Abdulla Qodiriyning “O‘tkan kunlar” romanini ingliz tiliga tarjima qilgan amerikalik Mark Riz prezident Shavkat Mirziyoyev nomidan va’da qilingan pul mukofoti 5 oydan beri to‘lanmaganini ma’lum qildi, deya xabar bermoqda “Gazeta.uz”. Riz Twitter’dagi sahifasi orqali Shavkat Mirziyoyevga murojaat qilgan.
Tadqiqotchi ijtimoiy tarmoqdagi akkauntini o‘zbek adabiyoti va madaniyatini targ‘ib qilish uchun ochganini (akkaunt nomi — @uzbekmodernist) va ushbu kanaldan ayrim hukumat vakillarining nojo‘ya harakatlariga e’tiborni qaratish uchun foydalanish unga yoqimsiz ekanligini ta’kidlagan.
AQSh Harbiy dengiz kuchlari akademiyasining Mintaqaviy tadqiqotlar markazi sobiq rahbari bo‘lgan ushbu tarjimon o‘zini 1994-yil aynan O‘zbekistonda boshlangan davlat xizmatiga bag‘ishlaganidan faxrlanishini aytib, davlat budjetidan noto‘g‘ri foydalanishga yo‘l qo‘yib bo‘lmasligini ta’kidlab o‘tgan.
“Besh oy oldin siz menga katta pul mukofoti ajratdingiz va O‘zbekistonning xorijdagi elchixonalariga sovg‘a sifatida tarqatish uchun “O‘tkan kunlar” tarjimasining 1000 nusxasini sotib olishni va’da qilgandingiz”, — deb yozadi Mark Riz.
“May oyida Toshkentdan ketishimdan bir kun oldin hukumatingiz a’zosi Abdulla Qodiriyning nabirasi Xondamir Qodiriy va ishimga aloqador bo‘lmagan do‘stim bilan bog‘lanib: “Men Prezident Mirziyoyev bilan yetti daqiqadan so‘ng uchrashaman va u Markka tashrifi vaqtida qancha gonorar to‘laganimizni bilmoqchi. Biz Markka pul bermadik. U buni kechirib, unuta oladimi?, degandi”, — deya Yozuvchilar uyushmasi vakilining so‘zlarini keltiradi amerikalik tarjimon.
Mark Riz ushbu vaziyat “yuqori rahbariyatning sa’y-harakatlari korrupsiyaga botgan o‘rtakashlarning harakatlari bilan puchga chiqarilishini” aks ettiradi, degan xulosaga kelgan.
Uning yozishicha, AQShga qaytganidan so‘ng uni Yozuvchilar uyushmasi xodimlari va Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Davlat tilini rivojlantirish departamenti vakillari ishtirokidagi Zoom uchrashuvga taklif qilgan. Uchrashuvda unga gonorar berilishi va u tarjima qilgan 1000 ta kitob sotib olinishi ma’lum qilingan. Shuningdek, Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universitetida yiliga 20 ming dollar evaziga ish ham taklif qilingan.
“Bu taklifni rad etishimga to‘g‘ri keldi, chunki bu maoshga ishlay olmasdim. Ingliz tilini o‘rganishlari uchun o‘zim to‘lashimga to‘g‘ri kelardi”, — deb ta’kidlagan u.
Mark Rizning aytishicha, ushbu qo‘ng‘iroq vaqtida O‘zbekiston tomonidan do‘stiga tahdid qilgan va unga gonorarni “unutish va kechirishni” taklif qilgan Yozuvchilar uyushmasi xodimi ham ishtirok etgan.
“Menga o‘g‘lim bilan Toshkentga ko‘chib borib, o‘z xavfsizligimni mendan yolg‘on gapirishni so‘ragan, keyin do‘stimga tahdid qilgan kishiga ishonib topshirish g‘oyasi yoqmadi. Aynan o‘sha shaxs gonorarni taqsimlash va kitoblarni sotib olishga mas’ul bo‘lgan”, — deb yozadi u Prezidentga qilgan murojaatida.
“Sizga ma’lumki, so‘nggi uch yilda o‘nlab intervyular berdim, Alisher Navoiy nomidagi universitetda onlayn dars o‘tdim va bu vaqt davomida deyarli barcha safarlarni o‘z hisobimdan amalga oshirdim. Hafsalam pir bo‘ldi, ammo O‘zbekistondagi odamlar meni davom ettirishga ruhlantirdi. Sizning qo‘llab-quvvatlashingiz menga turtki berdi. O‘zbekistonda halol odamlar nohaqlardan ko‘proq. Biroq bir yoki ikki kishi islohotlaringizga osongina putur yetkazishi va boshi berk ko‘chaga kiritib qo‘yishi mumkin. Vositachilarning korrupsiyasi janob Sultonov — professionalga putur yetkazadi, eng achinarlisi, sizning O‘zbekiston kelajagini qurish yo‘lidagi sa’y-harakatlaringizni barbod qilishi mumkin”, — deb ta’kidlagan tarjimon.
Mark Riz “Gazeta.uz” bilan suhbatda o‘zining bank hisob-raqamini jo‘natganini, biroq haligacha O‘zbekistondan hech qanday pul o‘tkazilmaganini aytgan. U, shuningdek, O‘zbekiston mustaqilligining 29 yilligi munosabati bilan 2020-yilda taqdim etilgan “Do‘stlik” ordeni uchun mukofot puli ham haligacha to‘lab berilmaganini ham qayd etgan.
“Amazon orqali 1000 ta ‘O‘tkan kunlar’ sotib olinishi ahamiyatga molik voqea bo‘lardi. Platforma algoritmi tufayli 1000 ta kitob sotib olinishi ko‘zga ko‘rinardi va bu o‘zbek adabiyotining tanilishiga xizmat qilardi”, — deb hisoblaydi u.
Ma'lumot uchun, Mark Riz Abdulla Qodiriyning “O‘tgan kunlar” romanining tarjimasini 2002-yilda Toshkentda aspirant bo‘lib yurgan paytida boshlagan. Romanni tarjima qilishga uni ilhomlantirgan narsa — Qo‘qonda yashab, ishlab yurgan davrini so‘zlar bilan ifodalashga ojizligi, “O‘tgan kunlar” esa o‘sha hislarni aniq-tiniq ifoda etgani hamda amerikaliklarga murakkab, serqirra, ko‘p ma’daniyatli o‘lkani yaqindan tanishtirish bo‘lgan.
Izoh (0)