Бухоролик мактаб битирувчиси Зарнигор Раҳимова информатика фанидан ўтказилган Европа олимпиадасида бронза медални қўлга киритди. Ucell компанияси Ўзбекистондан қизлар жамоасига Нидерландиянинг Эйндховен шаҳрида бўлиб ўтган мусобақада иштирок этиш учун ёрдам кўрсатишда дастак бўлди.
Дастурлаш – хотин-қизларга хос машғулот эмас, деган қотиб қолган фикр ҳозир ҳам мавжуд. Қизларни болалик пайтидан гуманитар соҳаларга йўналтириш одатга айланган, уларнинг аниқ фанларга бўлган қизиқиши эса унчалик рағбатлантирилмаган. Етарлича қўллаб-қувватлашнинг етишмовчилиги ва фақатгина “эркакларга хос информатика” ҳақида қолипдаги гаплар аксарият истеъдодли қизларнинг IT-касбларни танлашга қўрқиб қолишганига сабаб бўлиб келмоқда.
Бу стереотипга аста-секинлик билан барҳам берилмоқда. Гендер тенгликни илгари суриш ва аёллар ҳуқуқлари кўламини кенгайтириш мавжуд тўсиқларни бузиб, қуйидагиларни намойиш этишга қаратилган: информатика соҳаси ҳамма учун бирдек тенг. Ўзбекистон қизларга IT соҳасида тобора кўпроқ имкониятлар тақдим этмоқда, ва информатика бўйича Европа олимпиадасида ёш Зарнигор Рахимова томонидан қозонилган ғалаба бунинг яққол тасдиғи бўла олади.
IT — келажак тили
Технологиялар ҳаётнинг барча соҳаларига кундан кунга сингиб бораётган замонавий оламда IT-кўникмаларга эга бўлиш шунчаки афзаллик эмас, балки заруриятга айланмоқда. Ўзбекистон рақамли иқтисодиётни фаол суръатларда ривожлантирмоқда ва улғайиб келаётган ёш авлод, қайси жинсга мансублигидан қатъи назар, ушбу кўникмаларни ўзлаштириш имкониятига эга бўлиши учун барча шароитларни яратмоқда.
Рақамли технологиялар вазирлиги ташаббуси билан мамлакатда таълим дастурлари қабул қилинган бўлиб, улар болаларни дастурлаш ва робототехникага ўргатишга қаратилган, шу билан бирга, мунтазам равишда ушбу фанлар бўйича танловлар ва олимпиадалар ўтказиб келинмоқда.
Шундай қилиб, жорий йилнинг июнь ойида Ўзбекистонда ICT4Girls олимпиадаси ўтказилиб, унда бутун мамлакатдан 242 та қиз иштирок этди. Биринчи босқичдан сўнг, C++ ёки Python дастурлаш тилларига доир вазифаларни энг яхши равишда бажарган 45 та мактаб ва лисей ўқувчилари танлаб олинди. Кейинги босқич натижаларига кўра 12 та ғолиб қиз тренинг-буткемпни ўтиш имкониятига эга бўлишди. Ўтган йилги Informатика бўйича халқаро олимпиадада (IOI) ғалаба қозонган ўғил болалар уларга мураббийлик қилишди. Интенсив машғулотлар натижасида тўртта иштирокчи танлаб олиниб, улар Нидерландияда бўлиб ўтган Informатика бўйича Европа олимпиадасида (European Girls' Olympiad in Informatics) Ўзбекистон номидан қатнашишди.
EGOI аёллар томонидан бошқарилади
EGOI — бу Европа математика олимпиадаси мисолида фақат қизлар учун дастурлаш бўйича ўтказиладиган танлов. Танловда иштирок этувчи қизлар фақатгина мураккаб масалаларни ечиб, алгоритмлар ишлаб чиқиб ва жорий этибгина қолмай, балки IT соҳасида муваффақият қозонган аёллар билан ҳам танишишади. Бу жуда муҳим, сабаби дастурчи-ўқитувчиларнинг катта қисмини асосан эркаклар ташкил қилади.
