O‘zbekistonda 11-sinfni bitirganlar ko‘proq qaysi kasbni tanlamoqda? So‘rovnoma

Abdulla Avloniy nomidagi milliy-tadqiqot instituti maktab bitiruvchilari orasida kelajakdagi rejalari haqida so‘rovnoma o‘tkazdi. 10 kun davom etgan so‘rovnomaning dastlabki ko‘rsatkichlari e‘lon qilindi.

Qayd etilishicha, so‘rovnomada 17,1 ming nafar o‘quvchi ishtirok etgan. 2021/2022-o‘quv yilini tamomlayotgan 11-sinf bitiruvchilarining 67 foizi allaqachon kasb yoki sohalarini tanlab qo‘yganini bildirgan. Ularning yarmidan ko‘prog‘i, aniqrog‘i, 57 foiz qismi o‘z istagiga ko‘ra kasb tanlamoqda. Bu borada eng past ko‘rsatkich 6 foizni tashkil etib, ular o‘zlarini to‘g‘ri kelgan sohada sinab ko‘rmoqchi. 11 foizi ota-onasi xohishiga ko‘ra, 16 foizi muvaffaqiyatli insonlarga havas qilib kasb tanlaydi.

So‘rovnoma tahlillarining ko‘rsatishicha, respondentlarning asosiy qismi pedagogika va psixologiya sohasida faoliyat yuritish maqsadi borligini aytishgan bo‘lib, ular 20,9 foizni tashkil etadi. Shuningdek, kasb tanlagan bitiruvchilarning 9,1 foizi huquqshunoslikni, 5,1 foizi esa AKTni tanlaganini bildirgan. Eng quyi ko‘rsatkich ijodiy sohalarda ekani qayd etilgan — 1,4 foiz. Hunarlar ichida eng baland ko‘rsatkich ijtimoiy xizmat sohalari (sartarosh, tikuvchi, kosmetolog va boshqalar)da (3,7 foiz), eng quyi natija esa fermerlik, dehqonchilik, hunarmandchilik va ustachilikda (0,9 foiz) ekani keltirib o‘tilgan.

“Olib borilgan tadqiqotdan ma’lum bo‘ldiki, O‘zbekistonda 100 dan ortiq kasb mavjud bo‘lsa-da, bitiruvchilar bor-yo‘g‘i 20 ga yaqin kasb haqida tasavvurga ega ekan. Eng achinarlisi, 18 ta fan o‘qituvchilari bilan suhbatlashilganda, ularning o‘z sohasi bo‘yicha bitiruvchilarga beradigan tavsiyasi eng ko‘pi bilan 5-6 ta kasbni tashkil etmoqda”, — deyiladi xabarda.

Tadqiqot natijasida bitiruvchilarning beshdan bir qismi pedagogika va psixologiya kasbini tanlashini aytgan. Bu jami bitiruvchilarga nisbatan 81 500 nafarni tashkil etadi. Ammo hozirgi vaqtda respublika maktablarida fanlar (23 ta) bo‘yicha pedagog kadrlarga bo‘lgan jami ehtiyoj 6200 nafarga yaqin, xolos. Oqibatda 75300 nafar bitiruvchining taqdiri noma’lumligicha qolmoqda.

Bundan tashqari, tahlillarda kelajagi haqida aniq tasavvurga ega deb hisoblangan 67 foiz bitiruvchining ko‘pchiligi kasb-hunarlar haqida yetarlicha ma’lumotga ega emas.

Hozirda umumiy o‘rta ta’lim maktablari bitiruvchilari haqidagi tadqiqotlar davom etmoqda.