Buxorolik maktab bitiruvchisi Zarnigor Rahimova informatika fanidan o‘tkazilgan Yevropa olimpiadasida bronza medalni qo‘lga kiritdi. Ucell kompaniyasi O‘zbekistondan qizlar jamoasiga Niderlandiyaning Eyndxoven shahrida bo‘lib o‘tgan musobaqada ishtirok etish uchun yordam ko‘rsatishda dastak bo‘ldi.
Dasturlash – xotin-qizlarga xos mashg‘ulot emas, degan qotib qolgan fikr hozir ham mavjud. Qizlarni bolalik paytidan gumanitar sohalarga yo‘naltirish odatga aylangan, ularning aniq fanlarga bo‘lgan qiziqishi esa unchalik rag‘batlantirilmagan. Yetarlicha qo‘llab-quvvatlashning yetishmovchiligi va faqatgina “erkaklarga xos informatika” haqida qolipdagi gaplar aksariyat iste’dodli qizlarning IT-kasblarni tanlashga qo‘rqib qolishganiga sabab bo‘lib kelmoqda.
Bu stereotipga asta-sekinlik bilan barham berilmoqda. Gender tenglikni ilgari surish va ayollar huquqlari ko‘lamini kengaytirish mavjud to‘siqlarni buzib, quyidagilarni namoyish etishga qaratilgan: informatika sohasi hamma uchun birdek teng. O‘zbekiston qizlarga IT sohasida tobora ko‘proq imkoniyatlar taqdim etmoqda, va informatika bo‘yicha Yevropa olimpiadasida yosh Zarnigor Raximova tomonidan qozonilgan g‘alaba buning yaqqol tasdig‘i bo‘la oladi.
IT — kelajak tili
Texnologiyalar hayotning barcha sohalariga kundan kunga singib borayotgan zamonaviy olamda IT-ko‘nikmalarga ega bo‘lish shunchaki afzallik emas, balki zaruriyatga aylanmoqda. O‘zbekiston raqamli iqtisodiyotni faol sur’atlarda rivojlantirmoqda va ulg‘ayib kelayotgan yosh avlod, qaysi jinsga mansubligidan qat’i nazar, ushbu ko‘nikmalarni o‘zlashtirish imkoniyatiga ega bo‘lishi uchun barcha sharoitlarni yaratmoqda.
Raqamli texnologiyalar vazirligi tashabbusi bilan mamlakatda ta’lim dasturlari qabul qilingan bo‘lib, ular bolalarni dasturlash va robototexnikaga o‘rgatishga qaratilgan, shu bilan birga, muntazam ravishda ushbu fanlar bo‘yicha tanlovlar va olimpiadalar o‘tkazib kelinmoqda.
Shunday qilib, joriy yilning iyun oyida O‘zbekistonda ICT4Girls olimpiadasi o‘tkazilib, unda butun mamlakatdan 242 ta qiz ishtirok etdi. Birinchi bosqichdan so‘ng, C++ yoki Python dasturlash tillariga doir vazifalarni eng yaxshi ravishda bajargan 45 ta maktab va lisey o‘quvchilari tanlab olindi. Keyingi bosqich natijalariga ko‘ra 12 ta g‘olib qiz trening-butkempni o‘tish imkoniyatiga ega bo‘lishdi. O‘tgan yilgi Informatika bo‘yicha xalqaro olimpiadada (IOI) g‘alaba qozongan o‘g‘il bolalar ularga murabbiylik qilishdi. Intensiv mashg‘ulotlar natijasida to‘rtta ishtirokchi tanlab olinib, ular Niderlandiyada bo‘lib o‘tgan Informatika bo‘yicha Yevropa olimpiadasida (European Girls' Olympiad in Informatics) O‘zbekiston nomidan qatnashishdi.
EGOI ayollar tomonidan boshqariladi
EGOI — bu Yevropa matematika olimpiadasi misolida faqat qizlar uchun dasturlash bo‘yicha o‘tkaziladigan tanlov. Tanlovda ishtirok etuvchi qizlar faqatgina murakkab masalalarni yechib, algoritmlar ishlab chiqib va joriy etibgina qolmay, balki IT sohasida muvaffaqiyat qozongan ayollar bilan ham tanishishadi. Bu juda muhim, sababi dasturchi-o‘qituvchilarning katta qismini asosan erkaklar tashkil qiladi.
