Amudaryo havzasida joylashgan GES tufayli Qizil kitobga kiritilgan baliq turlari yo‘qolib ketishi mumkin. Bu haqda “Chegara bilmas daryolar” xalqaro ekologik koalitsiyasi xabar berdi.
Samarqandda 12-fevral kuni Yovvoyi hayvonlarning ko‘chib yuruvchi turlarini saqlash bo‘yicha Konvensiya (CMS COP14) ishtirokchilari konferensiyasi 14-yig‘ilishi ochilish marosimi bo‘lib o‘tdi. “Chegara bilmas daryolar” xalqaro ekologik koalitsiyasi konferensiya ishtirokchilarini Markaziy Osiyo bo‘ylab to‘g‘on va suv omborlarining qurilishi populyatsiyaning kamayishiga va Qizil kitobga kiritilgan turlarning butunlay yo‘q bo‘lib ketishiga olib kelayotganiga jiddiy eʼtibor qaratishga chaqirdi.
Misol tariqasida “Chegara bilmas daryolar” koalitsiyasi ekspertlari ko‘plab aziyat chekkan Amudaryo havzasini keltirgan. Suv omborlari va to‘g‘onlarning qurilishi sabab gidrologik rejimining o‘zgarishi va baliqlarning migratsiya yo‘llarining to‘silishi natijasida uning oqimining o‘zgarishi Ko‘chib yuruvchi turlarni saqlash to‘g‘risidagi konvensiyaning Amudaryo soxta kurakburunini o‘z himoyasiga olishiga muhim sabab bo‘ldi.
Unga yaqin oilaga mansub Sirdaryo soxta kurakburuni aynan Sirdaryo va uning irmoqlarida ko‘plab to‘g‘on va suv omborlari qurilgani sabab mutaxassislar tomonidan allaqachon qirilib ketgan deb hisoblanadi.
Biroq, shunga qaramay, “Chegara bilmas daryolar” koalitsiyasi ekspertlarining ta’kidlashicha, yaqinda Jahon banki tomonidan e’lon qilingan Amudaryo havzasidagi Rog‘un GES qurilishining atrof-muhitga taʼsiri bo‘yicha baholovida populyatsiya holati va daryo oqimining o‘zgarishi Vaxsh quyi oqimi va Amurdaryoning o‘zidagi noyob baliq turlariga ta’siri inobatga olinmagan.
Tabiatni muhofaza qilish xalqaro ittifoqi tomonidan qirilib ketish arafasida turgan turlar qatoriga kiritilgan Soxta kurakburun GES ta’sirini baholash bo‘yicha materiallarda tilga olinmagan, garchi aynan Vaxsh daryosining quyi oqimida bu noyob baliq omon qolishining muhim o‘choqlaridan biri joylashgan bo‘lsada.
“Atrof-muhitga ta’sirni baholash va noyob turlarni muhofaza qilish bo‘yicha milliy qonunchilik talablariga qaramay, Markaziy Osiyoning barcha mamlakatlarida daryolar, vodiylari, ularning ekologik holatiga bog‘liq bo‘lgan hayvonot va o‘simlik dunyosi — bularning barchasi puxta asoslanmagan gidrotexnika loyihalarni amalga oshirishda ommaviy qurbon bo‘lmoqda”, — deydi “Chegara bilmas daryolar” ekologik koalitsiyasining xalqaro koordinatori Yevgeniy Simonov.
Izoh (0)