G‘arb va bizda nepotizmga munosabat qanday?

Jamiyatda korrupsiyaning shakllanishda bir qancha omillari mavjud. Ulardan biri — urug‘-aymoqchilik. Yaʼni neoptizm hisoblanadi. Korrupsiyaning chuqur ildiz otishida jamiyatning roli ham muhim hisoblanadi. “Daryo” bu mavzuda bir qancha mutaxassislarning fikr-mulohazalari bilan tanishdi.

Siyosatshunos Oybek Sirojov, nepotizimga nisbatan jamiyatdagi toqatsizlik haqida to‘xtalib, insonlar o‘zini ko‘proq mansabdor shaxslarga yaqin tutishga harakat qilishini taʼkidladi. 

Bugun jamiyatimiz korrupsiyaga toqatsiz deya olmaymiz. Tasavvur qiling, mahallada bir katta mansabdor bor. Mahalladagi ko‘plab insonlar unga yaqinroq bo‘lishga harakat qiladi. Odamlar unga yaqinroq bo‘lib, u orqali ishini bitirishga intiladi. Yoki bo‘lmasa, mahalladagi mansabdor uy qursa, katta to‘y qilsa “qaddini ursin”, deymiz. Lekin biz u buncha pulni qayerdan olyapti, degan savolni qo‘ymaymiz”, – deydi siyosatshunos Oybek Sirojov.

Korrupsiyaga qarshi kurash agentligining sobiq xodimi Obidjon Latipov bu borada hammasi oiladagi tarbiyaga borib taqalishini aytib o‘tdi.

Tanish-bilishchilik aslida yomon illat. Lekin shu illatni yomon narsa deb qadrlaydigan insonlar necha foizni tashkil qiladi? Aksincha, biz bu illatni yaqinlariga qayishish yoki mehr-oqibat deb talqin qilamiz. Agar tanish-bilishchilikka yo‘l qo‘ymasang, yaqinlaring senga “odamgarchilikdan ayrildi” deb malomat qiladi, — deydi Obidjon Latipov.

Siyosatshunos Farhod Karimov nima uchun G‘arb mamlakatlarida nepotizm holatlari juda kam uchrashini tushuntirib o‘tdi.

G‘arb mamlakatlarida oilaparvarlik yo‘q bo‘lib ketgan. Shu boisdan ularda nepotizm va korrupsiya holatlari kam uchraydi. To‘g‘ri, oilaparvarlik yaxshi qadriyat. Bizda yetti urug‘igacha o‘ylashadi. “Bizni urug‘imizdan ham hokimlar, prokurorlar, sudyalar yoki vazirlar chiqsin”, deyishadi. Agar kimnidir oilasidan shunday mansabdor chiqsa, oilasini, aka-ukalarini, urug‘ini tortadi. Asl maqsad mana shu bo‘ladi. Mansabga o‘tirgach, u o‘zini qarzdor deb hisoblaydi, – dedi Farhod Karimov.

Suhbatning to‘liq variantini “Daryo”ning YouTubeʼdagi sahifasida tomosha qilishingiz mumkin.