• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12904.51
    • RUB161.99
    • EUR14575.64
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +28°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Markaziy Osiyo

    Rog‘un GES qurilishini yakunlash yopiq rejimda hal qilinishi mumkin. Ekologlar xavotirda

    Ekologlar Rog‘un GES qurilishini yakunlash loyihasini keng jamoatchilik muhokamasiga qo‘yishga chaqirdi. Bu haqda “Chegara bilmas muxbirlar” xalqaro ekologik koalitsiyasi xabar berdi.

    Foto: fb.com/khadamotimatbuot

     

    Ekologlar Markaziy Osiyoda faoliyat yuritayotgan ekologik va inson huquqlari assotsiatsiyalari bilan birga Rog‘un GES qurilishini davom ettirish uchun moliyaviy resurslar ajratish imkoniyatini ko‘rib chiqayotgan yetakchi xalqaro taraqqiyot banklari rahbariyatiga murojaat qildi.

    Ular loyihaning yangilangan ekologik ekspertizasi bo‘yicha jamoatchilik muhokamalarini nafaqat Tojikistonda, balki O‘zbekiston, Qirg‘iziston va Qozog‘istonda ham barcha manfaatdor jamoat va ilmiy tashkilotlar ishtirokida o‘tkazishni, taklif va mulohazalarning to‘liq ko‘rib chiqilishini ta’minlashni tavsiya etmoqda.

    Foto: Suv omboridan 300 ming gektardan ortiq maydonni egallagan lalmi yerlarda ham energiya, ham sug‘orish maqsadlarida foydalanish rejalashtirilgan

    Ekologlar va huquq himoyachilari 2014-yilda Jahon banki tomonidan mintaqaning turli mamlakatlari poytaxtlarida Rog‘un GESning atrof-muhitga ta’sirini baholash bo‘yicha keng ko‘lamli jamoatchilik muhokamasi bo‘lib o‘tganiga esga oladi. Biroq o‘shanda tayyorlangan materiallar tabiiy, iqlimiy, ijtimoiy-iqtisodiy va ma’muriy-huquqiy sharoitlarning o‘zgarishi sababli hozirda eskirgan.

    “Oxirgi 10 ichida biz iqlim o‘zgarishlari dinamikasi haqida ko‘proq maʼlumotga ega bo‘ldik, Vaxsh daryosi va butun Amudaryo havzasining gidrologik rejimiga taʼsir qiluvchi yangi omillar paydo bo‘ldi (masalan, Afg‘onistonda Qo‘shtepa kanalining qurilishi ), shuningdek, yangi ekologik cheklovlar, masalan, Vaxsh daryosi tekisligidagi ‘Tigrovaya balka’ qo‘riqxonasi YUNESKOning Butunjahon tabiiy merosi obyektiga kiritildi. 
    Hatto eng yuzaki tahlillar shuni ko‘rsatadiki, Rog‘un GESning ehtimoliy transchegaraviy ta’siri juda katta va ular yangi ekologik baholashda hisobga olinmagan — shunga ko‘ra, ularni butun mintaqa miqyosida har tomonlama muhokama qilish zarur”, — deydi “Chegara bilmas daryolar” ekologik koalitsiyasining xalqaro koordinatori Yevgeniy Simonov.

    Rog‘un GESni qurib bitkazish Markaziy Osiyo uchun hal qiluvchi va ekologik ahamiyatga molik qaror, biroq bu manfaatdor tomonlarning fikrlarini inobatga olmasdan, mavjud kamchiliklarini tuzatmasdan yopiq rejimda qabul qilinishi mumkin.

     

    Ekologlarning fikriga ko‘ra, hozirda mutlaqo teskari yondashuv amalga oshirilmoqda: jamoatchilik muhokamasi hali ham cheklangan, yangilangan ijtimoiy-ekologik baholash materiallar manfaatdor tomonlarni xabardor qilmasdan nashr etilgan va Markaziy Osiyoning boshqa davlatlarining jamoatchilik vakillari va ekspertlari bilan jamoatchilik maslahatlashuvlari bo‘lib o‘tmagan.

