Ukrainaning Odessa portidagi bitta metall konstruksiyaning o‘zida chorak million tonna g‘alla mavjud. Bu haqda The Guardian xabar berdi.
Yana yuzlab bunday zaxiralar bug‘doy eksporti bo‘yicha dunyoning beshinchi yirik mamlakati Ukraina bo‘ylab tarqalgan: yo‘llar yonida, temir yo‘l terminallarida va portlarda.
Ayni paytda inflyatsiya oshib boryapti. Hindiston kabi davlatlar bug‘doy eksportiga to‘sqinlik qilmoqda, ocharchilik xavfi esa kuchaymoqda.
Butun dunyoni ta’minlash uchun zarur bo‘lgan va Kiyev zudlik bilan sotmoqchi bo‘lgan Ukraina g‘allasini qutqarish missiyasi bo‘yicha xalqaro kelishuvga bosim kuchayib bormoqda.
Ukraina dunyodagi kungaboqar urug‘ining yarmini, bug‘doyning o‘ndan bir qismini va arpa va kolzaning beshdan bir qismini ishlab chiqaradi.
Katta diplomatik sa’y-harakatlar bilan bir qatorda, Ukraina g‘allasini qutqarish ham og‘ir logistik muammodir. Katta miqdorni hisobga olsak, Ukraina donining ko‘p qismi har doim avtomobil yoki temir yo‘l orqali emas, balki dengiz orqali eksport qilingan.
Qora dengizga kirish va undan chiqish huquqiga ega bo‘lgan Turkiya Ukraina qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini Qora dengiz portidan jo‘natishni qayta boshlash bo‘yicha taxminiy kelishuvga erishdi.
Biroq Ukraina bir nechta muammolarni hal qilish kerak. Bularga ekinlarni xalqaro shartnomalardan tashqari xavfsiz tashishni ta’minlash kiradi.
Rossiya Ukrainaga bostirib kirishni boshlaganida, u mamlakatning Qora dengiz portlarini, shu jumladan Odessa portini blokirovka qilib, har qanday kemalarning portlardan chiqishi yoki kirishiga to‘sqinlik qildi.
Keyin donni tashish uchun ko‘plab kemalar topish qiyin. Qishloq xo‘jaligi tovarlari qit’alar o‘rtasida 50 ming tonnagacha yukni sig‘dira oladigan quyma yuk kemalarida olib o‘tiladi.
Taxminan 20 mln tonna don tashiladigan bo‘lsa, 400 ga yaqin mos kema kerak bo‘ladi.
Urushdan oldin Ukraina qishloq xo‘jaligi mahsulotlari eksportining 90 foizdan ortig‘i dengiz orqali amalga oshirilgan, — deydi Ukraina milliy agrar forumi direktori Mariya Didux.Xalqaro don kengashi ma’lumotlariga ko‘ra, urushdan oldin har oy Ukraina dengiz portlaridan 5 mln tonnadan 6 mln tonnagacha don eksport qilinardi.
Diduxning so‘zlariga ko‘ra, urushning dastlabki uch oyi davomida oddiy oylik eksport miqdorining atigi beshdan bir qismi boshqa yo‘llar bilan mamlakatdan tashqariga olib chiqilgan.
Bu bor-yo‘g‘i 1,2 mln tonna don, kungaboqar yog‘i va boshqa barcha qishloq xo‘jaligi eksportini tashkil etadi.
Temir yo‘l va avtomobil yo‘llari ham logistika muammolariga to‘la. Ukraina temir yo‘l tarmog‘i, xuddi Rossiya singari, Polsha yoki Ruminiya kabi Yevropa qo‘shnilariga qaraganda bir oz kengroq yoki temir yo‘lning ikkita relslari orasidagi masofaga ega.
Don kemalarini jo‘natish uchun Ukrainaning uchta porti ko‘rib chiqilmoqda: Odessa, g‘arbdagi Yujne va sharqdagi Chornomorsk portlari.
Qirg‘oqqa yaqin dengiz minalar bilan to‘ldirilgani uchun transport xavfsizligini ta’minlashga ko‘p ish qilish kerak.
Hatto Rossiya hukumati kemalarga kafolat bergan taqdirda ham barcha kema egalari bunga ko‘nmasligi mumkin. Ularni ko‘ndirish uchun esa ko‘proq pul kerak.
Kema va ekipajni ko‘ndirish uchun urush sug‘urtasining mavjudligi har qanday don yo‘lagi muvaffaqiyatida hal qiluvchi omil bo‘ladi.
Xalqaro muzokaralar davom etar ekan, vaqt o‘tib bormoqda. Ukraina qishloq xo‘jaligi sanoati va oziq-ovqat tahlilchilarining fikriga ko‘ra, dunyoda muammoni hal qilish uchun 10 hafta bor, bahorgi o‘rim-yig‘im mamlakat g‘alla omborlarida o‘z o‘rnini egallashi kerak.
Avvalroq Rossiya va Turkiya Ukraina portlarini minalardan tozalashni muhokama qilayotgani haqida xabar berilgandi.
Izoh (0)