• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12831.13
    • RUB161.07
    • EUR14542.8
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +25°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    O‘zbekiston Pul Iqtisodiyot

    Bankrotlik holatida omonatchiga 200 million so‘mgacha qaytarilishi kafolatlanadi: ekspertlar qanday fikrda?

    O‘zbekistonda jismoniy shaxslar omonatlarini kafolatlash tizimi hamda omonatlar uchun ma’lum limit joriy etilmoqda. Oliy Majlis Qonunchilik palatasi tegishli qonun loyihasini birinchi o‘qishda qabul qildi. Bu mavzuda “Kursiv O‘zbekiston” soha mutaxassislari bilan suhbatlashdi.

    Foto: “Daryo” / Madina Nurman

    Kafolatlangan omonatlar miqdorining eng yuqori chegarasi 200 million so‘mni tashkil etadi. Parlament quyi palatasi xabarida aytilishicha, ushbu qaror iqtisodiy inqirozlarning salbiy oqibatlarini qisqartirishga yordam beradi. Tahlillarga ko‘ra, belgilangan 200 million so‘m joriy sharoitda omonatning 99,7 foiz to‘liq qaytarilishi kafolatlaydi.

    Amaldagi o‘zgarishlar

    Qonun loyihasi tashabbuskorlarining ta’kidlashicha, belgilangan limit mavjudligiga qaramay, banklarni mijozlar oldidagi javobgarlikdan ozod etmaydi. Omonatchilar bankdan o‘z mablag‘larining belgilangan miqdordan ortiq qismini qaytarib olishni talab qilishlari mumkin.

    Shuni ta’kidlash kerakki, kafolat har bir mijozning faqat bitta bankdagi omonatlariga nisbatan amal qiladi. Agar fuqaroning bir nechta banklarda omonatlari bo‘lsa, banklar bir vaqtning o‘zida bankrot bo‘lgan taqdirda ham, qonun loyihasida nazarda tutilgan yangi tizim barcha omonatlar himoyasini ta’minlaydi.

    Mutaxassislar qanday fikrda?

    Mybank boshqaruv raisi Ulug‘bek Tavakalov “Kursiv” nashriga bergan intervyusida bankrotlik holatida omonatlarni himoya qilish uchta asosiy yo‘nalishda amalga oshirilishini ta’kidladi: Omonatlarni kafolatlash jamg‘armasi (DGF), Markaziy bankka majburiy ajratmalar va birinchi navbatda kreditorlar talabini qondirish.

    Tavakalovning qo‘shimcha qilishicha, Omonat jamg‘armasida limitlarning belgilanishi omonat oqimiga jiddiy ta’sir ko‘rsatmaydi, chunki banklar omonatchilar oldidagi majburiyatlarini to‘liq bajarishda davom etmoqda. Uning so‘zlariga ko‘ra, bu amaliyot Qozog‘istonda qo‘llanadigan yangi standart bo‘lib, u yerda ham kafolatlangan omonatning maksimal miqdori chegaralangan.

    Kap Depo investitsiya kompaniyasining katta tahlilchisi Shodibek Kenjayev ham bozordagi o‘zgarishlar bank depozitlariga jiddiy ta’sir ko‘rsatmasligiga qo‘shiladi.

    “Mahalliy banklar so‘nggi yillarda o‘zini eng ishonchli banklar sifatida ko‘rsata oldi. Banklardagi muammoli kreditlarning o‘rtacha ulushi 4-5 foizni tashkil etadi”, dedi ekspert.

    Omonatchining har bir bank uchun 200 million so‘m kafolatlangan limiti borligini inobatga olsak, nazariy jihatdan kafolatlangan omonat limiti 6 million so‘mdan oshishi mumkin, dedi ekspert.

    “Ushbu limitning asosiy maqsadi moliyaviy risklarni to‘g‘ri boshqarishdir. Bu omonatchilarni o‘z mablag‘larini turli banklar o‘rtasida taqsimlashga undaydi, bu esa ulardan biri bankrot bo‘lgan taqdirda ham yo‘qotishlar xavfini kamaytiradi. Bundan tashqari O‘zbekiston moliya tizimida omonatlarni yanada barqaror va diversifikatsiyalangan tarzda taqsimlashga xizmat qiladi”, deb tushuntirdi Shodibek Kenjayev.

    Mutaxassisning fikricha, qonun loyihasining ma’qullanishi kichik banklarning jadal o‘sishiga yordam berishi mumkin. Bu butun moliyaviy bozorga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.

    Moliya bo‘yicha mutaxassis Igor Tilepinning qayd etishicha, holat aslida shunday:

    1. Tijorat banklari (davlat mulki) tomonidan ma’muriy bosim ostida “muhim” xususiy tadbirkorlar va davlat ulushi yirik bo‘lgan korxonalarga ko‘plab kreditlar berildi.
    2. Qizig‘i shundaki, hatto ayrim tuzilmalarga keraksiz kreditlar bog‘lab qo‘yilgan – masalan, ma’lum bir joyda mehmonxona qurish kerak bo‘lsa, tadbirkorga kredit berilib, to‘lov uchun ma’lum muddat belgilangan. Bunday sharoitda mehmonxona “ixtiyoriy ravishda” bank oldidagi qarzini hech qachon to‘lay olmasligi aniq.
    3. Ma’muriy resurslar orqali kredit olgan “muhim” tuzilmalarning aksariyati bankrotlik va katta yo‘qotishlarga duch keldi. Zararni yopish uchun esa yanada ko‘proq kredit olindi. Xususiy xoldinglar (guruhlar) va “klasterlar” guruhiga kiruvchi korxonalarning 100 foizi hech qanday foydasiz qarzga botdi.