    “Rog‘un GES loyihasining o‘zi nafaqat Tojikiston, balki butun mintaqa uchun juda katta ijtimoiy va ekologik xavf tug‘dirishi tufayli katta tashvish uyg‘otadi. Ammo vaziyat chuqurlashmoqda va loyihani ma’qullashga jamoatchilikdan butunlay yopiq tarzda, parda ortidan yondashish vaziyatni yanada og‘irlashtirmoqda: aslida unda hozirda faqat mahalliy amaldorlar, xorijlik bankirlar va hukumatparast ekspertlar ishtirok etmoqda”, — deydi Aleksandr Kolotov, “Chegara bilmas daryolar” ekologik koalitsiyasining Markaziy Osiyo bo‘yicha koordinatori.

     

    Vaxsh daryosi balandligi 335 metr bo‘lgan Rog‘un GES to‘g‘oni bilan to‘silishi umumiy maydoni 170 km kvadrat, uzunligi qariyb 70 km bo‘lgan suv omborining paydo bo‘lishiga olib keladi. Toshqin zonasidan majburiy ko‘chirish 40 mingdan ziyod mahalliy aholini qamrab oladi.

    Jahon banki, Osiyo infratuzilma va investitsiya banki boshchiligidagi xalqaro taraqqiyot banklari hozirda loyihaning keyingi bosqichi uchun 600 million AQSH dollaridan ortiq mablag‘ ajratish masalasini ko‘rib chiqmoqda.

    Jahon banki hisob-kitoblariga ko‘ra, Rog‘un GESni qurib bitkazish uchun 6 milliard dollardan ortiq mablag‘ kerak bo‘ladi.

    Mirziyoyev Rog‘un GES qurilishiga xavotir bildirgandi

    2016-yil O‘zbekiston bosh vaziri Shavkat Mirziyoyev tojikistonlik hamkasbi Qohir Rasulzodaga Tojikistonning Rog‘un GESini qurish rejasiga nisbatan xavotir bildirilgan maktub yuborgandi. Unda ulkan GES majmuasi qurilishi uchun tanlangan maydonning seysmikligi Rixter shkalasi bo‘yicha 9−10 ball bo‘lgan tog‘ hududida ekani jiddiy shubha-gumonlarni keltirib chiqarishi ta’kidlangan.

    “Tojikiston hukumati mamlakat energiya taʼminotidagi mushkul muammolarni Tojikiston hududidagi ko‘p sonli daryo va suv manbalaridan foydalangan holda kichik va o‘rta GESlar qurish yo‘li bilan hal etishi mumkin deb hisoblashga barcha asoslarimiz bor. Bizga maʼlumki, bunday istiqbolli dastur Tojikistonda allaqachon amalga oshirilmoqda”, — deyilgan maktubda.

    O‘z navbatida, ekspert Rog‘un GESi qurilishida O‘zbekistonning xavfsirashlari va xavotirlariga quloq tutishga chaqirgan. Jumladan, “Markaziy Osiyo suv-energetika manbalari va suvdan foydalanish muammolarini tadqiq qilish instituti” xalqaro jamoatchilik fondi eksperti Zulfiya Marat tegishli fikrni bildirgan.

    “Yirik GESlarni mintaqadagi yaqin qo‘shnilar ishtirokisiz qurish faqat nizo potensialining o‘sishiga olib keladi, bu turli ekstremistik kuchlarning kuchayish ehtimoli bor bo‘lgan sharoitlarda o‘ta xavfli. Elektr energiyasi sotuvidan tushadigan hech qanday ehtimoliy daromad ahil qo‘shnichilik aloqalari o‘rnini bosa olmaydi”, — degan Zulfiya Marat.
    Foto: GES binosida har birining quvvati 600 MVt bo‘lgan oltita gidroagregat o‘rnatiladi

    Ekspert mintaqadagi barcha davlatlar moliyaviy kuchlarini birlashtirsagina, Tojikistondagi Rog‘un GESini ham, Qirg‘izistondagi Qambarota GESini ham qurish muammolari samarali hal qilinishi mumkinligini aytgandi. 

