“Daryo” oqshomi. Xitoy koronavirusi bo‘yicha 7-fevralning asosiy xabarlari

Kasallanganlar va vafot etganlar

Xitoy sog‘liqni saqlash milliy komissiyasining ma’lumotiga ko‘ra, mamlakatda koronavirusdan vafot etganlar soni 636 kishiga yetdi. Vafot etganlarning katta qismi — 618 nafar odam Xubey provinsiyasida joylashgan Uxan shahriga to‘g‘ri kelmoqda. Uxan shahridagi krematoriylar koronavirus sabab to‘lib ketgan. Umumiy hisobda kasallanganlar soni 31 161 kishini tashkil qilmoqda.

Qayd etilishicha, Xubey provinsiyasida so‘nggi bir kunda 2 447 ta kasallanish tashxisi qo‘yilgan. Tuzalgan 184 nafar bemorga kasalxonadan javob berilgan.

Hisob-kitoblarga ko‘ra, Xitoyda koronavirusni yangi yuqtirib olganlar soni epidemiya boshlanganidan beri birinchi bor avvalgi kunga nisbatan kamroq. Bu haqda Jahon sog‘liqni saqlash tashkilotining favqulodda dasturlar bo‘yicha ijrochi direktori Mayk Rayan ma’lum qilgan.

7-fevral, juma kuni Janubiy Koreya Sog‘liqni saqlash vazirligi mamlakatda koronavirus bilan kasallangan 24-bemor qayd etilganini ma’lum qildi. Avvalroq hukumat koronavirus infeksiyasini yuqtirganlar soni 23 nafarni tashkil etgani haqida xabar qilgandi. Shuningdek, ikki kishi kasallikdan tuzalgani va ularga uyga javob berilganini ma’lum qilgandi.

Koronavirusdan davolanganlarda uni qayta yuqtirib olish xavfi mavjud. Shifokor Chjan Sinyuanning aytishicha, tuzalib ketgan bemorlarda qaytadan kasallikka chalinish xavfi bo‘lgani sabab, ular barcha himoya choralarini ko‘rishi shart.

Italiyada ilk marta koronavirus infeksiyasini yuqtirish holati qayd etildi. Virus Xitoyning Uxan shahridan uyiga qaytgan italiyalikda aniqlangan. 4-fevral, seshanba kuni harbiy samolyotda Uxandan 56 nafar Italiya fuqarosi olib kelingan va ular Rim shahridagi Chekkinyola harbiy shaharchasiga karantin uchun joylashtirilgandi.

Uxandagi gospital yangi turdagi koronavirus xavfi haqida birinchilardan bo‘lib ogohlantirgan shifokor Li Venlyan koronavirus oqibatida vafot etdi. Ma’lum bo‘lishicha, 34 yoshli shifokor 7-fevral kuni mahalliy vaqt bilan soat 02:58 da olamdan o‘tgan. Li Venlyan 2019-yilning dekabrida virus yuqtirib olgan bemorlar haqida hamkasblarini ogohlantirishga uringan. Dastlab u atipik pnevmoniya epidemiyasini chaqiradigan virus haqida WeChat orqali ommaga ma’lum qilgandi.

Xitoyning Ninbo shahrida 23-yanvar tongida bozorga borgan 56 yoshli erkak 15 soniyada koronavirus yuqtirib olgan. U rastalar orasida 15 soniyaga koronavirus bilan xastalanagan 61 yoshli ayol bilan to‘qnashgan. U infeksiya yuqtirib olganini 4-fevral kuni bilgan, ungacha esa ikkita supermarket va bitta restoranga borib infeksiya “tarqatib” kelgan.

O‘zbekistondagi vaziyat

Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik agentligi ma’lum qilishicha, 7-fevral, juma kuni, Xitoydan kelgan fuqarodan tahlil uchun namunalar olinib, agentlikning virusologiya laboratoriyasiga jo‘natilgan. “Ushbu namunalardan koronavirus infeksiyasi topilmagan”, — deyiladi agentlik axborotida.

