Xitoy o‘zining yuk tashish yo‘laklarini himoya qilish va AQSH hamda uning ittifoqchilarining sanksiyalariga qarshi turish qobiliyatini kuchaytirish uchun bir qancha davlatda dengiz bazalarini quradi. Amerikaning AidData tadqiqot instituti bu haqda hisobot berdi.
Kelgusi ikki-besh yil ichida Xitoy harbiy-dengiz bazasini qurish ehtimoli bo‘lgan uchta joy:
- Shri-Lanka (Hambantot shahri);
- Ekvatorial Gvineya (Bata shahri);
- Pokiston (Gvadar shahri).
Buni Xitoy ushbu shaharlardagi port loyihalari uchun ajratayotgan mablag‘lar miqdori, mavjud infratuzilmaning strategik ahamiyati va mezbon hukumatlar bilan mustahkam aloqalar tahlili ko‘rsatadi.
AQSHdan farqli o‘laroq, Xitoy xalqaro mudofaa alyanslarining a’zosi emas — uning yagona rasmiy mudofaa shartnomasi Shimoliy Koreya bilan tuzilgan.
“Bu Xitoy uchun xorijdagi harbiy-dengiz bazalarini rivojlantirishni harbiy taraqqiyotining ustuvor yo‘nalishiga aylantiradi”, — deydi AidData tadqiqotchilari.
Xitoy yaqin kelajakda qurishni rejalashtirayotgan sakkizta bazadan to‘rttasi Afrikada bo‘lishi kutilmoqda. Pekin Xitoy materikidagi bazalari orqali Janubiy Xitoy dengizi va Tayvan bo‘g‘ozidagi manfaatlarini ta’minlay oladi.
Shri-Lankadagi Hambantota porti yaqin kelajakda bazaning joylashishi mumkin bo‘lgan joy hisoblanadi. 2010-yilda ochilgan port Xitoyning davlat taraqqiyot banki bo‘lgan China Exim Bank’ning 306,7 million dollarlik krediti hisobidan moliyalashtirilgan. AidData Pekin “obyektni to’g‘ridan-to‘g‘ri nazorat qiladi” deydi.
Ayni paytda qurilayotgan va Xitoy harbiylari tomonidan ishlatilishi mumkin bo‘lgan yana bir harbiy-dengiz bazasi Kambodjaning Ream shahrida joylashgan. Mudofaa tahlilchilarining aytishicha, harbiy baza Xitoyga katta strategik ustunliklar, jumladan, Tailand ko‘rfaziga chiqish imkoniyatini beradi.
Xitoy uchun dunyoning asosiy yuk tashish yo‘llari o‘tadigan Afrikaning sharqiy qismidagi strategik joylashuvdagi Jibutida qurilayotgan baza ham muhim ahamiyatga ega bo‘ladi.
Izoh (0)