    Inqirozga yuz tutgan korxonalar davlat ulushi bilan tijorat bankidagi zararlarni qanday yopadi? Juda oddiy — qo‘shimcha kapitallashtirish orqali (ustav kapitalini ko‘paytirish). Davlat nazorati ostidagi mablag‘lar va davlat ulushiga ega bo‘lgan ba’zi daromadli kompaniyalar ushbu banklarning aksiyadorlari bo‘lib,  ular yuqoridan kelgan buyruq bilan — pul  kapitalini ko‘paytirish va yo‘qotishlarni yopishga intiladi. Bu holatni shunday qiyoslash mumkin: nasos stansiyasi daryo suvini kanalga quyadi, kanaldagi suv qisman sug‘orish uchun sarflansa ham, lekin ko‘p qismi befoyda tuproqqa quyiladi.

    Har qanday resurs tejalmasa, ertami-kechmi, tugaydi. Shunday qilib, kredit ertagi o‘z nihoyasiga yetib, pul minorasi qulaydi. Bu omonat kafolatlarini bekor qiluvchi qonunning qabul qilinishi sabablaridan biri, xolos. Boshqa omillar ham bor.

    O‘zbekiston Markaziy banki maʼlumotlariga ko‘ra, 2024-yil 1-iyul holatida O‘zbekiston bank tizimidagi depozitlar hajmi 265,5 trillion so‘mni, yil davomida nominal o‘sish 31 foizni, real (devalvatsiyadan tashqari) esa 28 foizni tashkil etdi.

    O‘zbekistonda bank litsenziyalari 2022-yilda bekor qilingan edi. Shu sababdan “Turkiston” va Hi-Tech — o‘sha yili 7-oktyabr kuni o‘z ruxsatnomalarini yo‘qotgan. Bunga sabab buxgalteriya hisobini qoidabuzarliklar bilan yuritish, yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan yo‘qotishlarga qarshi yetarli zaxiralarning kamligi, boshqa mezonlarga ko‘ra esa, bank faoliyatini amalga oshirish talablariga javob bermaslik bo‘lgan.

    14.08.2024, 15:31   Izoh (0)   5037
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Ko‘chmas mulk savdosining pasayishi aniq faktmi yoki mavsumiy faktorlar natijasimi?

    06.08.2024, 16:34

    Markaziy Osiyo mamlakatlari yalpi ichki mahsuloti va davlat qarzi qancha? 

    07.08.2024, 18:11

    “Dollar kursini ushlash uchun tonnalab oltin sotmoqdamiz” — Abdulla Abduqodirov

    09.08.2024, 16:28

    O‘zbekistonda omonatlarni to‘liq kafolatlash tizimidan voz kechilishi mumkin 

    13.08.2024, 19:25

    Raqobat qo‘mitasi Orient Group Management va UzOman kompaniyalariga nisbatan ish qo‘zg‘atdi

    14.08.2024, 14:41

    Toshkentdagi prokuratura binosining qurilishi tadbirkorga 190, quruvchilarga esa 160 mln so‘m zarar keltirdi

    14.08.2024, 14:30
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    Oqtepa Lavashdan “Kulgili narxlar”: sevimli taomlar — har bir pozitsiya 10 mingdan 20 ming so‘mgacha bo‘lgan maxsus narxlarda


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi


    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul! 


    Acıbadem shifoxonalar tarmog‘ida qon kasalliklarini zamonaviy davolash usullari: leykoz va boshqa kasalliklar


    InfinBANK Visa Direct orqali xalqaro pul o‘tkazmalariga qo‘yilgan limitlarni oshirdi 


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi


    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi


    “Biznesni rivojlantirish banki” biznes uchun qulay innovatsion bank bo‘lishga intilmoqda


    Abadiy ishonchlilik va xavfsizlik: GWM sohaning yangi standartlarini joriy etmoqda


    Eng chuqur g‘or, eng baland ko‘prik va eng sirli maskan – Namanganga boramiz


    “Akkermann sement” xalqaro forumi: qurilish materiallari sohasidagi muammolar keng tahlil qilindi


    Ilg‘or qurilish texnologiyalari asosida qad rostlayotgan Quyi Chotqol GES


    Kapitalbank xodimlarining raqamli ko‘nikmalarini rivojlantirmoqda 

     

    Tavsiya etamiz

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    AQSH sudi Trampga boj joriy etishni taqiqlaydi

    Dunyo | 29 may, 18:05

    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi

    Reklama | 29 may, 18:00

    Bir oy davomida har kuni 10 ming qadam yurilganida organizmda qanday o‘zgarish yuz beradi?

    Layfstayl | 29 may, 17:55

    O‘zbekiston terma jamoasi muhim bahsda qatnashish uchun BAAga yetib bordi (foto)

    Sport | 29 may, 17:45

    “Dolzarb 90 kun”: o‘quvchilarning yozgi ta’tili mazmunli tashkil etiladi

    O‘zbekiston | 29 may, 17:45
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.