Qozog‘iston sog‘liqni saqlash vaziri Yeljan Birtanov O‘zbekiston sog‘liqni saqlash vaziri Alisher Shodmonov bilan telefonda suhbatlashib, qozog‘istonliklarning Xitoydan evakuatsiyasi uchun minnatdorlik bildirdi.

Xitoy koronavirusi tarqalgani haqidagi xabarlar ortidan O‘zbekistonda tibbiy himoya niqoblariga bo‘lgan talab oshib, ularning taqchilligi va buning oqibatida narxlar oshishi holati yuzaga keldi. “Daryo” muxbirlari niqobga bo‘lgan talab, yetishmovchiliklar va qimmatlab ketishi sabablarini o‘rganish maqsadida poytaxt Toshkentda va O‘zbekistonning turli viloyatlaridagi dorixona xodimlari bilan suhbatlashib, muammo sabablarini o‘rganib chiqdi.Iste’molchilar huquqlarini himoya qilish agentligi o‘z vakolatlari doirasida dorixonalarda dori vositalari va tibbiyot buyumlari uchun belgilangan ulgurji va chakana savdo ustamalariga rioya qilinishi ustidan nazoratni amalga oshirishini ma’lum qilib, farmatsevtika sohasida faoliyat yurituvchi tadbirkorlardan dori vositalari va tibbiy buyumlarga narx belgilash tartibiga, litsenziya talablari va shartlariga qat’iy rioya qilishni so‘ragan.

Turli yuqumli kasalliklar viruslari keng tarqalishining oldini olish maqsadida Hududiy sanitariya va epidemiologiya markazlari bilan “Toshshahartransxizmat” avtobus saroylari hamda ularga biriktirilgan shohbekatlarda dezinfeksiya ishlarini boshladi. Xabar berilishicha, ushbu sanitariya tadbiri bir hafta davom etadi. Bu muddatda avtosaroylar va ulardagi transport vositalari hamda Toshkentdagi barcha shohbekatlarda dezinfeksiya ishlari bajariladi.

O‘zbekiston fuqarolarini Xitoydan evakuatsiya qilish jarayoni yakunlandi. “Har ikki tomondan biologik xavfsizlik choralariga rioya qilish virusologiya mutaxassislari tomonidan Sog‘liqni saqlash vazirligi bilan birgalikda nazorat qilindi. Pekindan yo‘lovchilar uchinchi reys bilan Toshkentga mahalliy vaqt bilan soat 04:40 da yetib keldi. Samolyot bortida 251 yo‘lovchi, ekipaj a’zolari va zamonaviy himoya vositalari bo‘lgan tibbiyot vakillari bo‘lgan”, — deyiladi xabarda.

Namanganda “Antikoronavirus” maxsus taktik-o‘quv mashqi o‘tkazildi. Kosonsoydagi chegara-bojxona postida tashkil etilgan o‘quv mashqida viloyat hududiga yangi koronavirus kirib kelishining oldini olishda tegishli xizmatlar hamkorligi, xalqaro tibbiy-sanitariya qoidalarini joriy etish tartibi amalda sinab ko‘rildi.

“O‘zavtosanoat” koronavirus sabab Xitoydan yetkazib beriluvchi ehtiyot qismlar tanqisligi kuzatilishi oqibatida Chevrolet Equinox’ni ishlab chiqaruvchi zavodlar vaqtincha faoliyatini to‘xtatgani haqida xabar berdi. Bu esa O‘zbekistonga Chevrolet Equinox avtomobillarini olib kelishda kechikishlarga sabab bo‘ladi. 

Jahondagi vaziyat

Janubiy Koreyaning Hyundai kompaniyasi koronavirus sababli Xitoydan ehtiyot qismlari yetkazib berilishi qisqargani uchun mashinalar yig‘ishni to‘xtatdi. Kia kompaniyasi ham shunday yo‘l tutishi kutilmoqda.

