Prognozlashtirish va makroiqtisodiy tadqiqotlar instituti bayram kunlarida oziq-ovqatni tejash va uning isrof bo‘lishi oqibatlari haqida BMT ma’lumotlari bilan bo‘lishdi.
Bayram me’yordan ortiq ovqatlanish va oziq-ovqat chiqindilari sinonimiga aylanib bormoqda. Bunda nafaqat iste’mol qilinmagan oziq-ovqat chiqindiga aylanadi, balki oziq-ovqat ishlab chiqarishga sarflangan barcha resurslar, pul va mehnat ham isrof bo‘ladi.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Atrof-muhit dasturi (UNEP) hisob-kitoblariga ko‘ra:
— global issiqxona gazlari chiqindilarining 8-10 foizi iste’mol qilinmay qolgan oziq-ovqatlar bilan bog‘liq;
— 2019-yilda dunyo bo‘ylab ishlab chiqarilgan oziq-ovqatning 17 foizi chiqindiga aylangan. Bu taxminan 931 million tonna oziq-ovqatga teng.
BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti (FAO) hisob-kitoblariga ko‘ra:
- har yili tashlab yuboriladigan oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan suvning umumiy hajmini (250 km3) Volga daryosining yillik oqimi yoki Jeneva ko‘lining uch baravar hajmi bilan solishtirish mumkin;
- oziq-ovqat chiqindilarining “uglerod izi” 3,3 milliard tonna karbonat angidridni tashkil etadi, bu atmosferaga chiqarilayotgan issiqxona gazlarining yillik hajmiga teng;
- oziq-ovqat chiqindilaridan (baliq va dengiz mahsulotlaridan tashqari) to‘g‘ridan-to‘g‘ri iqtisodiy yo‘qotishlar yiliga 750 milliard dollarga yetadi.
Yaqinlashib kelayotgan bayram kunlarida qanday qilib oziq-ovqat isrofgarchiligining oldini olish mumkin?
Iste’mol qilinmagan oziq-ovqatlarni kimga berishni oldindan o‘ylab ko‘rish kerak.
Vaziyatni holisona baholash – xaridlar ro‘yxatini tuzayotganda, qancha va qanday mahsulotlarni sotib olishni oldindan o‘ylab ko‘rish va agar uyga 5 kishi tashrif buyuradigan bo‘lsa, 50 kishiga mo‘ljallab dasturxon bezamaslik kerak.
Oziq-ovqat mahsulotlarini to‘g‘ri saqlash lozim. Ularni sotib olayotganda ham to‘g‘ri sharoitda saqlay olishga ishonch hosil qilish kerak.
Izoh (0)