ШҲТнинг Самарқандда бўлиб ўтадиган саммитидаги учрашувнинг муҳим жиҳатларидан бири ташкилотни кенгайтириш масаласи бўлади. Эроннинг мажбуриятлари бўйича Меморандум имзоланиши кутилмоқда, бу эса мамлакат учун ташкилотга аъзо бўлишга тўғридан-тўғри йўлни очиб беради.
Эрон Яқин ва Ўрта Шарқдаги йирик давлатлардан бири — глобал геостратегик ва геоиқтисодий аҳамиятга эга минтақадир. Мамлакат ҳамиша араблар, афғонлар, турклар, покистонликлар, озарбайжонлар, арманлар ва туркманлар ўртасида табиий кўприк бўлиб келган.
Республика майдони бўйича дунёда 17-ўринни эгаллайди; аҳолиси — 85,5 миллион нафарга яқин.
Эроннинг дунёдаги обрўси йил сайин ортиб бормоқда. Аввало, бу унинг ўтган асрнинг энг муҳим стратегик манбасига айланган ва ҳозирги даврда аҳамияти ошган углеводородларни глобал ишлаб чиқаришдаги роли билан боғлиқ. British Petroleum маълумотларига кўра, Эрон табиий газ захиралари бўйича дунёда 2-ўринда (Россиядан кейин), тасдиқланган нефть захиралари бўйича 4-ўринда ва уни ишлаб чиқариш бўйича 7-ўринда туради.
Бугунги кунга келиб Эрон дунёнинг кўплаб мамлакатлари билан алоқалар ўрнатган. Шу билан бирга, унинг ташқи сиёсатида Марказий Осиё йўналиши асосий йўналишлардан бири ҳисобланади.
Эроннинг Марказий Осиёдаги ҳозирги сиёсати минтақанинг маданий ўхшашлиги ғоясига асосланган. Теҳроннинг фикрича, бунга нафақат ўзаро боғлиқ қадимий тарихий ўтмиш, балки умумий чегаралар, шунингдек, ШҲТ мамлакатлари билан янги савдо-иқтисодий алоқалар ҳам ёрдам беради.
Теҳрон 2005 йилда Нью-Дели ва Исломобод билан бир вақтда ШҲТ кузатувчиси мақомини олган. 2021 йил сентябрь ойида Эронни ташкилотга 9-ҳақиқий аъзо сифатида қабул қилиш тартибини бошлаш тўғрисидаги Душанбе саммитида давлат раҳбарлари томонидан тасдиқланган қарор унинг салоҳиятини сезиларли даражада мустаҳкамлашга ёрдам берди ҳамда Ўзбекистон ва Марказий Осиё давлатларининг Эрон йўналишидаги манфаатларини илгари суришнинг янги истиқболларини очди.
Теҳроннинг ШҲТга аъзо бўлиши минтақавий хавфсизлик, шу жумладан Афғонистон масаласида яқин ҳамкорлик қилиш имкониятларини очиб беради, чунки бу масала ташкилотнинг аксарият давлатлари кун тартибидан жой олган. Афғонистондаги барқарорлик унинг яқин қўшнилари, шу жумладан Эроннинг умумий мақсадидир. Айнан Эрон, Покистон билан бирга, энг кўп афғон қочқинларини қабул қилди.
Теҳрон ва Пекин ўртасидаги ўтган йилги келишувлар Эроннинг келажакда Хитойни Қора денгиз ва яқин Шарқ портлари билан боғлаш учун мўлжалланган «Камарлар ва Йўллар» ташаббусига қўшилишини англатади. Шу нуқтаи назардан «XXI аср Ипак йўли»нинг самарали фаолият юритишида Эроннинг аҳамияти жуда катта.
Ўзбекистон учун Эроннинг ШҲТга аъзо бўлиши ўзаро манфаатли шерикликнинг янги истиқболларини очиб беради. Ҳамкорликнинг институционал механизмлари амалда фаоллашган тақдирда икки томонлама савдо ҳажмини ошириш, саноатда янги ҳамкорлик лойиҳаларини амалга ошириш, икки давлатнинг транзит салоҳиятидан самарали фойдаланиш ва маданий-гуманитар алмашинув дастурларини илгари суриш мумкин.
ЭИР билан конструктив алоқалар ўрнатиш орқали Ўзбекистон, шу жумладан Марказий Осиёнинг бошқа давлатлари халқаро денгиз йўлларига олиб борувчи Эрон коридори: Бандар-Аббос ва Чорбаҳор портларига чиқиш имкониятига эга бўлади, бу еса савдо-иқтисодий алоқаларни янада кенгайтириш ва логистика йўналишларини оптималлаштириш учун янги истиқболларни очиб беради.
Таҳлилчиларнинг таъкидлашича, Эроннинг ШҲТ фаолиятида тўлиқ иштирок этиши ташкилот Хартияси мақсадларига тўлиқ мос келади, ушбу макроминтақавий бирлашманинг барча иштирокчилари манфаатларига жавоб беради ва ўзаро манфаатли ҳамкорликка катта туртки беради.
Изоҳ (0)