Rossiya tarkibiga kiruvchi Checheniston respublikasi parlamenti Checheniston konstitutsiyasiga respublika rahbarini “Mexk-Da” (“Mexkan Da”) deb atash to‘g‘risida o‘zgartirishni qabul qildi. Bu haqda respublika parlamenti spikeri, Lord laqabini olgan Magomed Daudov ma’lum qildi.
Uning ta’kidlashicha, bunday tuzatish “hudud rahbari unvonini chechen tilida qo‘llashda bir xillik o‘rnatish” maqsadida qabul qilingan.
Magomed Daudov va yana 20 nafar deputat konstitutsiyaga kiritilgan o‘zgartirishlarni yanvar oyi boshida parlamentga taqdim etgan, biroq hujjatga fevral oyiga kelibgina e’tibor berilgan. Shu bilan birga, Daudovning ta’kidlashicha, “Mexk-Da” tushunchasi Checheniston aholisi orasida “tarixdan beri bor” va “respublikaning eng yuqori mansabdor shaxsi” deb tarjima qilingan.
“Mexk-Da’ so‘zi o‘z xalqi uchun mas’ul bo‘lgan rahbar ma’nosini eng aniq ifodalaydi”, — dedi Magomed Daudov.
Shu bilan birga, “Kavkaz.Realii” nashrining taʼkidlashicha, “soʻzma-soʻz tarjimada “mexkan da” “o‘lka otasi” degan maʼnoni anglatadi, ammo u aynan “xalq otasi” maʼnosida qo‘llanadi. “Kavkaz uzyeli” o‘z navbatida bu iborani “mamlakat otasi” deb tarjima qilgan.
Buyuk Pyotr antropologiya va etnografiya muzeyi Kavkaz etnografiyasi bo‘limi ilmiy xodimi Makka Albogachiyeva “Kavkaz uzyeli”ga tarixda “Mexk Da” (ingushlarda) yoki “Mexkan Da” (chechenlarda) atamalari ishlatilmaganini aytdi. Uning so‘zlariga ko‘ra, ingushlar va chechenlar orasida bunday nom yaqinda paydo bo‘lgan — hudud rahbari norasmiy ravishda shu nom bilan chaqiriladi. Moskva davlat xalqaro munosabatlar instituti Kavkaz tadqiqotlari markazi katta ilmiy xodimi Axmet Yarliqapov ham chechenlar ilgari bunday unvondan foydalanmaganini aytdi.
Avvalroq Rossiya tarkibiga kiruvchi Tataristonda respublika prezidentini rais deb nomlash taklif qilingandi. Tatariston — Rossiya subyektlari orasida rahbari prezident deb ataladigan yagona respublikadir. 2021-yil oxirida Rossiya Davlat dumasi hudud rahbari prezident deb nomlana olmasligini ko‘zda tutuvchi qonunni qabul qildi.
2022-yil iyul oyida Rossiya prezidenti Vladimir Putin birinchi marta rasmiy hujjatda Tatariston rahbari Rustam Minnixanovga nisbatan “prezident” maqomini qo‘llamagan edi. Rossiya prezidenti tomonidan imzolangan RF Davlat kengashi a’zolari to‘g‘risidagi farmonda Tatariston prezidenti Minnixanovning maqomini “Tatariston Respublikasi rahbari” deb o‘zgartirgan.
Izoh (0)