, Tesla компанияси Шанхайдаги заводдан февраль ойида машиналарни олиб келиши керак бўлган, бироқ коронавирус сабаб машиналарни харидорларга етказиб бериш кейинга қолдирилган. Шундан сўнг, акциялар нархи тушиб кетган.

Хитойнинг Geely автомобиль ишлаб чиқарувчи компанияси вирусларнинг ўтишига йўл қўймайдиган ҳаво фильтрлаш тизимига эга автомобилни яратишга 53 миллион доллар сармоя киритади. Компаниянинг таъкидлашича, мазкур машина бундан кейин коронавирусга қарши кураш мақсадида ишлаб чиқилмоқда.

Янги Зеландия ҳукумати Ухань шаҳридан 190 кишини эвакуация қилди. 5 февраль куни эрталаб соат 06:45 да Ухандан парвоз қилган ҳаво кемаси бортида Янги Зеландия фуқароларидан ташқари яна бир нечта мамлакат фуқароси бўлган. Хусусан, йўловчилар орасида Папуа-Янги Гвинея (17 киши), Тимор-Лешти (17 киши), Самоа (5), Тонга (4), Фижи (2), Кирибати, Микронезия федерал штатлари, Ўзбекистон ва Нидерландия фуқаролари борлиги айтилмоқда.

Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти коронавирус вакцинасини ишлаб чиқишга бағишланган глобал форум ташкил этилишини эълон қилган. Учрашув 11—12 февраль кунлари Женевада бўлиб ўтади. «ЖССТ илмий жамоатчиликни тадқиқотнинг устувор йўналишларини белгилаш ва тараққиётни тезлаштириш учун (коронавирус вакцинасини яратиш) бирлаштириб, муҳим мувофиқлаштирувчи роль ўйнайди», — дейди ЖССТ бош директори Тедрос Адҳаном Гебреесус.

Шунигдек, Майкл Райанга кўра, вирусга қарши таъсир кўрсата оладиган дори воситалари ҳозирча мавжуд эмас.

Тиббий махсус ниқоблар ишлаб чиқарувчи ва етказиб берувчи корхоналар ушбу маҳсулотга бўлган талаб коронавирус тарқалиши хавотири ортидан кўпайиб кетганини маълум қилди. Россиянинг «ФК Пульс» фармацевтик компанияси вакили ниқобларнинг тўлиқ сотиб бўлинганини билдирган. «Ниқоблар қолмаган. Айни вақтда май ойи бошидан уларга навбат олинмоқда», — дейди тиббиёт маҳсулотлари ишлаб чиқарувчи корхона вакили.

Қозоғистоннинг «Казпочта» почта оператори Хитойга жўнатиладиган барча турдаги почта жўнатмаларини тўхтатди. «Хитой почта маъмурияти ташаббуси билан Хитой ва Қозоғистон ўртасида авто, авиа ва темир йўл қатнови орқали почта алмашинуви бекор қилинди», — деб хабар берди «Казпочта» мутасаддилари.

Японияда 4 минг кишилик саёҳат кемаси коронавирус сабабли карантинга олинди. Кемадаги 10 кишида коронавирус келтириб чиқарган пневмония касаллиги аниқланди. Расмийларнинг қарорига асосан, бортида тўрт мингга яқин киши бўлган кема икки ҳафта муддатга Йокогама қирғоқ акваториясида карантинга олинган.

Япония Мудофаа вазирлиги карантинга олинган Diamond Princess саёҳат кемасидаги одамларга ёрдам бериш мақсадида 100 га яқин аскарлар жўнатишга қарор қилди. Ҳарбийлар лайнерга озиқ-овқат маҳсулотлари етказиш учун жалб этилади.

Гонконг фан ва техника университети тадқиқотчилари коронавирусни қисқа вақт ичида аниқловчи қурилмани ихтиро қилди. «Микросуюқ чипларнинг янги технологияси туфайли қурилма коронавирусни 40 дақиқада аниқлай олади», — дейилади хабарда. Ҳозирда коронавирусни аниқлаш учун ишлатилаётган технология бу жараён учун 1,5 соатдан 3 соатгача вақт сарфлайди.

Хитойда коронавирус аниқланганини яшириб, касаллик тарқалишига сабаб бўлган мансабдорлар қидирилмоқда. Хитой Коммунистик партияси марказий комиссияси Хубэй провинцияси расмийлари эпидемия тарқалишига кўз юмган бўлиши мумкинлигини гумон қилмоқда. Улар коронавирус ҳақида маълумот тарқатган шифокор Ли Вэньляннинг огоҳлантиришларини эътиборсиз қолдирган.

Хитой коронавирус тарқалиши сабаб мамлакатга нисбатан кескин чеклов чораларини кўрган давлатларга нисбатан норозилигини билдирди. «Коронавируснинг янги тури туфайли келиб чиққан пневмония тарқалгандан сўнг Хитой касаллик кенг тарқалишининг олдини олиш ва назорат қилиш учун энг кенг қамровли ва қатъий чораларни кўрди ва бу ҳаракатлар ҳозирда ижобий натижаларни бермоқда», — деган Хитой Ташқи ишлар вазирлиги расмий вакили Хуа Чуньин. Шу билан бирга, Хитой ҳукумати 14 февралдан мамлакатга АҚШдан олиб кирилаётган умумий қиймати 75 миллиард доллар бўлган айрим товарларга давлат божи миқдорини икки бараварга камайтиришини маълум қилди.

Коронавируснинг тарқалиши билан боғлиқ бўлган мингдан ортиқ фирибгарлик ишлари фош этилган. Хитой ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари учта асосий фирибгарлик схемасини аниқлаган.

Хитойнинг Ухань шаҳридаги вирусология институти 2016 йилдаёқ Американинг Gilead Science биотехнологик компанияси томонидан яратилган «Ремдизивир»га патент олиш учун талабнома киритди. Эълон қилинган ҳисоботида ушбу дори воситаси ва безгакни даволашда фойдаланиладиган хлорохин билан бирга қўлланганда коронавирус инфекциясига қарши курашишда самарали эканлиги таъкидланган.

Хитойнинг етакчи эпидемиологи Ли Ланьцзюань бошчилигидаги тадқиқотчилар гуруҳи эса коронавирусга қарши курашда ютуққа эришганини эълон қилди. Унга кўра, лаборатория тажрибаларида абидол ва дарунавирнинг (ОИТСни даволаш ва унинг олдини олиш учун ишлатиладиган антиретровирус дори) аралашмаси вирусни самарали тўхтатишга қодир.

АҚШнинг Time журнали ўзининг навбатдаги сони муқовасига тиббий ниқоб таққан Хитой президенти Си Цзиньпиннинг портретини жойлаштирди.  Журналда эълон қилинган мақолага кўра, 2019-nCoV коронавирусининг тарқалиши ортидан юзага келган инқироз Хитой жамиятининг ва сиёсий ҳокимиятнинг ҳаддан ташқари марказлашувидан келиб чиққан мамлакатни бошқариш тизимининг мўртлигини кўрсатди.

Коронавирус тарқалиши Си Цзиньпиннинг Хитой асри ҳақидаги орзуларини йўққа чиқариши мумкин.