Sietllik federal sudya Jon Koenur Donald Tramp ma’muriyatiga AQSHda tug‘ilganlik huquqi asosida fuqarolikni avtomatik ravishda olishni cheklovchi farmonni amalga oshirishni vaqtincha to‘xtatib qo‘ydi.
Sudya mazkur farmonni “ochiqdan ochiq konstitutsiyaga zid” deb baholadi. Bu qaror to‘rtta demokratik shtat — Vashington, Arizona, Illinoys va Oregonning jamoaviy da’vosiga javoban qabul qilindi.
Respublikachi prezident farmonni o‘z vazifasiga qaytganidan keyingi birinchi kunida imzolagan, ammo u allaqachon birinchi yuridik to‘siqqa duch keldi. Sobiq prezident Ronald Reygan tomonidan tayinlangan sudya Koenur Trampning farmonini konstitutsiyani qo‘pol ravishda buzish deb atadi.
“Albatta, biz apellyatsiya beramiz”, dedi Tramp sud qarorini izohlab.
AQSHda tug‘ilganda fuqarolik olish: Tramp farmonining mohiyati
Yangi farmonga ko‘ra, agar AQSH hududida tug‘ilgan bolalarning ota-onalari mamlakat fuqarolari yoki qonuniy doimiy istiqomat qiluvchilari bo‘lmasa, Amerika idoralari ularning fuqaroligini tan olmasligini nazarda tutadi. Bundan tashqari, farmon 19-fevraldan keyin tug‘ilgan barcha bolalarga taalluqli. Bu bolalar ijtimoiy raqamlarga ega bo‘lish, davlat imtiyozlaridan foydalanish va qonuniy ishlash huquqidan mahrum bo‘lishi, shuningdek, mamlakatdan chiqarib yuborilishi mumkin.
Vashington shtati bosh prokurori yordamchisi Leyn Polozola sud tinglovida Trampning farmoni allaqachon chaqaloqlarning fuqarolik huquqini xavf ostiga qo‘yayotganini ta’kidladi.
Tramp farmoni: huquqiy baholash
Da’vogar shtatlar farmonga qarshi e’tiroz bildirib, u AQSH konstitutsiyasining 14-tuzatishini buzishini ta’kidladilar. Ushbu tuzatish mamlakat hududida tug‘ilgan har bir kishining fuqaroligini kafolatlaydi. Sudya Koenur bu dalilga qo‘shilib, shunday dedi:
“Bu farmon konstitutsiyaga ochiqdan ochiq zid. Masala shu qadar aniqki, hayratga soladi”.
1868-yilda qabul qilingan 14-tuzatish Oliy sudning Dreyd Skott ishi bo‘yicha 1857-yildagi oldingi qarorini bekor qiladi. O‘sha qarorda konstitutsiya himoyasi qullikka solingan qora tanli odamlarga tatbiq etilmagan edi. Ushbu tuzatish AQSHda tug‘ilgan barcha kishilarga, shu jumladan, muhojirlarning farzandlariga ham fuqarolikni kafolatlash maqsadida ishlab chiqilgan.
Farmonni bajarishni taqiqlash: Tramp ma’muriyatining javobi
Adliya vazirligi yuristi Brett Shumeyt farmon konstitutsiyaviy ekanini ta’kidlab, vaqtinchalik sud taqiqini “o‘ta noo‘rin” deb atadi. Biroq sudya Koenur da’vogarlar foydasiga qaror chiqarib, vaqtinchalik taqiq 6-fevral kuni qo‘shimcha sud majlisi o‘tkazilgunga qadar — 14 kun davomida amal qilishini aytdi.
Adliya vazirligi uzoqroq davom etadigan taqiqning oldini olish uchun hujjatlarni taqdim etishni rejalashtirmoqda. Vazirlik vakilining ta’kidlashicha, ular farmonni “keskin himoya qilishga” va uning qonuniyligini tasdiqlovchi dalillarni taqdim etishga tayyor.
AQSHda tug‘ilganlik bo‘yicha fuqarolikni cheklash to‘g‘risidagi farmon: sud qaroriga munosabat
Vashington shtati bosh prokurori Nik Braun Tramp ma’muriyatining apellyatsiyasi, hatto ish Oliy sudga yetib borsa ham, muvaffaqiyatli chiqmasligiga ishonch bildirdi:
“Agar siz Amerika tuprog‘ida tug‘ilgan bo‘lsangiz — siz AQSH fuqarosisiz, nuqta. Prezident buni o‘zgartira olmaydi”.
Da’vogar shtatlarning ta’kidlashicha, agar Tramp farmoni kuchga kirsa, har yili 150 000 dan ortiq yangi tug‘ilgan bolalar Amerika fuqaroligidan mahrum bo‘lishi mumkin.
AQSHda tug‘ilish orqali fuqarolikni olish: siyosiy va huquqiy kurash
Farmon imzolangandan buyon unga qarshi kamida oltita da’vo arizasi topshirilgan bo‘lib, ularning aksariyati 22 shtatning fuqarolik huquqlarini himoya qiluvchi tashkilotlari va bosh prokurorlaridan kelib tushgan. Demokratik shtatlar ta’kidlashicha, fuqarolik huquqini tushunish 127 yil oldin, Oliy sud fuqaro bo‘lmagan ota-onalardan tug‘ilgan bolalar fuqarolik huquqiga ega ekanligi haqida qaror qabul qilganida mustahkamlangan.
Izoh (0)