• Profilga Kirish
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
Ўзбекча
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • So‘nggi yangiliklar
  • Asosiy yangiliklar
  • Eng ko‘p o‘qilgan
  • Kolumnistlar
    • USD12831.13
    • RUB161.07
    • EUR14542.8
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Toshkentda
      +18°C
      • Andijon
      • Qarshi
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Farg‘ona
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Termiz
      • Namangan
      • Toshkent
      • Navoiy
      • Toshkent vil
      • Nukus
      • Urganch
    • Daryo
      • Internet-nashr
      • Tahririyat haqida
      • Aloqa ma'lumotlari
      • Foydalanish shartlari
      • Maxfiylik siyosati
      • Yangiliklar arxivi
    • Reklama
    • Ijtimoiy tarmoqlar
      • Instagram | Rasmiy
      • Instagram | Lifestyle
      • Instagram | Sport
      • Facebook | Rasmiy
      • OK | Rasmiy
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Rus tilida
      • YouTube | Daryo Global
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • O‘zbekiston
      • Boshqalar
      • Navoiy
      • Toshkent viloyati
      • Sirdaryo
      • Jizzax
      • Qashqadaryo
      • Surxondaryo
      • Xorazm
      • Buxoro
      • Samarqand
      • Namangan
      • Farg‘ona
      • Andijon
      • Qoraqalpog‘iston
      • Toshkent sh.
      • Mehridaryo
      • Ob-havo
    • Markaziy Osiyo
      • O‘zbekiston (Mahalliy)
      • Afg'oniston
      • Qirg‘iziston
      • Qozog‘iston
      • Turkmaniston
      • Tojikiston
    • Dunyo
    • Pul
      • Biznes
      • Iqtisodiyot
      • Moliya
      • Kripto
    • Madaniyat
      • Kino
      • Kitob
      • Musiqa
      • Shou-biznes
    • Layfstayl
      • Ayollar sahifasi
        • Farzand
        • Go‘zallik
        • Karyera
        • Maslahatlar
        • Moda
        • Retseptlar
      • Texnologiyalar
        • Arxitektura
        • Gadjetlar
        • Ilm-fan
        • Koinot
        • Media
      • Avto
      • Qo‘ziqorin
      • Sayohat
      • Salomatlik
      • Ta’lim
        • Abituriyent
        • Ingliz tilini o’rganamiz
    • Sport
      • Futbol
      • UFC
      • Boks
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Dunyo

    Bundan 2 ming yil avval O‘rta Yer dengizida cho‘kib ketgan mashhur kemadagi topilmalarning bir qismi O‘zbekistonga aloqador bo‘lib chiqdi

    “Titanik” Shimoliy Atlantika okeanida cho‘kib ketishidan 2000 yildan ko‘proq vaqt oldin O‘rta Yer dengizida Uluburun sharqiy qirg‘oqlari yaqinida (hozirgi Turkiya) tonnalab nodir metallarni olib ketayotgan yana bir mashhur kema halokatga uchragan. Hodisa haqida ma’lum bo‘lgan 1982-yildan beri olimlar Uluburun kemasi halokatining tafsilotlarini o‘rganib keladi.

    Foto: Twitter

    Yaqinda bir guruh olimlar, jumladan, St.Luisdagi Vashington universitetining sanʼat va fanlar bo‘yicha arxeologiya professori Maykl Frachetti hayratlanarli topilmani aniqladi: kemada topilgan qalayning taxminan uchdan bir qismini Markaziy Osiyoda hozirgi O‘zbekiston hududida yashagan tog‘ chorvadorlarining kichik jamoalari ishlab chiqargan va yetkazib bergan — O‘rta Yer dengizi bo‘ylab bozorlarga tashilgan qalaydan bronza metall hosil qilishda foydalanilgan.

    30-noyabr kuni Science Advances jurnalida chop etilgan tadqiqot geokimyoviy tahlillardagi yutuqlar tufayli amalga oshirilgan, unda yuqori darajadagi aniqlik bilan tadqiqotchilar miloddan avvalgi davr kemasiga ortilgan qalayning bir qismi O‘zbekiston hududidagi Mushiston konidan, qolgan ikki qismi qadimgi Anatoliyadagi Kestel konidan (hozirgi Turkiya) qazib olinganini aniqladi.

    Lekin bu qanday sodir bo‘lgani qiziq. O‘sha davrda O‘rta Osiyoning konchilik rayonlarida yirik sanoat markazi yoki imperiyadan uzoqda joylashgan tog‘ chorvadorlarining kichik jamoalari yashagan. Eron va Mesopotamiya orqali o‘tadigan ikki joy orasidagi relyef qo‘pol edi, bu esa tonnalab og‘ir metallarni o‘tkazishni juda qiyinlashtirardi.

    Frachetti va boshqa arxeologlar va tarixchilar jumboq qismlarini birlashtirishga yordam berish uchun jalb qilingan. Ularning topilmalari qalayni kichik konchilar jamoasidan O‘rta Yer dengizi bozoriga olib chiqish uchun bir necha bosqichlarni o‘z ichiga olgan hayratlanarli darajada murakkab ta’minot zanjirini ochib berdi.