    “O‘zbekiston Tojikiston va Qirg‘iziston hududlaridan olinadigan suv resurslariga bog‘lanib qolgan. Rog‘un GES qurilishi ham mamlakatning suv balansini buzishi mumkin”, — degan Rossiya prezidenti huzuridagi qishloq xo‘jaligi va davlat xizmati akademiyasi (FESN RANXiGS) ijtimoiy-gumanitar fanlar kafedrasi dotsenti Igor Zagarin.

    Karimov qarshi bo‘lgan loyiha

    Rog‘un GES to‘g‘onini qurish 1976-yilda boshlangan, ammo Sovet Ittifoqi parchalanganidan keyin to‘xtatilgan. 1991-yildan keyin O‘zbekistonning birinchi prezidenti Islom Karimov  “Rog‘un” GES qurilishiga qarshi chiqqan. U seysmik jihatdan xavfli hududda dunyodagi eng baland to‘g‘on paydo bo‘lishidan xavotir bildirgan.

    Islom Karimov Qirg‘izistondagi Qambarota suv to‘g‘oni 275 metr balandlikda, Rog‘un 350 metr balandlikda qurilayotgani hisobga olinsa, bu ikkala loyiha qurilishi bu yerda yashayotgan insonlar hayotiga tahdid bo‘lishi mumkinligini aytgan.

    O‘zbekiston hukumati Amudaryoga keladigan suv to‘silishi orqali qishloq xo‘jaligi jiddiy zarar ko‘rishi, shuningdek, mintaqada ehtimoliy zilzila ro‘y berishi to‘g‘onni buzib, o‘z hududlarini suv ostida qoldirishi mumkinligini inobatga olgan holda bu loyihaga rozi bo‘lmagan.

    GESning birinchi agregati Tojikiston prezidenti tomonidan 2018-yilning noyabr oyida ishga tushirilgan edi. Marosimda bir qator davlatlar, jumladan, O‘zbekistonning yuqori martabali vakillari ishtirok etgan. Birinchi blok ishga tushirilgach, GES mamlakatning umumiy energetika tizimiga ulangan.

    Ikkinchi agregat 2019-yil sentyabr oyida ishga tushirilgan. Mamlakat mustaqilligining 28 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosimda Emomali Rahmon ham ishtirok etgan.

    GES qurilishini kim moliyalashtirmoqda?

    Rog‘un GES qurilishi hozirgacha faqat davlat mablag‘lari hisobidan moliyalashtirilmoqda. 2008-yildan buyon mazkur GES qurilishi uchun davlat budjetidan 35 milliard somoniydan ortiq mablag‘ ajratilgan.

    2022-yilda Jahon banki tomonidan muvofiqlashtirilgan Rog‘un GES qurilishiga xalqaro donorlar mablag‘larini jalb qilish bo‘yicha konsorsium tuzildi.

    • Moliya vazirligi maʼlumotlariga ko‘ra, Osiyo infratuzilma investitsiyalari bankidan 500 million dollar miqdorida imtiyozli kredit jalb etish bo‘yicha kelishuvlarga erishilgan.
    • Bundan tashqari, Islom taraqqiyot banki ushbu obyektni moliyalashtirish hajmini avval e’lon qilingan 150 million dollardan 250 million dollargacha oshirish niyatida.
    • 2023-yil oktyabr oyi oxirida Saudiya taraqqiyot jamg‘armasi ham 100 million dollar kredit berishga tayyorligini ma’lum qilgandi.
    24.01.2024, 17:36   Izoh (0)   26023
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email
    Zulfiya Karimova

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Jahon banki Rog‘un GESi qurilishini moliyalashtirmaydi

    22.06.2018, 17:48

    Tojikistonda dunyodagi eng baland GES ishga tushirilmoqda

    16.11.2018, 20:37

    O‘zbekiston yozda Rog‘un GESdan elektr energiya sotib olishni rejalashtirmoqda

    02.06.2022, 17:59

    Saudiya Arabistoni Rog‘un GES qurilishi uchun 100 mln dollar ajratadi

    02.11.2023, 20:50

    Tojikiston Rog‘un GES qurilishi uchun 460 mln dollar ajratmoqchi 

    22.11.2023, 20:55

    “Tojikistonda Rog‘un GESning uchinchi reaktori 2025-yilda ishga tushiriladi” — Emomali Rahmon

