Rossiya xalq artisti Leonid Kuravlyov 85 yoshida vafot etdi. Aktyor “Afonya”, “Ivan Vasilyevich kasbini o‘zgartiradi”, “Uchrashuv joyini o‘zgartirib bo‘lmaydi”, “Eng latofatli va jozibali”, “Oltin buzoqcha” kabi filmlar orqali tanilgan. RBK Leonid Kuravlyovning eng yaxshi rollari haqida tayyorlagan maqolani “Daryo” tarjima tariqasida e’tiboringizga havola qiladi.
Leonid Kuravlyov 1936-yil 8-sentabrda Moskvada tug‘ilgan. Bo‘lajak aktyor kambag‘al oilada o‘sgan: otasi chilangar, onasi sartarosh edi. Onasi 58-modda (aksilinqilobiy faoliyat) bo‘yicha hibsga olingan va Ikkinchi Jahon urushi boshlarida shahardan chiqarib yuborilgan. Bir muncha vaqt Leonid onasi bilan Murmansk viloyatida yashaydi. Boshidan o‘tgan shuncha voqealarga qaramay, aktyor bolalik yillarini shunday esladi: “Bolalik — bu har doim ajoyib tuyg‘u, hatto mendek bola uchun ham bunday baxt bolalik bilangina bog‘liq”.
Maktabda Kuravlyov yaxshi o‘qimagan. VGIKga hujjat topshirish g‘oyasini unga amakivachchasi taklif qilgan — u yerda qiyin imtihonlar topshirilmasdi. Ammo birinchi yili Kuravlyov o‘qishga kirolmadi va ikki yildan keyin Kinematografiya instituti talabasi bo‘ldi. O‘qish davridayoq filmlarda rol o‘ynay boshladi. Debyut rollari “Bugun ishdan bo‘shatish bo‘lmaydi” filmidagi askar (Aleksandr Gordon va Andrey Tarkovskiyning kurs ishi) va Mixail Shvaytserning “Michman Panin” filmidagi dengizchi rollari edi.
Aktyorlik karyerasidagi ilk muvaffaqiyatlaridan biri Ilf va Petrovning “Oltin buzoqcha” romani asosida yaratilgan filmdagi Shura Balaganov roli bo‘ldi. “U yerda o‘zimni suvdagi baliqdek his qildim. Aftidan, men Balaganov obrazining mohiyatini tushungandim. Bir kuni men Shvaytserdan kimni o‘ynashimni so‘raganimda, u: “Balaganovni o‘ynay qol”, dedi. Ehtimol, men kinosinovlarda ham qahramonimni chuqur his qilib o‘ynaganman. Bu qornini to‘ydiradigan, himoya qiladigan xo‘jayin qidirib yurgan — Balaganov roli edi”, — deb eslaydi aktyor.
Kuravlyov filmografiyasida 200 dan ortiq film bor, u ko‘pincha yorqin xarakterli qahramonlarni o‘ynagan. Uning eng mashhur asarlaridan Xoma Brut (“Viy”), Jorj Miloslavskiy (“Ivan Vasilyevich o‘z kasbini o‘zgartiradi”), Aysman (“Bahorning o‘n yetti lahzasi”), Kopcheniy (“Uchrashuv joyini o‘zgartirib bo‘lmaydi”).
“Uning qahramonlari salbiy xarakterga ega bo‘lsa ham, u o‘z ijrosida qandaydir ijobiy belgi yaratardi. Bu uning betakror fazilati edi. Axir Gaydayning “Ivan Vasilyevich o‘z kasbini o‘zgartiradi” filmida u firibgar rolini o‘ynagan, ammo tomoshabin uni yaxshi ko‘raveradi”, — deydi aktyor Aleksandr Pankratov-Cherniy.
Kuravlyovning unutilmas qahramonlari orasida Jorj Daneliyaning “Afonya” filmidagi asosiy rol ham bor. “Afonya obrazi uchun bizda uchta nomzod bor edi — polshalik aktyor Daniil Olbrixskiy, Vladimir Visotskiy va Leonid Kuravlyov. Uch nafar ajoyib aktyor. Uch xil filmlar. Biz Kuravlyovda to‘xtadik. Va xato qilmadik! Kuravlyovda qandaydir sir bor. Tomoshabinlar uning ijrosidagi Afonyani kechirishardi. Afonya Olbrichskiy yoki Afonya Vysotskiyni emas. Bizga esa shu kerak edi. Biz film oxirida tomoshabinlar Afoniyamizdan nafratlanishini emas, balki achinishini xohlagandik, — deb yozgan Daneliya o‘zining xotiralar kitobida. “Menimcha, biz buni biroz oshirib yubordik. Kuravlyov ijro etgan Afonya shu qadar jozibali bo‘lib chiqdiki, “Mosfilm”ga spirtli ichimlik iste’mol qiladiganlarning xotinlaridan g‘azabga to‘la ko‘plab xatlar kela boshladi. Ayniqsa, bittasi yodimda qolgan: unda omsklik bir ayol: “O‘rtoq rejissor, siz bir marta bo‘lsa ham mast santexnik bilan uxlaganmisiz?” deb yozgandi. Javob xatida men na mast, na hushyori bilan uxlamaganimni yozdim.
1965-yilda Kuravlyov RSFSRda xizmat ko‘rsatgan artist, 1977-yilda RSFSR xalq artisti unvonlarini oldi. 2013-yilda aktyor IV darajali “Vatan oldidagi xizmatlari uchun” ordeni bilan taqdirlandi.
Kuravlyov xotini bilan yoshligida uchrashgan, ular 50 yildan ortiq birga yashashdi. Ayoli o‘qituvchi edi. Ninaning o‘limidan keyin Kuravlyov kamdan kam hollarda omma oldida ko‘rinish berdi. “Xotinimning o‘limi — hayotimdagi eng katta fojia, u bilan uchrashganim esa baxt”, — deydi aktyor. “Ninka mendan aqlliroq edi, oqila. U juda ko‘p o‘qirdi, tilni mukammal bilardi, ingliz tilida o‘qirdi. Biz biror joyga birga borganimizda, masalan, do‘stlarimiznikiga, restoranga — hammaning e’tibori unga qaratilardi, men esa doim uning yonida bo‘lardim. U go‘zal va aqlli ekanligini bilardi, bunday paytlarda men panada qolardim”, — deb eslaydi Kuravlyov.
So‘nggi yillarda aktyor filmlarda rol o‘ynamay qo‘ydi. U buni charchoq va qiziqarli takliflarning yo‘qligi bilan izohladi: “Shunday jumla bor — metallning charchashi (ko‘p ishlatilganligidan yoki zanglashdan o‘z xususiyatini, mahkamligini yo‘qotishi, mo‘rt bo‘lib qolishi). Mana, men ham 250 ga yaqin filmda rol o‘ynab metall kabi charchadim”.
Avvalroq Leonid Kuravlyov koronavirusga chalingani, keyinchalik esa shifokorlar tomonidan aktyorga og‘ir miya shikastlanishi tashxisi qo‘yilgani haqida xabar berilgandi.
Izoh (0)