    “Aftidan, mahalliy konchilar keng xalqaro tarmoqlarga kirish imkoniga ega bo‘lgan va quruqlikdagi savdo va boshqa aloqa shakllari orqali mazkur juda muhim tovarni O‘rta Yer dengizigacha o‘tkazishga muvaffaq bo‘lgan”, — dedi Frachetti.

    Topilmalar 2 ming yildan ortiq vaqt oldingi hayotga qarash imkonini beradi

    Miloddan avvalgi 1500-yilga kelib, bronza Yevrosiyoning “yuqori texnologiyasi”ga aylangan, qurol-yarog‘dan tortib hashamatli buyumlar, asboblar-u idishlargacha undan foydalanilgan. Bronza asosan mis va qalaydan tayyorlanadi. Mis juda keng tarqalgan va butun Yevrosiyoda topilgan bo‘lsa-da, qalay juda kam uchraydi va faqat geologik konlarning o‘ziga xos turlarida topiladi.

    “Qalayni topish miloddan avvalgi davlatlar uchun katta muammo edi”, — dedi Frachetti.

    Uluburun kemasiga bronza davriga oid dunyodagi eng yirik xomashyo kolleksiyasi ortilgan edi, u eng yuqori sifatli 11 metrik tonna bronza ishlab chiqarish uchun yetarli mis va qalaydan iborat edi. Agar kema dengizda yo‘qolmaganida, bu metall bronza davrining deyarli 5 000 askarini qilich bilan jihozlash uchun yetarli bo‘lardi, “ko‘plab sharob ko‘zalarini aytmasa ham bo‘ladi”, dedi Frachetti.

    Uning aytishicha, mazkur topilmalar Markaziy Osiyodan O‘rta Yer dengizigacha bo‘lgan so‘nggi bronza davri siyosiy iqtisodida muhim qattiq mahsulotlarni ishlab chiqargan va ular savdosi bilan shug‘ullangan xilma-xil ishtirokchilarni o‘z ichiga olgan murakkab xalqaro savdo operatsiyasini namoyish qiladi.

    O‘zbekistondagi kichik qishloqlar va ko‘chma chorvadorlar tarmog‘ida tashkil etilgan konlardan farqli o‘laroq, qadimgi Anatoliyadagi konlar so‘nggi bronza davrida Hittetlar imperiyasi nazorati ostida bo‘lgan.

    Hozirgi tadqiqot natijalari oxirgi bronza davrida Uluburun kemasi halokati va Yevrosiyo qalay almashinuvi haqidagi o‘nlab yillar davom etgan munozaralarni hal qiladi. Ammo topilmalarning o‘rganadigan jihatlari hali ko‘p.

    22.02.2023, 16:56   Izoh (0)   12523
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Izoh (0)

    Kirish
    Javob qoldiring Bekor qilish

    Mavzuga doir

    Afg‘oniston va Pokiston o‘rtasidagi asosiy chegara yopilgach, minglab yuk mashinalari o‘tish joyida to‘xtab qoldi

    22.02.2023, 16:15

    Ekvadorda musodara qilingan kokain moddalari qurilish betoniga aylantirilmoqda (foto)

    22.02.2023, 15:39

    Bayden Kiyevga kelgan kuni Rossiya “Sarmat” qit’alararo ballistik raketasini uchirgan — CNN

    22.02.2023, 15:17

    Medvedev Rossiya o‘zini yadroviy qurol bilan himoya qilishga haqli ekanini aytdi

    22.02.2023, 13:52

    Kreml Putin 2024-yilgi prezidentlik saylovlarida ishtirok etishi haqidagi savolga javob berdi

    22.02.2023, 12:49

    Latviya Rossiya ustidan maxsus tribunalda Ukrainaning advokati bo‘lishga tayyorligi ma’lum qilindi

    22.02.2023, 11:10
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Sizning muammoingiz yechimi


    Eng chuqur g‘or, eng baland ko‘prik va eng sirli maskan – Namanganga boramiz


    So‘zlar ahamiyatga ega: TBC Bank 8-mart tabriklarini pullarga aylantirib, ayollar tadbirkorligini qo‘llab-quvvatladi


    Acıbadem shifoxonalar tarmog‘ida qon kasalliklarini zamonaviy davolash usullari: leykoz va boshqa kasalliklar


    “Biznesni rivojlantirish banki” biznes uchun qulay innovatsion bank bo‘lishga intilmoqda


    Chery gazga o‘tmoqda: kafolat to'liq saqlanib qolinadi, o‘rnatish esa 31 maygacha bepul! 


