Мақсад қилиш инсонларга хос бўлиб, уни келажакнинг лойиҳаси, деб таърифлаш мумкин. Болалар велосипед олишни, ёшлар олийгоҳга киришни, ўрта ёшлилар доимий даромад манбаига эга бўлиб, кексайган пайтларида молиявий эркин инсон сифатида ҳаёт кечиришни мақсад қилиши аён.
Бу мақсадларга эришиш одамларни ҳар томонлама пулни тежашни бошлашга мажбур қилади.
Бир қарашда пул тежаш унчалик ҳам қийин эмасдек туюлса-да, аксарият одамлар бу жараёнда жиддий хатоларга йўл қўяди. Натижада бу уларга ёрдам бериш ўрнига аксинча молиявий аҳволига зарар етказади.
Одамлар пул тежашга уринишда энг кўп учрайдиган хатолар
Харажатларни тўхтатиш
Одамлар пул тежашда йўл қўядиган энг катта хатоларидан бири бу пул сарфлашни бутунлай тўхтатишдир, чунки бу пулни тежашнинг аниқ усули каби кўринади.
Муаммо шундаки, сарф-харажатларни ўйламай тўхтатиш келажакда янада кўпроқ харажатларга олиб келиши мумкин.
Аслида аҳамиятсиз нарсаларга пул сарфлашни тўхтатиш керак, аммо профилактик текширувлар ва асосий хизматларга пул сарфлашни тўхтатмаслик зарур.
Масалан, агар стоматолог текширувидан пул тежашга қарор қилинса, бу келажакда жиддий тиш муаммоларига олиб келиши мумкин. Бундай ҳолда, тежаш аслида узоқ муддатли харажатларга айланади.
Ечим: Доимий профилактик текширувлардан ўтишда давом этиш ва пайдо бўлаётган асоратларни тезда йўқ қилишдир. Ҳатто бироз пул сарфланса ҳам, олдини олиш мумкин бўлган ва келажакда янада катта харажатларга олиб келиши мумкин бўлган нарсаларга озгина пул тежаш учун омадни синаб кўрмаслик керак. Пулни тежашнинг бошқа кўплаб усуллари мавжуд.
Арзон ва сифатли бўлмаган буюмларни сотиб олиш
Одамлар кўпинча пул тежашнинг энг яхши усули энг арзон буюмни сотиб олиш деб ўйлайди.
Бир умр хизмат қиладиган воситалар учун икки баравар кўп пул тўлаш ўрнига атиги бир-икки мавсум хизмат қиладиган энг арзон буюмларни сотиб олиш қимматга тушади, чунки арзонроқлари қайта-қайта алмаштирилишга муҳтож.
Ечим: Пулни доимий равишда тежашнинг калити — харид пайтида сифат ва қийматга эътибор беришни ўрганишдир. Бу эса харажатларни амалга оширишда ҳисобга олиш керак бўлган асосий омил.
Пул тежашда аниқ мақсаднинг йўқлиги
Одамлар пул тежашда ўз олдига аниқ мақсад қўймайди. Оқибатда пул тежаш жараёни зерикарли бўлиб, бу ҳаракат узоққа чўзилмаслиги ва кутилган натижани бермаслиги мумкин.
Ечим: Шундай экан пул тежашда аниқ мақсадларни белгилаш, натижага эришиш учун эса мақсад ҳақида тез-тез ҳаёллар суриб туриш керак.
Тежалаётган пулнинг қўл етадиган жойда туриши
Пулни тежашдаги асосий хатолардан яна бири — бу тежалган пулларни қўл етиб бориши мумкин бўлган жойда сақланиши.
Бунда кундалик ҳаётда турли моддий етишмовчиликларга дуч келган пайтда, ҳаттоки улар аҳамиятсиз нарсалар туфайли юзага келган бўлса ҳам, одамлар энг биринчи навбатда ўзи жамғариб бораётган тежалган пуллардан ишлатишни бошлайди. Оқибатда моддий мақсадга эришиш учун қилинган ҳаракат йўққа чиқади.
Ечим: Имкон қадар тежалаётган пулларни кўз тушиши ва қўл етиши мумкин бўлган жойдан йироқроқ қўйиш. Бунда энг яхши таклифлардан бири сифатида банк омонатларини кўрсатиш мумкин.
Катта ўзгаришларга эҳтиёж йўқлигига ишониш
Пул тежашни ўйлашдан кўра, уни тежашни ўрганиш яхшироқ. Кўп одамлар ўзининг хатти-ҳаракатлари ва амалларида кескин ўзгаришлар қилмасдан пул тежашни ўрганаман деб ўйлайди.
Натижада харажатларни қисқартириш ва пулни тежаш режаси ҳеч қачон узоқ муддатли устувор вазифага айланмайди, бу охир-оқибат улар пулни ўзлари хоҳлаган тарзда тежай олмаслигига олиб келади.
Ечим: Пул тежаш усулларини ўрганиш учун аввало ҳаёт тарзида кескин ўзгаришларни амалга ошириш керак — даромаднинг маълум қисмини доим жамғариб бориш, одатга айланган аҳамиятсиз истаклардан ва харидлардан воз кечиш, шу билан бирга бошлаган ўзгаришларда қатъий туришда иродали бўлиш зарур.
Пулни тежашга имкон берувчи ўзгаришларни амалга ошириб, келажакдаги барча молиявий эҳтиёжларни қондириш учун етарли маблағни тежаш мумкин.
Мақолани тайёрлашда Марказий банкнинг FinLit сайтидаги маълумотлардан фойдаланилган.
Изоҳ (0)