O‘zbekiston Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi paxta yog‘i va chigit narxining shakllanishi ustidan nazoratini kuchaytirmoqda, deb xabar bermoqda “Gazeta.uz” qo‘mita matbuot xizmatiga tayanib.
Qo‘mitaning qayd etishicha, paxta yog‘i narxining oshishiga asosiy sabab bu yog‘ ishlab chiqaruvchi davlatlardagi kungaboqar yog‘i narxining ko‘tarilishidir.
Lekin olib borilgan o‘rganishlar natijasida mahalliy ishlab chiqaruvchi xo‘jalik yurituvchi obyektlar tomonidan “Raqobat to‘g‘risida”gi qonun buzilish alomatlari borligi aniqlangan. Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi ular yuzaga kelgan vaziyatdan foydalanib, urug‘larning narxini asossiz ravishda oshirgan yoki bozorda uning ta’minotini sun’iy ravishda cheklagan bo‘lishi mumkin, deb hisoblaydi.
“Xususan, qo‘mitada tashkil etilgan ishchi guruhi tomonidan tovar bozorida o‘zaro raqobatchi bo‘lgan paxta-to‘qimachilik klasterlari va kooperatsiyalari o‘rtasida kelishib olingan harakatlar va kelishuvlar bor-yo‘qligi aniqlashtirilmoqda. Kelishuvlar aniqlangan holda uni orqasidan sun’iy ravishda narxlarni belgilashga yoki saqlab turishga, ishlab chiqarish ustidan, mahsulot sotish bozorlari ustidan nazorat o‘rnatishga, taklif hajmini sun’iy ravishda o‘zgartirish maqsadida ishlab chiqarish hajmlarini kelishib olishga qaratilgan harakatlar mavjudligini aniqlash yuzasidan tuzilgan ishchi guruh tomonidan chuqur tahlil o‘tkazilyapti”, — deyiladi xabarda.
Paxta yog‘i narxlarining o‘sishining oldini olish uchun Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi bitta xaridor tomonidan paxta yog‘ini 3 tonnadan ko‘p bo‘lmagan miqdorda tovar va xomashyo birjasida sotib olish hajmini chekladi.
Qo‘mita raqobatga zid bo‘lgan harakatlar aniqlangan taqdirda, yog‘-moy mahsulotlari narxlarini noqonuniy ravishda oshirgan kompaniya va shaxslarga nisbatan qonunda belgilangan tartibda barcha zarur choralar ko‘rilishi haqida ogohlantirdi.
“O‘zyog‘moysanoat” uyushmasi matbuot xizmati rahbari Faxriddin Kalonov “Gazeta.uz”ga bergan intervyusida (suhbat 5-aprelda bo‘lib o‘tgan) u asosan kungaboqar yog‘ining narxi o‘sib borayotgani, paxta yog‘ining katta qismi esa fond birjasida sotilmay qolayotganini ta’kidlagan edi.
Uning so‘zlariga ko‘ra, mart oyida 17 379 tonna paxta yog‘i fond birjasi savdolariga qo‘yilgan, biroq shundan 5197 tonnasi (30 foiz atrofida) xarid qilingan xolos. Yog‘ni sotib olgan tadbirkorning ustama narxini hisoblamaganda, bir litr paxta yog‘i 11,5−12,4 ming so‘m atrofida bo‘lgan (shunga qaramasdan, 1-apreldan 14-aprelgacha paxta yog‘ining narxi bir tonna uchun 11,3 milliondan 17,3 million so‘mgacha ko‘tarilib ketgan).
24-aprel kuni senatorlar o‘simlik yog‘i, kungaboqar, zig‘ir va soya urug‘i importiga QQSni bekor qilishni ma’qulladi. Bundan tashqari, kungaboqar va paxta yog‘i hamda ularning urug‘lariga eksport bojlari joriy etiladi. Moliya vaziri o‘rinbosari Dilshod Sultonov soliq imtiyozlari sababli byudjetga 267 milliard so‘mlik tushum bo‘lmasligini hamda yo‘qotish o‘rni qanday qoplanishini ma’lum qildi.
Avvalroq Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi ichki bozorda o‘simlik yog‘i narxlari keskin oshgani bilan bog‘liq vaziyatni tahlil qilish bo‘yicha olib borilgan o‘rganishlar natijasini e’lon qilgandi.
Izoh (0)