    Abadiy ishonchlilik va xavfsizlik: GWM sohaning yangi standartlarini joriy etmoqda


    MKBANK xalqaro moliya bozorida: Qozog‘iston banklaridan 15 million dollar jalb qilindi


    “O‘zbekinvest” IUA aʼzosiga aylandi va Londonning global sug‘urta bozorida o‘z mavqeini mustahkamladi


    Ipoteka Bank OTP Group o‘zini o‘zi band qilganlarga yangi ipoteka dasturini ishga tushirdi: hujjatlarsiz, asabbuzarliksiz, samarali natijalar bilan


    Oqtepa Lavashdan “Kulgili narxlar”: sevimli taomlar — har bir pozitsiya 10 mingdan 20 ming so‘mgacha bo‘lgan maxsus narxlarda


    Centrum Air yangi Airbus A320neo — aviaparkidagi to‘qqizinchi samolyotni qabul qilib oldi 


    UZTELECOM 10 Gbit/s tezlikdagi uy internetini foydalanuvchilarga taqdim etdi


    InfinBANK Visa Direct orqali xalqaro pul o‘tkazmalariga qo‘yilgan limitlarni oshirdi 


    Ilg‘or qurilish texnologiyalari asosida qad rostlayotgan Quyi Chotqol GES


    “Akkermann sement” xalqaro forumi: qurilish materiallari sohasidagi muammolar keng tahlil qilindi

     

    Tavsiya etamiz

    “Ikki xonali uy uchun 715 mln so‘mdan”. “Daryo”dagi maqoladan so‘ng poytaxt hokimligi uysiz qolgan aholiga xonadon sotib olish uchun mablag‘ ajratdi

    28 may, 21:15

    Budapesht fasadlari: sanʼat ko‘chada yashaydi (foto)

    27 may, 10:00

    Gestapo va KGB xizmatida bo‘lgan buxorolik “Shtirlits”

    26 may, 19:00

    Ayol ovchilardan ilg‘or samolyotlarga qadar — Ukraina rus Shahed’larini qanday ovlaydi?

    19 may, 20:10
     
     
     

    So‘nggi yangiliklarga o‘tish

    O‘zbekistonda nechta oliy taʼlim tashkiloti faoliyat yuritayotgani ochiqlandi

    O‘zbekiston | 29 may, 23:50

    Saida Mirziyoyeva Rossiya hukumati raisi bilan uchrashuv o‘tkazdi

    O‘zbekiston | 29 may, 23:31

    “Daryo” dayjesti: 29-mayning eng muhim xabarlari

    O‘zbekiston | 29 may, 23:25

    Saida Mirziyoyeva Rossiya Federal Majlisi Federatsiya Kengashi raisi bilan uchrashuv o‘tkazdi

    O‘zbekiston | 29 may, 23:10

    Kongressmen Trampdan investorlar uchun tashkil etilgan kechki ovqat tafsilotlarini oshkor qilishni talab qildi

    Dunyo | 29 may, 22:53

    Massimiliano Allegri “Milan” bilan kelishuvga erishdi

    Sport | 29 may, 22:38

    Isroil G‘azodagi asirlarni ozod qilish bo‘yicha AQSHning yangi taklifini qabul qildi. HAMAS esa jim

    Dunyo | 29 may, 22:10

    Sirdaryoda sevgan yigitini o‘ldirmoqchi bo‘lgan qiz 6 yilga qamaldi

    O‘zbekiston | 29 may, 21:57
    Daryo About Us

    “Daryo” internet-nashrining (O‘zbekiston matbuot va axborot agentligi (O‘zMAA, hozirgi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi) tomonidan 13.03.2015 yil sanasida 0944-sonli guvohnoma bilan ommaviy axborot vositasi sifatida ro‘yxatga olingan. Matnli materiallarni to‘liq ko‘chirish yoki qisman iqtibos keltirishga, shuningdek, fotografik, grafik, audio va/yoki videomateriallaridan foydalanishga “daryo.uz” saytiga giperhavola mavjud bo‘lgan va/yoki “Daryo” internet-nashrining muallifligini ko‘rsatuvchi yozuv ilova qilingan taqdirda yo‘l qo‘yiladi. Chop etiladigan ba’zi ma’lumotlar 18 yoshga to‘lmagan foydalanuvchilarga mo‘ljallanmagan bo‘lishi mumkin. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» MChJ, 2013–2025

    Yosh bo‘yicha cheklov

    Xato topdingizmi? Ctrl+Enter’ni bosing

    • Foydalanish shartlari
    • Maxfiylik siyosati
    • Reklama
    Nimani qidiramiz?

    Sign In or Register

    Xush kelibsiz!

    Tizimga kiring yoki Roʻyxatdan oʻting.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Roʻyxatdan oʻting

    Roʻyxatdan oʻtganmisiz? Login.

    Google

    yoki E-Pochta orqali

    Sizga parol elektron pochta orqali yuboriladi.

    Izoh qoldirishingiz, Foydalanish shartlari va Maxfiylik siyosati shartlarini qabul qilganingizni anglatadi

    Matnda xato topdingizmi?

    ×

    Rahmat. Biz sizning xabaringizni oldik va xatoni imkon qadar tezroq tuzatamiz.