5-fevral, chorshanba kuni, o‘tkazilgan savdoda Tesla kompaniyasi aksiyalarining narxi 20,6 foizga “quladi”. Nasdaq birjasi yopilishida bir dona aksiya narxi 734,7 dollar bo‘lib, bir kun avval bilan solishtirilganda 17,2 foizga kam.

Qayd etilishicha, Tesla kompaniyasi Shanxaydagi zavoddan fevral oyida mashinalarni olib kelishi kerak bo‘lgan, biroq koronavirus sabab mashinalarni xaridorlarga yetkazib berish keyinga qoldirilgan. Shundan so‘ng, aksiyalar narxi tushib ketgan.

Xitoyning Geely avtomobil ishlab chiqaruvchi kompaniyasi viruslarning o‘tishiga yo‘l qo‘ymaydigan havo filtrlash tizimiga ega avtomobilni yaratishga 53 million dollar sarmoya kiritadi. Kompaniyaning ta’kidlashicha, mazkur mashina bundan keyin koronavirusga qarshi kurash maqsadida ishlab chiqilmoqda.

Yangi Zelandiya hukumati Uxan shahridan 190 kishini evakuatsiya qildi. 5-fevral kuni ertalab soat 06:45 da Uxandan parvoz qilgan havo kemasi bortida Yangi Zelandiya fuqarolaridan tashqari yana bir nechta mamlakat fuqarosi bo‘lgan. Xususan, yo‘lovchilar orasida Papua-Yangi Gvineya (17 kishi), Timor-Leshti (17 kishi), Samoa (5), Tonga (4), Fiji (2), Kiribati, Mikroneziya federal shtatlari, O‘zbekiston va Niderlandiya fuqarolari borligi aytilmoqda.

Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti koronavirus vaksinasini ishlab chiqishga bag‘ishlangan global forum tashkil etilishini e’lon qilgan. Uchrashuv 11—12-fevral kunlari Jenevada bo‘lib o‘tadi. “JSST ilmiy jamoatchilikni tadqiqotning ustuvor yo‘nalishlarini belgilash va taraqqiyotni tezlashtirish uchun (koronavirus vaksinasini yaratish) birlashtirib, muhim muvofiqlashtiruvchi rol o‘ynaydi”, — deydi JSST bosh direktori Tedros Adhanom Gebreyesus.

Shunigdek, Maykl Rayanga ko‘ra, virusga qarshi ta’sir ko‘rsata oladigan dori vositalari hozircha mavjud emas.

Tibbiy maxsus niqoblar ishlab chiqaruvchi va yetkazib beruvchi korxonalar ushbu mahsulotga bo‘lgan talab koronavirus tarqalishi xavotiri ortidan ko‘payib ketganini ma‘lum qildi. Rossiyaning “FK Puls” farmatsevtik kompaniyasi vakili niqoblarning to‘liq sotib bo‘linganini bildirgan. “Niqoblar qolmagan. Ayni vaqtda may oyi boshidan ularga navbat olinmoqda”, — deydi tibbiyot mahsulotlari ishlab chiqaruvchi korxona vakili.

Qozog‘istonning “Kazpochta” pochta operatori Xitoyga jo‘natiladigan barcha turdagi pochta jo‘natmalarini to‘xtatdi. “Xitoy pochta ma’muriyati tashabbusi bilan Xitoy va Qozog‘iston o‘rtasida avto, avia va temir yo‘l qatnovi orqali pochta almashinuvi bekor qilindi”, — deb xabar berdi “Kazpochta” mutasaddilari.

Yaponiyada 4 ming kishilik sayohat kemasi koronavirus sababli karantinga olindi. Kemadagi 10 kishida koronavirus keltirib chiqargan pnevmoniya kasalligi aniqlandi. Rasmiylarning qaroriga asosan, bortida to‘rt mingga yaqin kishi bo‘lgan kema ikki hafta muddatga Yokogama qirg‘oq akvatoriyasida karantinga olingan.

