Respublikada oxirgi besh yillik davrda aholining epidemiologik osoyishtaligini taʼminlash borasida oʻtkazilgan profilaktik, epidemiyaga qarshi maqsadli emlash tadbirlari natijasida ayrim kasalliklar tugatildi, koʻplab kasalliklar dinamikasida keskin pasayish kuzatildi. Bu haqda Sanitariya-epidemiologik osoyishtalik va jamoat salomatligi qo‘mitasi Vaksinalar va immunoprofilaktika bo‘limi boshlig‘ii Dilorom Tursunova “Daryo” nashriga bergan intervyusida aytib oʻtdi.
Emlash qamrovi 99 foizgacha yetdi
Dunyoda hozirgi kunda vaksinaprofilaktika epidemik jarayonni nazorat qilish va boshqarishning samarali vositasi hisoblanib, koʻplab yuqumli kasalliklar epidemiyasi rivojlanishining oldini olishni asosiy va samarali vositasi boʻlib qolmoqda. JSST ning maʼlumotlariga koʻra, har yili dunyoda 50 milliondan ortiq kishilar yuqumli va parazitar kasalliklardan vafot etadi. Shu jihatdan, yuqumli kasalliklarni oʻz vaqtida va erta tashhisotining zamonaviy usullarini qoʻllash va profilaktika tadbirlarini takomillashtirish, oʻlim holatlarini oldini olish hamda vaksinaprofilaktika usullari samaradorligini oshirish amaliy tibbiyotning ustuvor yoʻnalishlari boʻlib qolmoqda.
Respublikada 2018—2022-yillarda davlab byudjeti hisobiga hamda GAVI -YUNISEF xalqaro tashkilotlari koʻmagida olib kelinayotgan vaksinalar bilan har yili tugʻilgan bolalarni milliy profilaktik emlashlar kalendari asosida 13 turdagi boshqariluvchi yuqumli kasalliklarga qarshi emlanmoqda. Bularga gepatit B, sil, poliomiyelit, difteriya, qoqshol, koʻkyoʻtal, Xib infeksiya, rotavirus, pnevmokokk infeksiya, qizamiq, qizilcha, epidparotit va VPCH vaksina bilan odam papilloma viruslari kiradi. Emlash qamrovini yuqori 97-99 foizga yetkazish natijasida ayni kunda respublikada poliomiyelit, difteriya, stolbnyak bilan kasallanish tugatildi, qizamiq, qizilcha, gepatitV, sil, epid parotit, qizamiq, qizilcha, rotavirus, pnevmokokk infeksiyalari bilan kasallanish keskin kamayishiga erishildi.
Jumladan gepatitV ga qarshi bolalarni emlash qamrovi samarasida kasalanish 50 marotabaga, rotavirus infeksiyaga qarshi emlash samarasida oʻtkir diareya kasalliklari bilan kasallanish 30 marotabagacha kamayishiga erishildi, shuningdek koʻkyoʻtal, epidparotit, qizamiq, qizilcha bilan kasallanish yagonaholatda roʻyxatga olinayapti.
Moddiy texnik baza mustahkamlandi
Oxirgi besh yilda immunoprofilaktika sohasida moddiy texnik bazaning mustahkamlanishi, yaʼni vaksina saqlash omborxonalarini yangidan qurish, rekonstruksiyalash, tamirlash va zamonaviy sovutkich uskunalari bilan taʼminlash ishlari olib borildi. Misol uchun, 2018-yilning oʻzida 37 ta, 2019-yilda esa yana 24 ta omborxona qurildi, 8 ta tuman vaksina saqlash omborxonasini qurish uchun mablagʻ ajratilmadi. 2020-yil 53 ta saqlash omborxonasi yangidan qurildi, 15 ta vaksina saqlash omborxonasi rekonstruksiyalandi, 33 ta vaksina saqlash omborxonasi kapital taʼmirlandi. 2021-yilda Milliy vaksina saqlash omborxonasi ishga tayyor holatga keltirilib zamonaviy sovutkich uskunalar bilan taminlandi.
Vaksinalarni saqlanishi, ishlatilishi jarayonida moddiy texnik bazani yanada mustahkamlanishi sovuqlik zanjiri qoidalariga rioya etilishiga olib kelayapti va natijada yukori samaradorlikka erishilayapti. Buni JSST, SDS xalqaro tashkilotidan tashrif buyurgan ekspertlar oʻrganish jarayoni natijasida eʼtirof etayapti.
Koronavirus yengil oʻtyapti
Ayni kunda epidkoʻrsatmaga muvofiq respublikada aholini koronavirus infeksiyaga qarshi buster doza vaksina bilan emlash ishlari davom etayapti. Barcha davlatlar qatorida respublika aholisining 95 foizi koronavirus infeksiyaga qarshi emlash bilan qamrab olinishi samarasida ushbu kasallik bilan kasallanish emlangan fuqarolar orasida roʻyxatga olinmayapti, yoki kasallikni yengil oʻtishiga erishildi.
Emlash samara bermoqda
Respublikada bachadon boʻyi saratoni kasalliklari profilaktikasi maqsadida 2019-yildan boshlab sogʻliqni saqlash tizimida amaliyotga VPCH-odam papilloma viruslariga qarshi milliy emlash jadvaliga 9 yoshdagi qizlarni emlash amaliyotga kiritildi va oʻtgan davrda 1,5 million nafar qizlar odam pailloma viruslariga qarshi emlandi.
2018-yildan boshlab sogʻliqni saqlash tizimida amaliyotga IPV-inaktivlangan poliomiyelit vaksina bilan 4 oylikdagi bolalarni emlash kiritildi va 2022-yildan boshlab. 9 oylikdagi bolalarni ham inaktivlangan poliomiyelit vaksina bilan emlash milliy emlash jadvaliga kiritildi. Maʼmuriy hududlarda poliomiyelitga qarshi emlash ishlari davom etayapti va oʻtkir boʻshashgan sholga gumon etilganlarni faol aniqlash, epidemiologik kuzatuv ishlari olib borilayapti.
2022-yilda qizamiqni chetdan kirib kelishi va uning tarqalishining oldini olish maqsadida noyabr-dekabr oylarida 6 oylikdan 5 yoshgacha boʻlgan 3 million 303 ming nafar bolalarni 98,4 foizga qizamiq-qizilchaga qarshi emlash ishlari amalga oshirildi, va ayni kunda emlash tadbirlari joylarda davom etayapti. Maqsad bolalarni qizamiq bilant kasallanishini oldini olishdan iborat.
Izoh (0)