EGOI tanlovi ilk marotaba 2021-yilda Shveysariyaning Syurix shahrida bo‘lib o‘tgan edi. O‘sha paytdan buyon musobaqalar turli xil ishtirokchi davlatlarda o‘tkazib kelinmoqda. Tashkilotchilar olimpiadalarni o‘tkazishning asosiy maqsadi sifatida yosh ayollarga o‘zini namoyon etish va ularning informatikaga bo‘lgan qiziqishini oshirish imkoniyatini taqdim etishni aytib o‘tadi.
O‘zbekiston terma jamoasi Niderlandiyaning Eyndxoven nomli IT-shaharchasiga 21-iyul kuni tashrif buyurdi. Respublikamiz manfaatlarini Buxoro viloyatidan Zarnigor Rahimova, Toshkentdan Oysha Mirzatillayeva, Qoraqalpog‘iston Respublikasidan Malika Xo‘jamuratova va Samarqand viloyatidan Soliha Dagarova himoya qildi. Ushbu nufuzli olimpiadada 57 ta davlatdan 200 mingga yaqin ishtirokchi qatnashdi. Ikkita tur natijalariga asosan Zarnigor Rahimova 329 ball to‘pladi va bronza medalini qo‘lga kiritdi.
"Mening yoshim 18 da, men Buxoro viloyatining 12-sonli maktabini tamomladim. IT sohasida rivojlanishimga meni informatika bo‘yicha o‘qituvchim ilhomlantirdi, va tabiiyki, yaqinlarim ham juda qo‘llab-quvvatlashdi. Xalqaro olimpiadada ishtirok etganimdan so‘ng men jamiyatda o‘rnashib qolgan qoliplar ta’sirida bo‘lmaslik kerakligi anglab yetdim. Dasturlash qizlar uchun mos kelmaydigan yo‘nalish haqidagi fikr — juda ham yanglish". EGOI bronza medali sohibi Zarnigor Rahimova.
Qo‘llab-quvvatlash – bu eng muhimi
Jamoa sardori va Raqamli texnologiyalar vazirligi Raqamli rivojlanish departamenti bosh mutaxassisi Asal Boboyeva olimpiada dunyo bo‘ylab ham, O‘zbekistonda ham qanchadan qancha ko‘p iste’dodli qizlar borligini namoyish qildi. Ular uchun eng muhimi — bu qo‘llab-quvvatlash. Ko‘proq hatti-harakat qilish, o‘z ustingizda ishlash natijasida, jumladan IT-sohasida ham istalgan cho‘qqilarni zabt etish mumkinligini namoyish qilish kerak .
"Safarimiz voqealarga juda boy bo‘ldi: o‘yinlar, mahorat darslari, musobaqalar va ekskursiyalar. Qizlar qat’iy va jangovor kayfiyatda edi. Tanlov ikki bosqichda o‘tdi: shaffof va halol. Natijalar e’lon qilinishidan oldin so‘nggi soatlar juda asabiy o‘tdi, lekin yakuniy jadval bizni ancha quvontirdi. Bronza medalini olgan Zarnigordan tashqari uning uchta jamoadosh dugonalari ham yaxshi natijalar namoyish etdi", - deb aytdi Asal.
Bunday tajriba IT-sohasini rivojlantirish yo‘lida juda katta turtki berishi shubhasiz. Safar nafaqat qizlar uchun, balki jamoalar sardorlari va murabbiylar uchun nihoyatda foydali bo‘ldi. Olimpiada davomida shuningdek, EGOI da yuqori ko‘rsatkichlarga erishgan Turkiya, Qozog‘iston va Polshadan jamoalar bilan yaqindan tanishish fursati bo‘ldi. Navbatdagi yilda butkempga ishtirokchilari olimpiadada oltin medallarni qo‘lga kiritgan davlatlardan murabbiylarni taklif qilish rejalashtirilmoqda.
Niderlandiyadan qaytish chog‘ida jamoani Raqamli texnologiyalar vazirligi va Raqamli ta’limni rivojlantirish markazi vakillari kutib olishdi — juda iliq va tantanali muhitda, haqiqiy g‘oliblarni kutib olishlaridek. Hamma qizlar keyingi yili takroran olimpiadaga ishtirok etish uchun borib, albatta g‘alaba qozonish istagi bilan qaytdilar.
O‘zbekistonning eng yirik Ucell uyali aloqa operatori musobaqalarning tashkilotchisi sifatida ishtirok etdi.
Izoh (0)