Uy sotib olish uchun qulay imkoniyat: O‘zbekistondagi eng foydali ipoteka kreditlari haqida

O‘zbekistonda 2022-yil oktabriga ko‘ra, birlamchi (yangi uylar) va ikkilamchi (eski uylar) bozordan uy-joy xaridi uchun foydali ipoteka kreditlari reytingi e’lon qilindi. Bu haqda “Daryo”ga “Iqtisodiy sharh” jurnalidan ma’lum bo‘ldi. 

Kredit shartlari viloyat va poytaxt aholisi uchun sotib olinadigan uy-joyning joylashgan joyi, dastlabki to‘lovi, ipoteka krediti miqdori, shuningdek, foiz stavkalariga qarab farqlanadi.

Markaziy bankning 2022-yil 9 oylik statistikasiga ko‘ra, banklar tomonidan aholi uchun ajratilgan ipoteka kreditlar jami 10,3 trln so‘mni tashkil etdi.

Yangi uylarga ipoteka

Natijalarga ko‘ra, O‘zbekistondagi 30 ta bankdan 18 ta bank ipoteka krediti ajratayotgani ma’lum bo‘ldi.

Quyidagi banklar ipoteka kreditlari taqdim etmaydi: 

• “Asia alians bank”; 
• “Tibisi bank”; 
• “Universal bank”; 
• “O‘zagroeksportbank”; 
• “Anorbank”; 
• “Madad Invest bank”; 
• “Savdogar bank”;
• “KDB bank O‘zbekiston”; 
• “Ravnaq bank”; 
• “Trast bank”; 
• “Poytaxt bank”; 
• “Tenge bank”. 

Asosan, yuqoridagi ko‘rsatilgan banklarning ba’zilari ipoteka kreditlarini vaqtincha to‘xtatib qo‘ygan.

Tahlilda banklar ikki guruhga bo‘lingan bo‘lib, birinchi guruhda birlamchi va ikkilamchi bozorda viloyatga, ikkinchi guruhda Toshkent shahriga ipoteka kreditlari masalalari ko‘rib chiqilgan.

Viloyatlarda

Tahlilga ko‘ra, viloyatlardagi birlamchi ko‘chmas mulk bozorida eng foydali ipoteka kreditlarini quyidagi banklardan “Asakabank”, “Ipoteka bank”, “Hamkor bank”, “Xalq banki”, “Mikrokreditbank”, “Orient Finans bank”, “O‘zsanoatqurilishbank” va “Qishloq qurilish bank”dan olish mumkin bo‘ladi.

Ushbu banklar reytingda birinchi qatordan joy egallab mijozlarga quyidagi shartlarda birlamchi bozordan uy-joy sotib olish uchun ipoteka kreditlari taqdim etmoqda:

• boshlang‘ich to‘lov — 15 foiz; 
• yillik foiz stavkasi — 17 foiz; 
• muddati — 20 yilgacha; 
• kreditning maksimal miqdori 327,25 mln so‘mdan oshmasligi lozim.

Hududlarda birlamchi ipoteka kreditlari bo‘yicha eng past ko‘rsatkichni ko‘rsatgan banklar:

• “Ziraat bank”; 
• “Ipak yo‘li bank”; 
• “Saderat bank”. 

Ushbu banklarda dastlabki to‘lov 25—30 foiz, yillik stavka 25—26 foiz va maksimal ipoteka summasi 200—800 mln so‘m, 60—120 oygacha bo‘lgan muddatga ipoteka kreditlari ajratishmoqda.

Ma’lum bo‘lishicha, hududlarda beriladigan 18 turdagi ipoteka kreditlaridan 12 turdagisi 20 yil muddatga taqdim etilmoqda.

Ipoteka kreditlari bo‘yicha katta miqdorni “Kapitalbank” va “Infinbank” ajratib, taxminan 2 mlrd so‘m va 1,9 mlrd so‘mni tashkil etadi. Biroq, bu banklarda yillik foiz stavkalari sezilarli darajada yuqori bo‘ladi.

Poytaxtda

Birlamchi bozorga foydali ipoteka kreditlarini ajratish bo‘yicha ikkinchi guruhda “Asakabank”, “Hamkor bank”, “Xalq banki”, “Mikrokreditbank”, “Orient Finans bank”, “Qishloq qurilish bank” va “O‘zsanoatqurilishbank” yetakchilik qildi. 

Ushbu banklar quyidagi shartlar asosida ipoteka kreditlarini taklif etmoqda: 

• muddati —20 yilgacha; 
• maksimal miqdori — 416,5 mln so‘m; 
• yillik foiz stavkasi — 17 foiz; 
• boshlang‘ich to‘lovi — 15 foizni tashkil etadi.

Ba’zi banklarida iyul oyidagi ipoteka kreditlari tahliliga nisbatan foiz stavkalarining -0,5 foizdan +1 foizgacha o‘zgarishi kuzatildi.

Eski uylarga ipoteka

Natijalarga ko‘ra, O‘zbekistondagi 30 ta bankdan 13 ta bank ikkilamchi bozor uchun ipoteka krediti ajratayotgani ma’lum bo‘ldi.

Eski uylarga ipoteka kreditlari quyidagi banklar tomonidan ajratilmoqda: 

• “Investfinansbank”; 
• “Xalq banki”; 
• “Ziraat bank”; 
• “Mikrokreditbank”; 
• “O‘zmilliybank”; 
• “Kapitalbank”; 
• “Orient Finans Bank”; 
• “Agrobank”; 
• “Davr bank”; 
• “Ipoteka bank”; 
• “Saderat bank”; 
• “O‘zsanoatqurilishbank”; 
• “Tenge bank” tomonidan ajratilmoqda.

Ushbu guruhda “Tenge bank” boshlang‘ich badali 25 foiz, yillik foiz satavkasi 24 foiz va maksimal kredit miqdori 640 mln so‘mgacha 120 oyga muddatga kreditlar ajratib reytingda birinchi o‘rinni egaladi.

“Mikrokreditbank” reytingda ikkinchi o‘rinni band qilib, “Tenge bank” bilan bir xil shartlarda ikkilamchi bozorga kredit ajratmoqda. Lekin kreditning maksimal qiymati 1,2 mlrd so‘mni tashkil etadi.

Bundan tashqari, “O‘zmilliybank” reytingda uchinchi o‘rinni egalab qo‘yidagi shartlarda ipoteka kreditlarini ikkilamchi bozorga ajratmoqda: 

• boshlang‘ich to‘lov — 25 foiz; 
• yillik foiz satavkasi — 24 foiz; 
• maksimal kredit miqdori — 1 mlrd so‘m;
• muddati — 120 oy.

Ma’lumotlar banklarning veb-sahifalaridan olingan bo‘lib, kredit shartlari o‘zgarishi mumkin. Batafsil ma’lumot uchun banklarga murojaat qilish kerak.