    28.12.2023, 15:05
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    ZTE korxonasi GSMA M360 Yevrosiyo forumida suniy intellekt raqamli iqtisodiyot rivojiga qo'shayotgan hissasi haqida ma’lumot berdi


    AKFA Medline University Hospital AHA rasmiy o‘quv markazi maqomini qo‘lga kiritdi


    ANORBANK Xususiy sektorni rivojlantirish bo‘yicha Islom korporatsiyasi bilan 10 million AQSH dollariga teng kelishuv imzoladi


    TBC Uzbekistan o‘zining sun’iy intellektga asoslangan yechimlari orqali samaradorlikni oshirib, o‘sish sur’atlarini tezlashtirmoqda 


    Tarmoqda bolalar xavfsizligi : Octobankdan maslahatlar


    Huawei O‘zbekistondagi “Tech Carnival”da Intellektual dunyo rivojini jadallashtirmoqda


    Ilg‘or qurilish texnologiyalari asosida qad rostlayotgan Quyi Chotqol GES


    APEX BANK Toshkentda Bosh ofis va Markaziy sotuv ofisini ochdi


    Eng chuqur g‘or, eng baland ko‘prik va eng sirli maskan – Namanganga boramiz


    Kapitalbank xodimlarining raqamli ko‘nikmalarini rivojlantirmoqda 


    Mobiuz IQAir havo sifati datchigini o‘rnatdi


    Oqtepa Lavashdan “Kulgili narxlar”: sevimli taomlar — har bir pozitsiya 10 mingdan 20 ming so‘mgacha bo‘lgan maxsus narxlarda


    Jamg‘armalar bilan qanday ishlash zarur: bank omonatlari, aksiyalar yoki investitsion paketlar? (davomi)


    Huawei Cloud TechWave Summit 2025: Yaqin Sharq va Markaziy Osiyoda muvaffaqiyatni oshirish uchun intellektuallikni tezlashtirish 


    Centrum Air Istanbul va O‘zbekistonning uch shahri o‘rtasida to‘g‘ridan-to‘g‘ri reyslarni yo‘lga qo‘ymoqda

     

    Tavsiya etamiz

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10

    “Lend-Liz” yordami sovg‘a bo‘lmagan — Britaniya ikkinchi jahon urushida berilgan yordamni qanday qaytargan edi?

    19 may, 15:00

    “Yovuzlik imperiyasi zaminimizga hech qachon qaytmasligi uchun” — jamoatchilik o‘roq-bolg‘ali qizil bayroq va qora-olovrang lentani taqiqlashni so‘ramoqda

    13 may, 22:22

    Ular doim dunyoda eng yaxshilaridan bo‘lgan — pokistonlik harbiy uchuvchilar haqida

    12 may, 21:30
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    Superliga. “Navbahor” o‘z maydonida yirik hisobda g‘alaba qozondi

    Sport | 25 may, 20:49

    Braziliyada kolaga ruju qo‘ygan erkak organizmidan 35 ta tosh chiqdi (video)

    Dunyo | 25 may, 20:37

    Isroil barcha faol piyoda va zirhli brigadalarini G‘azoga kiritdi

    Dunyo | 25 may, 19:15

    Tramp Garvard universitetida o‘qiydigan xorijlik talabalar maʼlumotini so‘radi

    Dunyo | 25 may, 18:40

    Yevropaning ikki top klubi yaponiyalik futbolchi uchun kurashmoqda

    Sport | 25 may, 18:21

    Qozog‘istonda chigirtkalarga qarshi dronlardan foydalaniladi

    Qozog‘iston | 25 may, 18:10

    O‘zbekiston va Vengriya vagonsozlik sohasida birgalikda ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘yadi

    O‘zbekiston | 25 may, 17:40
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.