Кўп ҳолларда шахсий бизнесини бошламоқчи бўлган тадбиркор у бўйича аниқ ғояларга эга бўлади-ю, уни реализация қилишга келганда маблағ масаласини ҳал этиш узоқ вақтни «ўғирлайди».
Шундай вазиятларда юридик ёки жисмоний шахсларнинг банкдан кредит ёки лизинг олишида улар ҳақида етарли маълумотга эга бўлиши ва аҳолининг молиявий саводхонлигини ошириш мақсадида «Дарё» лизинг ва у билан боғлиқ бир неча саволларга жавоб тайёрлади.
Лизинг нима?
Лизинг — узоқ муддатли ижара бўлиб, унинг охирида ижарага олинган объектни сотиб олиш мумкин. Бу бир қарашда оддий ижарага жуда ўхшаш кўринса-да, у иккисининг ўртасида етарлича фарқлар бор.
Лизинг бу хизмат. Масалан, тракторни лизингга олмоқчи бўлган фермер ушбу хизмат турини кўрсатувчи компанияга ташриф буюради.
Компания ўз маблағлари ҳисобига тракторни харид қилади ва уни мижозга маълум миқдордаги тўлов эвазига муддатли фойдаланиш учун топширади.
Белгиланган ижара муддати якунланганидан кейин эса тракторга эгалик қилиш ҳуқуқи бевосита мижознинг номига ўтади.
Бу хизматда битим предметини ва сотувчини мижоз танлайди. Харидни эса лизинг компанияси амалга оширади ва сотиб олинган товарни мижозга вақтинчалик фойдаланиши учун келишилган муддатга беради.
Белгиланган сумма тўлангандан кейин, ижарадаги мулк мижознинг тасарруфига ўтади.
Лизинг кимлар учун берилади?
Махсус ускуналар, транспорт воситалари, кўчмас мулк ёки бизнес жиҳозларига муҳтож якка тартибдаги тадбиркорлар ва юридик шахслар лизингдан фойдаланади.
Шу билан бирга, автомобиль олмоқчи бўлган жисмоний шахслар ҳам лизинг олиш имкониятига эга ҳисобланади.
Нималарни лизингга олиш мумкин эмас?
Ер участкалари, дала ёки кўл каби табиий объектларни ва давлатга тегишли бўлган ҳамда қонун бўйича эркин муомалага чиқарилмайдиган мулклар, масалан, бинолар, ёки маданий ёдгорликларни лизингга олиш мумкин эмас.
Муҳим!Лизинг олувчи айби билан лизинг объектининг ишдан чиқиши, олувчини лизинг шартномасига асосан молиявий мажбуриятлардан озод этмайди.
Қандай лизинг турлари мавжуд?
Лизингнинг кўплаб турлари мавжуд. Бироқ унинг оператив ва молиявий туридан кўпроқ фойдаланилади.
Оператив лизинг. Бунда ижарага берилаётган техника ускуналарининг ижара муддати уларнинг хизмат қилиш муддатига қараганда қисқа бўлади. Мулк эгаси томонидан (лизинг берувчи) ижарага бериш мақсадида сотиб олинган зарур асбоб-ускуналар ҳамда уларга кетган сарф-харажатлар фақат қисман қопланади.
Молиявий лизинг. Бу лизинг асосида ўзаро томонлар имзоланган шартномага биноан, унинг муддати тугагандан сўнг ижарачи лизингга олинган ускуналарни қолдиқ қиймати бўйича сотиб олиши мумкин. Бу ҳолда лизингга берилган машина ва ускуналарга эгалик қилиш ҳуқуқи бевосита ижарачига ўтади.
Ўзбекистонда лизинг тўловлари қандай амалга оширилади?
Мамлакатда тўловлари бир неча босқичда амалга оширилади:
- Дастлабки тўлов — бу одатда товар сотиб олиш нархининг 20-30 фоизини ташкил этади;
- Ойлик тўловлар эса икки хил шаклда бўлади:
- Аннуитет — бутун муддат давомида бир хил миқдорда ойлик тўловлар амалга оширилади
- Регрессив – биринчи ойда кўпроқ тўлов амалга оширилиб, кейинги ойлардаги тўлов миқдори аста-секин камайиб боради.
Мақолада Марказий банкнинг «Finlit.uz» сайтидаги маълумотлардан фойдаланилди.
Мавзуга доир: Нафақат пул топиш, балки уни тўғри сарфлаш ва сақлаш ҳам муҳим — Ўзбекистондаги омонатлар ҳақида асосий маълумотлар
Изоҳ (0)