Qanday qilib Yaponiya valyutasi 20 yil ichidagi eng zaif darajaga tushib ketdi?

Iyena dollarga nisbatan yigirma yildagi eng past darajaga tushib ketdi. Bu haqda Bloomberg xabar bermoqda.

Yaponiya banki yirik markaziy banklar orasida inflyatsiyani barqaror asosda jonlantirish uchun eng past foiz stavkalarini saqlab qolish majburiyati bilan ajralib turadi.

Dunyoning aksariyat mamlakatlarida narxlarning o‘sishi hattoki AQSH Federal zaxira tizimini ham stavkalarni oshirishga undamoqda.

Iyenaning kuchsizlanishi iqtisod, korxonalar va iste’molchilarga foyda ham, zarar ham keltirishi mumkin. Biroq uning keskin pasayishi davlatning valyuta bozorlariga aralashuvi ehtimolini oshiradi.

Nega iyena bunchalik zaiflashdi?

Eng katta sabab — AQSHda foiz stavkalari oshish ehtimoli ko‘tarilgani. Bu dollardagi aktivlarni yuqori daromad olishni istagan investorlar uchun yanada jozibador qiladi. Treyderlar Federal rezerv tizimini stavkalarni oshirishiga tikishda davom etmoqda.

Yaponiya o‘z iqtisodiyotini pandemiyadan oldingi hajmiga qaytarish uchun tengdoshlaridan orqada qolishda davom etmoqda. Mamlakat savdo balansi salbiy ko‘rsatkichda qolishi ham zaif iyenaga ta’sir qilishi mumkin.

Zaif iyena iqtisodiyot uchun nimani anglatadi?

Yaponiya sobiq bosh vaziri Sindzo Abe so‘nggi o‘n yillikda deflyatsiya tahdidining qisman oldini olish uchun iyenaning qadrsizlantirish davrini boshlab bergan edi. Dunyo esa bu harakatni olqishlagan edi.

Arzonroq iyena eksportchilarga, shu jumladan, avtomobilsozlik giganti Toyota Motor kompaniyasiga xorijdan olgan daromadlarini vataniga qaytarishda yordam beradi.

Bu Yaponiyani pandemiya davridan tashqarida xorijliklar uchun arzonroq sayohat joyiga aylantirib, mehmondo‘stlik sektori va mintaqaviy iqtisodlarga turistik pul olib keladi.

Endi vaziyat o‘zgarib bormoqda. Tovarlar va boshqa mahsulotlar narxi o‘nlab yillar ichida eng tez sur’atlar bilan o‘sib bormoqda, bu esa importga tayanadigan korxonalarning daromadlarini siqib chiqarishiga olib keladi.

Shu bilan birga, hamma energiya narxining oshishidan qiynalmoqda. Xorijdan olib kelingan oziq-ovqat va boshqa kundalik ehtiyojlar narxining ko‘tarilishi iste’molchilarni qiyin ahvolga solib qo‘ygan.

Yaponiya asta-sekin chet ellik mehmonlar uchun o‘z chegaralarini ochayotgan bo‘lsa-da, bundan har qanday iqtisodiy foyda hozircha cheklangan bo‘ladi.

Nima uchun Yaponiya stavkalarni oshirmaydi?

Yaponiya Markaziy banki gubernatori Xaruxiko Kuroda inflyatsiya nisbatan sust ekanligi uchun stavkalarni oshirishga hali erta ekanligini aytdi.

Aprel oyida Yaponiyaning benchmark inflyatsiya ko‘rsatkichi Markaziy bankining 2 foiz maqsadidan 2,1 foizga o‘sdi.

Taqqoslash uchun, AQSHda iste’mol narxlari 8 foizdan ko‘proq o‘sib bormoqda. Kuroda iyun oyida stavkalarni o‘zgartirmasligini ta’kidlagan bo‘lsa-da, bu qaror o‘zgarishi mumkin.

Avvalroq tobora zaiflashayotgan valyuta Yaponiya iqtisodiyotini qutqarishi yoki cho‘ktirishi haqida xabar berilgandi.