Нурсултон Назарбоев президентликдан кейин «глобал ядровий хавфсизлик» билан шуғулланаётганини маълум қилди

Қозоғистон биринчи президенти Нурсултон Назарбоев истеъфога чиққанидан кейин глобал ядровий хавфсизлик масалалари билан шуғулланишда давом этаётгани ҳақида гапириб берди, деб ёзади «Коммерсантъ». Шунингдек, у республикадаги январь намойишлари юзасидан изоҳ бериб, амалдаги президент Қосим-Жўмарт Тўқаевнинг саъй-ҳаракатлари билан воқеалар ривожининг энг ёмон вариантининг олди олинганини айтди.

Назарбоевнинг фикрича, тартибсизликлардан мақсад «мамлакатда хаос уруғини сочиб, давлат яхлитлигини бузиш»дан иборат бўлган. У «бу қирғин ва қотилликлар ортида ким тургани»ни аниқлаштиришга чақирди. «Ўша пайтда мен учун турли мишмишлар ва уйдирмаларга эътибор қаратиш эмас, балки президентимизни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаш муҳим эди. Мен унга мамлакат Хавфсизлик кенгаши раиси ваколатларини топширдим. Айнан президентнинг қатъий ҳаракатлари воқеалар ривожининг энг ёмон варианти юз беришига йўл қўймади», — деди у сиёсатшунос Данияр Ашимбаевга берган интервьюсида.

Ўзининг эндиги режалари ҳақида гапирар экан, Нурсултон Назарбоев ядровий хавфсизликка эътибор қаратаётгани, шунингдек мемуарлар ёзаётганини айтди. «Глобал ядровий хавфсизлик масалаларига ҳам вақт ажратишда давом этяпман. Менинг фармоним билан Семипалатинскдаги полйгон ёпилиб, биз эса ядро арсеналидан воз кечганимиздан кейин Қозоғистон ядровий қуролсизланиш бўйича етакчи деб тан олинганди. Бундан ташқари, ҳаёт ва фаолиятим ҳақидаги хотираларим устида ишлаяпман», — деди собиқ президент. Ядровий хавфсизлик масалалари бўйича ўз фаолияти тафсилотларига тўхталмади.

Тўқаев апрель ойида Қозоғистон Конституциясига ўзгартиришлар киритиш бўйича референдум ўтказилишини эълон қилганди. Ўзгартиришлар мамлакат бош қонунининг 30 дан ортиқ моддаларига тааллуқли бўлади. Бошқа нарсалар қаторида Қозоғистоннинг биринчи президенти Нурсултон Назарбоевнинг ваколатлари ва мақоми тўғрисидаги бандлар Конституциядан чиқариб ташланиши режалаштирилмоқда, буни унинг тарихий роли «ҳаммага маълум»лиги билан изоҳлашди. Қозоғистоннинг амалдаги Конституциясига мувофиқ, унинг биринчи президенти лавозимдаги даврида амалга оширган барча ҳаракатлари учун тўлиқ ва умрбод дахлсизликка эгадир.

Назарбоевнинг ўзи эса бу тузатишларни қўллаб-қувватлашини маълум қилди.

2022 йил январь ойида Қозоғистонда газ нархи ошишига қарши норозилик намойишлари билан бошланган йирик тартибсизликлар бўлиб ўтди. Уларни бостириш учун Тўқаев, хусусан, КХШТ мамлакатлари қуролли кучларини таклиф қилди. Норозиликлар фонида Қозоғистоннинг биринчи президенти Нурсултон Назарбоев Хавфсизлик Кенгаши раҳбари лавозимидан четлаштирилди, унинг кўплаб қариндошлари раҳбарлик лавозимларидан айрилди.

Нурсултон Назарбоев 1990 йилдан 2019 йилгача Қозоғистон ССРни, кейин эса мустақил Қозоғистонни бошқарган. Президентликдан кетгач, у Қозоғистон Хавфсизлик кенгаши раҳбари ваколатларини сақлаб қолганди.