Yaponiya Mudofaa vazirligi karantinga olingan Diamond Princess sayohat kemasidagi odamlarga yordam berish maqsadida 100 ga yaqin askarlar jo‘natishga qaror qildi. Harbiylar laynerga oziq-ovqat mahsulotlari yetkazish uchun jalb etiladi.

Gonkong fan va texnika universiteti tadqiqotchilari koronavirusni qisqa vaqt ichida aniqlovchi qurilmani ixtiro qildi. “Mikrosuyuq chiplarning yangi texnologiyasi tufayli qurilma koronavirusni 40 daqiqada aniqlay oladi”, — deyiladi xabarda. Hozirda koronavirusni aniqlash uchun ishlatilayotgan texnologiya bu jarayon uchun 1,5 soatdan 3 soatgacha vaqt sarflaydi.

Xitoyda koronavirus aniqlanganini yashirib, kasallik tarqalishiga sabab bo‘lgan mansabdorlar qidirilmoqda. Xitoy Kommunistik partiyasi markaziy komissiyasi Xubey provinsiyasi rasmiylari epidemiya tarqalishiga ko‘z yumgan bo‘lishi mumkinligini gumon qilmoqda. Ular koronavirus haqida ma’lumot tarqatgan shifokor Li Venlyanning ogohlantirishlarini e’tiborsiz qoldirgan.

Xitoy koronavirus tarqalishi sabab mamlakatga nisbatan keskin cheklov choralarini ko‘rgan davlatlarga nisbatan noroziligini bildirdi. “Koronavirusning yangi turi tufayli kelib chiqqan pnevmoniya tarqalgandan so‘ng Xitoy kasallik keng tarqalishining oldini olish va nazorat qilish uchun eng keng qamrovli va qat’iy choralarni ko‘rdi va bu harakatlar hozirda ijobiy natijalarni bermoqda”, — degan Xitoy Tashqi ishlar vazirligi rasmiy vakili Xua Chunin. Shu bilan birga, Xitoy hukumati 14-fevraldan mamlakatga AQShdan olib kirilayotgan umumiy qiymati 75 milliard dollar bo‘lgan ayrim tovarlarga davlat boji miqdorini ikki baravarga kamaytirishini ma’lum qildi.

Koronavirusning tarqalishi bilan bog‘liq bo‘lgan mingdan ortiq firibgarlik ishlari fosh etilgan. Xitoy huquqni muhofaza qilish organlari uchta asosiy firibgarlik sxemasini aniqlagan.

Xitoyning Uxan shahridagi virusologiya instituti 2016-yildayoq Amerikaning Gilead Sciences biotexnologik kompaniyasi tomonidan yaratilgan “Remdizivir”ga patent olish uchun talabnoma kiritdi. E’lon qilingan hisobotida ushbu dori vositasi va bezgakni davolashda foydalaniladigan xloroxin bilan birga qo‘llanganda koronavirus infeksiyasiga qarshi kurashishda samarali ekanligi ta’kidlangan.

Xitoyning yetakchi epidemiologi Li Lanszyuan boshchiligidagi tadqiqotchilar guruhi esa koronavirusga qarshi kurashda yutuqqa erishganini e’lon qildi. Unga ko‘ra, laboratoriya tajribalarida abidol va darunavirning (OITSni davolash va uning oldini olish uchun ishlatiladigan antiretrovirus dori) aralashmasi virusni samarali to‘xtatishga qodir.

AQShning Time jurnali o‘zining navbatdagi soni muqovasiga tibbiy niqob taqqan Xitoy prezidenti Si Szinpinning portretini joylashtirdi.  Jurnalda e’lon qilingan maqolaga ko‘ra, 2019-nCoV koronavirusining tarqalishi ortidan yuzaga kelgan inqiroz Xitoy jamiyatining va siyosiy hokimiyatning haddan tashqari markazlashuvidan kelib chiqqan mamlakatni boshqarish tizimining mo‘rtligini ko‘rsatdi.

Koronavirus tarqalishi Si Szinpinning Xitoy asri haqidagi orzularini yo‘qqa chiqarishi mumkin.