SHHTning Samarqandda bo‘lib o‘tadigan sammitidagi uchrashuvning muhim jihatlaridan biri tashkilotni kengaytirish masalasi bo‘ladi. Eronning majburiyatlari bo‘yicha Memorandum imzolanishi kutilmoqda, bu esa mamlakat uchun tashkilotga a’zo bo‘lishga to‘g‘ridan to‘g‘ri yo‘lni ochib beradi.
Eron Yaqin va O‘rta Sharqdagi yirik davlatlardan biri — global geostrategik va geoiqtisodiy ahamiyatga ega mintaqadir. Mamlakat hamisha arablar, afg‘onlar, turklar, pokistonliklar, ozarbayjonlar, armanlar va turkmanlar o‘rtasida tabiiy ko‘prik bo‘lib kelgan.
Respublika maydoni bo‘yicha dunyoda 17-o‘rinni egallaydi; aholisi — 85,5 million nafarga yaqin.
Eronning dunyodagi obro‘si yil sayin ortib bormoqda. Avvalo, bu uning o‘tgan asrning eng muhim strategik manbasiga aylangan va hozirgi davrda ahamiyati oshgan uglevodorodlarni global ishlab chiqarishdagi roli bilan bog‘liq. British Petroleum ma’lumotlariga ko‘ra, Eron tabiiy gaz zaxiralari bo‘yicha dunyoda 2-o‘rinda (Rossiyadan keyin), tasdiqlangan neft zaxiralari bo‘yicha 4-o‘rinda va uni ishlab chiqarish bo‘yicha 7-o‘rinda turadi.
Bugungi kunga kelib Eron dunyoning ko‘plab mamlakatlari bilan aloqalar o‘rnatgan. Shu bilan birga, uning tashqi siyosatida Markaziy Osiyo yo‘nalishi asosiy yo‘nalishlardan biri hisoblanadi.
Eronning Markaziy Osiyodagi hozirgi siyosati mintaqaning madaniy o‘xshashligi g‘oyasiga asoslangan. Tehronning fikricha, bunga nafaqat o‘zaro bog‘liq qadimiy tarixiy o‘tmish, balki umumiy chegaralar, shuningdek, SHHT mamlakatlari bilan yangi savdo-iqtisodiy aloqalar ham yordam beradi.
Tehron 2005 yilda Nyu-Deli va Islomobod bilan bir vaqtda SHHT kuzatuvchisi maqomini olgan. 2021 yil sentabr oyida Eronni tashkilotga 9-haqiqiy a’zo sifatida qabul qilish tartibini boshlash to‘g‘risidagi Dushanbe sammitida davlat rahbarlari tomonidan tasdiqlangan qaror uning salohiyatini sezilarli darajada mustahkamlashga yordam berdi hamda O‘zbekiston va Markaziy Osiyo davlatlarining Eron yo‘nalishidagi manfaatlarini ilgari surishning yangi istiqbollarini ochdi.
Tehronning SHHTga a’zo bo‘lishi mintaqaviy xavfsizlik, shu jumladan Afg‘oniston masalasida yaqin hamkorlik qilish imkoniyatlarini ochib beradi, chunki bu masala tashkilotning aksariyat davlatlari kun tartibidan joy olgan. Afg‘onistondagi barqarorlik uning yaqin qo‘shnilari, shu jumladan Eronning umumiy maqsadidir. Aynan Eron, Pokiston bilan birga, eng ko‘p afg‘on qochqinlarini qabul qildi.
Tehron va Pekin o‘rtasidagi o‘tgan yilgi kelishuvlar Eronning kelajakda Xitoyni Qora dengiz va yaqin Sharq portlari bilan bog‘lash uchun mo‘ljallangan “Kamarlar va Yo‘llar” tashabbusiga qo‘shilishini anglatadi. Shu nuqtai nazardan “XXI asr Ipak yo‘li”ning samarali faoliyat yuritishida Eronning ahamiyati juda katta.
O‘zbekiston uchun Eronning SHHTga a’zo bo‘lishi o‘zaro manfaatli sheriklikning yangi istiqbollarini ochib beradi. Hamkorlikning institutsional mexanizmlari amalda faollashgan taqdirda ikki tomonlama savdo hajmini oshirish, sanoatda yangi hamkorlik loyihalarini amalga oshirish, ikki davlatning tranzit salohiyatidan samarali foydalanish va madaniy-gumanitar almashinuv dasturlarini ilgari surish mumkin.
EIR bilan konstruktiv aloqalar o‘rnatish orqali O‘zbekiston, shu jumladan Markaziy Osiyoning boshqa davlatlari xalqaro dengiz yo‘llariga olib boruvchi Eron koridori: Bandar-Abbos va Chorbahor portlariga chiqish imkoniyatiga ega bo‘ladi, bu yesa savdo-iqtisodiy aloqalarni yanada kengaytirish va logistika yo‘nalishlarini optimallashtirish uchun yangi istiqbollarni ochib beradi.
Tahlilchilarning ta’kidlashicha, Eronning SHHT faoliyatida to‘liq ishtirok etishi tashkilot Xartiyasi maqsadlariga to‘liq mos keladi, ushbu makromintaqaviy birlashmaning barcha ishtirokchilari manfaatlariga javob beradi va o‘zaro manfaatli hamkorlikka katta turtki beradi.
Izoh (0)