Nursulton Nazarboyev prezidentlikdan keyin “global yadroviy xavfsizlik” bilan shug‘ullanayotganini ma’lum qildi

Qozog‘iston birinchi prezidenti Nursulton Nazarboyev iste’foga chiqqanidan keyin global yadroviy xavfsizlik masalalari bilan shug‘ullanishda davom etayotgani haqida gapirib berdi, deb yozadi “Kommersant”. Shuningdek, u respublikadagi yanvar namoyishlari yuzasidan izoh berib, amaldagi prezident Qosim-Jo‘mart To‘qayevning sa’y-harakatlari bilan voqealar rivojining eng yomon variantining oldi olinganini aytdi.

Nazarboyevning fikricha, tartibsizliklardan maqsad “mamlakatda xaos urug‘ini sochib, davlat yaxlitligini buzish”dan iborat bo‘lgan. U “bu qirg‘in va qotilliklar ortida kim turgani”ni aniqlashtirishga chaqirdi. “O‘sha paytda men uchun turli mishmishlar va uydirmalarga e’tibor qaratish emas, balki prezidentimizni har tomonlama qo‘llab-quvvatlash muhim edi. Men unga mamlakat Xavfsizlik kengashi raisi vakolatlarini topshirdim. Aynan prezidentning qat’iy harakatlari voqealar rivojining eng yomon varianti yuz berishiga yo‘l qo‘ymadi”, — dedi u siyosatshunos Daniyar Ashimbayevga bergan intervyusida.

O‘zining endigi rejalari haqida gapirar ekan, Nursulton Nazarboyev yadroviy xavfsizlikka e’tibor qaratayotgani, shuningdek memuarlar yozayotganini aytdi. “Global yadroviy xavfsizlik masalalariga ham vaqt ajratishda davom etyapman. Mening farmonim bilan Semipalatinskdagi polygon yopilib, biz esa yadro arsenalidan voz kechganimizdan keyin Qozog‘iston yadroviy qurolsizlanish bo‘yicha yetakchi deb tan olingandi. Bundan tashqari, hayot va faoliyatim haqidagi xotiralarim ustida ishlayapman”, — dedi sobiq prezident. Yadroviy xavfsizlik masalalari bo‘yicha o‘z faoliyati tafsilotlariga to‘xtalmadi.

To‘qayev aprel oyida Qozog‘iston Konstitutsiyasiga o‘zgartirishlar kiritish bo‘yicha referendum o‘tkazilishini e’lon qilgandi. O‘zgartirishlar mamlakat bosh qonunining 30 dan ortiq moddalariga taalluqli bo‘ladi. Boshqa narsalar qatorida Qozog‘istonning birinchi prezidenti Nursulton Nazarboyevning vakolatlari va maqomi to‘g‘risidagi bandlar Konstitutsiyadan chiqarib tashlanishi rejalashtirilmoqda, buni uning tarixiy roli “hammaga ma’lum”ligi bilan izohlashdi. Qozog‘istonning amaldagi Konstitutsiyasiga muvofiq, uning birinchi prezidenti lavozimdagi davrida amalga oshirgan barcha harakatlari uchun to‘liq va umrbod daxlsizlikka egadir.

Nazarboyevning o‘zi esa bu tuzatishlarni qo‘llab-quvvatlashini ma’lum qildi.

2022-yil yanvar oyida Qozog‘istonda gaz narxi oshishiga qarshi norozilik namoyishlari bilan boshlangan yirik tartibsizliklar bo‘lib o‘tdi. Ularni bostirish uchun To‘qayev, xususan, KXSHT mamlakatlari qurolli kuchlarini taklif qildi. Noroziliklar fonida Qozog‘istonning birinchi prezidenti Nursulton Nazarboyev Xavfsizlik Kengashi rahbari lavozimidan chetlashtirildi, uning ko‘plab qarindoshlari rahbarlik lavozimlaridan ayrildi.

Nursulton Nazarboyev 1990-yildan 2019-yilgacha Qozog‘iston SSRni, keyin esa mustaqil Qozog‘istonni boshqargan. Prezidentlikdan ketgach, u Qozog‘iston Xavfsizlik kengashi rahbari vakolatlarini saqlab qolgandi.