“Sariq dev”ning muallifi 89 yoshida dunyodan o‘tdi. Bolalar yozuvchisi Xudoyberdi To‘xtaboyev 1932-yilda Farg‘ona viloyatida dunyoga kelgan edi.
Xudoyberdi To‘xtaboyev erta yetim qolib, bobosi va buvisining qo‘lida tarbiya topgan. Uning boshidan kechirganlari “Jannati odamlar” romanida tasvirlangan, shuningdek “Besh bolali yigitcha” romanida urush davrlariga to‘g‘ri kelgan mashaqqatli yoshligini singdirib yuborgan. Adibning “Sariq devni minib”dan tashqari, “Shirin qovunlar mamlakati yoxud sehrgarlar jangi”, “Mungli ko‘zlar”, “Yillar va yo‘llar”, “Qasoskorning oltin boshi”, “Omonboy va Davronboy” kabi qissa va romanlarini yoshlar miriqib o‘qigan.
Xudoyberdi To‘xtaboyev faoliyatini ta’limdan boshlab keyin matbuotga o‘tgan. “Toshkent oqshomi”, “Sovet O‘zbekistoni” gazetalarida 300 dan ortiq felyetonlari chop etilgan. Shuningdek, “Guliston”, “Sharq yulduzi”, “Gulxan”, “G‘uncha”, “Yosh kuch” jurnallarida, “Yosh gvardiya” va “Kamalak” bosma nashrlarida ijod namunalari bilan ishtirok etgan. Xorijiy kitobxonlar orasida Xudoyberdi To‘xtaboyev “Sehrli qalpoqcha” ertak-qissasining rus tiliga tarjimasi bilan tanilgan. “Sehrli qalpoqcha” yozuvchining rus tiliga tarjima qilingan birinchi kitobi bo‘lib, keyin 40 dan ortiq tilga o‘girilgan va millionlab nusxada chop etilgan. Ertak-qissa 1970-yilgi Butunittifoq tanlovida eng yaxshi bolalar kitobi mukofotiga loyiq topilgan.
Adib keyinchalik respublika “Iste’dod” jamg‘armasi hamda “Oltin meros” xalqaro xayriya fondining rahbari vazifalarida faoliyat olib bordi. “O‘yla, izla, top!” teleo‘yinida uzoq yillar hakamlik qildi. Xudoyberdi To‘xtaboyev O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi, O‘zbekiston xalq yozuvchisi unvonlari bilan taqdirlangan.
Yozuvchining vafoti munosabati bilan mamlakat rahbariyati, jumladan, Prezident Shavkat Mirziyoyev, Oliy Majlis Senati raisi Tanzila Norboyeva, bosh vazir Abdulla Aripov, Qonunchilik palatasi raisi Nurdinjon Ismoilov va boshqalar hamdardlik bildirdi.
* * *
Shavkat Mirziyoyevga yangi matbuot kotibi tayinlandi. “Tashqi ishlar vaziri o‘rinbosari Sherzod Asadov Administratsiyasi rahbari o‘rinbosari — prezident matbuot kotibi bo‘ladi. Men bugun shu bo‘yicha farmonni imzoladim. Sherzod Asadovning bilimi bor, xorijiy tillarni biladi, dunyoni ko‘rgan”, — dedi Prezident. Sherzod Asadov har bitta vazirlik va idora rahbarlari matbuot xizmatlarining hisobotini tinglab, ularning faoliyatini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yishda ko‘maklashadi.
Sherzod Asadov 1981-yilda Buxoro viloyatida tug‘ilgan. Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universitetini tamomlagan. Rus, ingliz, ispan va turk tillarini biladi. Faoliyati davomida turli mamlakatlarda attashe, elchixona maslahatchisi, elchi kabi lavozimlarda ishlagan.
Sherzod Asadovgacha prezident matbuot kotibi vazifasini Komil Allamjonov va Asadjon Xo‘jayev bajargan.
* * *
Agar tafsilotini bilmasdan bu rasmni ko‘rib qolsangiz, “katastrofa-film”dan kadr deb o‘ylashingiz, fantaziyani davom ettirib, bahaybat maxluq yer ostidan yorib chiqayotganini tasavvur etishingiz mumkin. Ammo bu o‘zimizning Amirsoy tog‘-chang‘i kurortining yo‘li bo‘lib, cho‘kib ketganligidan xabar topgan bo‘lsangiz kerak. Amirsoyga Bo‘stonliq tumani hududidan o‘tgan yo‘lning 3-kilometrida, 19-20 piketida yo‘l cho‘kdi. Darhol transport qatnovi to‘xtatildi va ta’mirlash ishlari boshlab yuborildi.
