Lincheping universiteti olimlari tirik hujayrali innovatsion gel – “shprisdagi” terini ishlab chiqdi. Uni kuyishlarni davolashda ko‘chirib o‘tkazish uchun qo‘llash mumkin. Tadqiqot natijalari Advanced Healthcare Materials (AHM) jurnalida e’lon qilindi.
Kuyishlarda ko‘pincha terining faqat ustki qavati - epidermis ko‘chirib o‘tkaziladi. Biroq bunday ko‘chirib o‘tkazish qo‘pol chandiqlar paydo bo‘lishiga olib keladi, chunki chuqurroq va murakkab qatlam - derma yo‘q bo‘ladi. Aynan derma terining elastikligi va to‘liq ishlashi uchun zarur bo‘lgan qon tomirlari, nervlar va soch follikulalarini o‘z ichiga oladi.
Laboratoriyada derma yaratish qiyin, chunki u ko‘plab turli xil tuzilmalardan tashkil topgan. Olimlar yangi yondashuvni “qurilish bloklari” - laboratoriyada oson o‘stiriluvchi va organizmning ehtiyojlariga qarab turli xil hujayralarga aylanishi mumkin bo‘lgan biriktiruvchi to‘qima hujayralarini (fibroblastlarni) ko‘chirib o‘tkazishni taklif qilishdi.
Buning uchun hujayralar tarkibi teri kollageniga o‘xshash mayda jelatin sharchalarda o‘stirildi. Bunday sharchali gelni jarohat joyida ushlab turish uchun olimlar uni gialuron kislotasi bilan aralashtirdi va kimyoviy reaksiya yordamida tarkibiy qismlarni birlashtirgan. Natijada mustahkam va qo‘llash uchun qulay material – “shprisdagi” teri hosil bo‘ldi.
Tajribada bunday geldan tayyorlangan kichik plastinkalar 3D printerda chop etilib, sichqonlar terisi ostiga joylashtirilgan. Hujayralar muvaffaqiyatli yashab qoldi, yangi derma hosil qilish uchun moddalar ishlab chiqara boshlagan va transplantatlarda qon tomirlari paydo bo‘lgan. Bu esa tanadagi to‘qimalarning omon qolishi uchun muhim qadam hisoblanadi.
Olimlarning ta’kidlashicha, bu material kuygan bemorlarda to‘liq terini tiklash uchun samarali vosita bo‘lishga umid bermoqda. Biroq, yangi usulning samaradorligini tasdiqlash uchun qo‘shimcha tadqiqotlar o‘tkazish zarur.
Izoh (0)