EGOI танлови илк маротаба 2021 йилда Швейцариянинг Цюрих шаҳрида бўлиб ўтган эди. Ўша пайтдан буён мусобақалар турли хил иштирокчи давлатларда ўтказиб келинмоқда. Ташкилотчилар олимпиадаларни ўтказишнинг асосий мақсади сифатида ёш аёлларга ўзини намоён этиш ва уларнинг информатикага бўлган қизиқишини ошириш имкониятини тақдим этишни айтиб ўтади.
Ўзбекистон терма жамоаси Нидерландиянинг Эйндховен номли IT-шаҳарчасига 21 июль куни ташриф буюрди. Республикамиз манфаатларини Бухоро вилоятидан Зарнигор Раҳимова, Тошкентдан Ойша Мирзатиллаева, Қорақалпоғистон Республикасидан Малика Хўжамуратова ва Самарқанд вилоятидан Солиҳа Дагарова ҳимоя қилди. Ушбу нуфузли олимпиадада 57 та давлатдан 200 мингга яқин иштирокчи қатнашди. Иккита тур натижаларига асосан Зарнигор Раҳимова 329 балл тўплади ва бронза медалини қўлга киритди.
"Менинг ёшим 18 да, мен Бухоро вилоятининг 12-сонли мактабини тамомладим. IT соҳасида ривожланишимга мени информатика бўйича ўқитувчим илҳомлантирди, ва табиийки, яқинларим ҳам жуда қўллаб-қувватлашди. Халқаро олимпиадада иштирок этганимдан сўнг мен жамиятда ўрнашиб қолган қолиплар таъсирида бўлмаслик кераклиги англаб етдим. Дастурлаш қизлар учун мос келмайдиган йўналиш ҳақидаги фикр — жуда ҳам янглиш". EGOI бронза медали соҳиби Зарнигор Раҳимова.
Қўллаб-қувватлаш – бу энг муҳими
Жамоа сардори ва Рақамли технологиялар вазирлиги Рақамли ривожланиш департаменти бош мутахассиси Асал Бобоева олимпиада дунё бўйлаб ҳам, Ўзбекистонда ҳам қанчадан қанча кўп истеъдодли қизлар борлигини намойиш қилди. Улар учун энг муҳими — бу қўллаб-қувватлаш. Кўпроқ ҳатти-ҳаракат қилиш, ўз устингизда ишлаш натижасида, жумладан IT-соҳасида ҳам исталган чўққиларни забт этиш мумкинлигини намойиш қилиш керак .
"Сафаримиз воқеаларга жуда бой бўлди: ўйинлар, маҳорат дарслари, мусобақалар ва экскурсиялар. Қизлар қатъий ва жанговор кайфиятда эди. Танлов икки босқичда ўтди: шаффоф ва ҳалол. Натижалар эълон қилинишидан олдин сўнгги соатлар жуда асабий ўтди, лекин якуний жадвал бизни анча қувонтирди. Бронза медалини олган Зарнигордан ташқари унинг учта жамоадош дугоналари ҳам яхши натижалар намойиш этди", - деб айтди Асал.
Бундай тажриба IT-соҳасини ривожлантириш йўлида жуда катта туртки бериши шубҳасиз. Сафар нафақат қизлар учун, балки жамоалар сардорлари ва мураббийлар учун ниҳоятда фойдали бўлди. Олимпиада давомида шунингдек, EGOI да юқори кўрсаткичларга эришган Туркия, Қозоғистон ва Польшадан жамоалар билан яқиндан танишиш фурсати бўлди. Навбатдаги йилда буткемпга иштирокчилари олимпиадада олтин медалларни қўлга киритган давлатлардан мураббийларни таклиф қилиш режалаштирилмоқда.
Нидерландиядан қайтиш чоғида жамоани Рақамли технологиялар вазирлиги ва Рақамли таълимни ривожлантириш маркази вакиллари кутиб олишди — жуда илиқ ва тантанали муҳитда, ҳақиқий ғолибларни кутиб олишларидек. Ҳамма қизлар кейинги йили такроран олимпиадага иштирок этиш учун бориб, албатта ғалаба қозониш истаги билан қайтдилар.
Ўзбекистоннинг энг йирик Ucell уяли алоқа оператори мусобақаларнинг ташкилотчиси сифатида иштирок этди.
Изоҳ (0)