Maqsad qilish insonlarga xos bo‘lib, uni kelajakning loyihasi, deb ta’riflash mumkin. Bolalar velosiped olishni, yoshlar oliygohga kirishni, o‘rta yoshlilar doimiy daromad manbaiga ega bo‘lib, keksaygan paytlarida moliyaviy erkin inson sifatida hayot kechirishni maqsad qilishi ayon.
Bu maqsadlarga erishish odamlarni har tomonlama pulni tejashni boshlashga majbur qiladi.
Bir qarashda pul tejash unchalik ham qiyin emasdek tuyulsa-da, aksariyat odamlar bu jarayonda jiddiy xatolarga yo‘l qo‘yadi. Natijada bu ularga yordam berish o‘rniga aksincha moliyaviy ahvoliga zarar yetkazadi.
Odamlar pul tejashga urinishda eng ko‘p uchraydigan xatolar
Xarajatlarni to‘xtatish
Odamlar pul tejashda yo‘l qo‘yadigan eng katta xatolaridan biri bu pul sarflashni butunlay to‘xtatishdir, chunki bu pulni tejashning aniq usuli kabi ko‘rinadi.
Muammo shundaki, sarf-xarajatlarni o‘ylamay to‘xtatish kelajakda yanada ko‘proq xarajatlarga olib kelishi mumkin.
Aslida ahamiyatsiz narsalarga pul sarflashni to‘xtatish kerak, ammo profilaktik tekshiruvlar va asosiy xizmatlarga pul sarflashni to‘xtatmaslik zarur.
Masalan, agar stomatolog tekshiruvidan pul tejashga qaror qilinsa, bu kelajakda jiddiy tish muammolariga olib kelishi mumkin. Bunday holda, tejash aslida uzoq muddatli xarajatlarga aylanadi.
Yechim: Doimiy profilaktik tekshiruvlardan o‘tishda davom etish va paydo bo‘layotgan asoratlarni tezda yo‘q qilishdir. Hatto biroz pul sarflansa ham, oldini olish mumkin bo‘lgan va kelajakda yanada katta xarajatlarga olib kelishi mumkin bo‘lgan narsalarga ozgina pul tejash uchun omadni sinab ko‘rmaslik kerak. Pulni tejashning boshqa ko‘plab usullari mavjud.
Arzon va sifatli bo‘lmagan buyumlarni sotib olish
Odamlar ko‘pincha pul tejashning eng yaxshi usuli eng arzon buyumni sotib olish deb o‘ylaydi.
Bir umr xizmat qiladigan vositalar uchun ikki baravar ko‘p pul to‘lash o‘rniga atigi bir-ikki mavsum xizmat qiladigan eng arzon buyumlarni sotib olish qimmatga tushadi, chunki arzonroqlari qayta-qayta almashtirilishga muhtoj.
Yechim: Pulni doimiy ravishda tejashning kaliti — xarid paytida sifat va qiymatga e’tibor berishni o‘rganishdir. Bu esa xarajatlarni amalga oshirishda hisobga olish kerak bo‘lgan asosiy omil.
Pul tejashda aniq maqsadning yo‘qligi
Odamlar pul tejashda o‘z oldiga aniq maqsad qo‘ymaydi. Oqibatda pul tejash jarayoni zerikarli bo‘lib, bu harakat uzoqqa cho‘zilmasligi va kutilgan natijani bermasligi mumkin.
Yechim: Shunday ekan pul tejashda aniq maqsadlarni belgilash, natijaga erishish uchun esa maqsad haqida tez-tez hayollar surib turish kerak.
Tejalayotgan pulning qo‘l yetadigan joyda turishi
Pulni tejashdagi asosiy xatolardan yana biri — bu tejalgan pullarni qo‘l yetib borishi mumkin bo‘lgan joyda saqlanishi.
Bunda kundalik hayotda turli moddiy yetishmovchiliklarga duch kelgan paytda, hattoki ular ahamiyatsiz narsalar tufayli yuzaga kelgan bo‘lsa ham, odamlar eng birinchi navbatda o‘zi jamg‘arib borayotgan tejalgan pullardan ishlatishni boshlaydi. Oqibatda moddiy maqsadga erishish uchun qilingan harakat yo‘qqa chiqadi.
Yechim: Imkon qadar tejalayotgan pullarni ko‘z tushishi va qo‘l yetishi mumkin bo‘lgan joydan yiroqroq qo‘yish. Bunda eng yaxshi takliflardan biri sifatida bank omonatlarini ko‘rsatish mumkin.
Katta o‘zgarishlarga ehtiyoj yo‘qligiga ishonish
Pul tejashni o‘ylashdan ko‘ra, uni tejashni o‘rganish yaxshiroq. Ko‘p odamlar o‘zining xatti-harakatlari va amallarida keskin o‘zgarishlar qilmasdan pul tejashni o‘rganaman deb o‘ylaydi.
Natijada xarajatlarni qisqartirish va pulni tejash rejasi hech qachon uzoq muddatli ustuvor vazifaga aylanmaydi, bu oxir-oqibat ular pulni o‘zlari xohlagan tarzda tejay olmasligiga olib keladi.
Yechim: Pul tejash usullarini o‘rganish uchun avvalo hayot tarzida keskin o‘zgarishlarni amalga oshirish kerak — daromadning ma’lum qismini doim jamg‘arib borish, odatga aylangan ahamiyatsiz istaklardan va xaridlardan voz kechish, shu bilan birga boshlagan o‘zgarishlarda qat’iy turishda irodali bo‘lish zarur.
Pulni tejashga imkon beruvchi o‘zgarishlarni amalga oshirib, kelajakdagi barcha moliyaviy ehtiyojlarni qondirish uchun yetarli mablag‘ni tejash mumkin.
Maqolani tayyorlashda Markaziy bankning FinLit saytidagi ma’lumotlardan foydalanilgan.
Izoh (0)