Xo‘sh, binoyidek yo‘l dabdurustdan cho‘kishiga nima sabab bo‘lgan? Avtomobil yo‘llari qo‘mitasining yozishicha, tog‘ va tog‘ oldi hududlarida bunaqasi bo‘lib turadi. “2021-yilning mart oyida ‘Amirsoy’ tog‘-chang‘i kurorti hududida ko‘p miqdorda qor va yog‘ingarchilik kuzatilib, namgarchilik me’yoridan ortishi sababli hududdagi grunt va tog‘ jinslarida geologik siljish sodir bo‘lgan. Avtomobil yo‘li va yo‘lga yondashgan qiyaliklar lyossimon tog‘ jinslaridan (suglinkalar, supeslar) va sun’iy to‘ldirilgan tog‘ jinslaridan tashkil topgan, ostida neogen yotqiziqlari peschanik va alevrolitlar tarqalgan. Ushbu geologik siljish oqibatida ko‘chki yoriqlaridan taxminan hajmi 50 000 metr kubgacha bo‘lgan ko‘chki faollashgan. O‘zbekiston xavfli geologik jarayonlarni kuzatish davlat xizmatining ma’lumotlariga ko‘ra ushbu hududda xavfli geologik jarayonlar faollashishining real xavfi tug‘ilib, ko‘chki yoriqlarida 6 mart kunidan boshlab olib borilgan kuzatish natijalari va o‘rnatilgan topogeodezik reperlar ko‘rsatkichiga ko‘ra sutkasiga 10-20 santimetrgacha surilish, 1 metrgacha cho‘kishlar davom etmoqda...”, deb yozmoqda qo‘mitadagilar.
Ko‘chishdan keyin o‘rganilganda avtotrassaning 2-3 piketi oraliqlari yo‘lning chetki qismlarida 200 metr kub hajmda tuproq siljishi kuzatilgan. Shuningdek, yo‘lning 33-34-piketi oraliqlarida 600 metr kub tuproqning surilishi va siljishi oqibatida temir-beton to‘siq devorining qisman shikastlangani kuzatilgan. Mutasaddilarning izohi, hozircha, “ob-havo sharoitining noqulay kelganligi sababli...”.
* * *
Qirg‘iziston prezidenti ortidan bosh vaziri ham 25-mart kuni Toshkentga keldi. 26-mart kuni Shavkat Mirziyoyev Qirg‘iziston bosh vaziri Ulug‘bek Maripovni qabul qildi.
Qo‘shni Qirg‘iziston bilan aloqalar ancha jonlanib qolganini aytish joiz. Hafta boshida Farg‘onada O‘zbekiston—Qirg‘iziston biznes forumi bo‘lib o‘tdi. Uchrashuvda logistika, qishloq xo‘jaligi, sanoat, turizm, qurilish, savdo-sotiq sohalarida hamkorlik o‘rnatish, o‘zaro savdo aylanmasini sezilarli oshirish, shuningdek, ijtimoiy sohada aloqalarni kengaytirish masalalari muhokama qilindi.
22-mart kuni O‘zbekiston va Qirg‘iziston o‘rtasida davlat chegarasini delimitatsiya va demarkatsiya qilish bo‘yicha Qirg‘iziston hukumati delegatsiyasi rahbari — Qirg‘iziston Milliy xavfsizlik davlat qo‘mitasi raisi general-leytenant Qamchibek Tashiyev Toshkentga keldi. Keyinroq Qamchibek Tashiyevning ma’lum qilishicha, O‘zbekiston va Qirg‘iziston davlat chegaralari bo‘yicha bahsli masalalarning barchasini hal qilgan. Kampirrovot suv omborining to‘g‘oni O‘zbekiston ixtiyoriga o‘tgan, lekin suv omboridan birgalikda foydalaniladi. Chashma bulog‘idan ham birgalikda foydalanish bo‘yicha hukumatlararo kelishuv tayyorlanadi. Bundan tashqari, qator uchastkalar bo‘yicha yer almashuvlari amalga oshiriladi. Demarkatsiya va delimitatsiya bo‘yicha hujjatlar parlamentlar tomonidan ratifikatsiya qilinishi kerak.
Suv masalasida ham siljish bor. O‘zbekiston va Qirg‘iziston 750 mln kVt soatgacha bo‘lgan hajmda elektr energiyasini o‘zaro yetkazib berish bo‘yicha kelishuvga erishdi. Unga ko‘ra, To‘xtag‘ul suv omborini to‘ldirish va O‘zbekiston qishloq xo‘jaligini suv bilan ta’minlash uchun shunday to‘xtamga kelingan. O‘zbekiston Qirg‘izistonga 2021-yilning mart-oktabr hamda 2022-yilning mart-aprel oylarida, Qirg‘iziston esa 2021-2023-yillarning iyun-avgust oylarida O‘zbekistonga elektr energiyasini yetkazib beradi, deb yozmoqda “Davletov.uz”.
Ammo Qirg‘iziston bilan aloqalarda asosiy mavzu sanalgan So‘x yo‘lining ochilishi haqida biror aniq gap yo‘q.
Hozircha, dayjestimizga to‘plaganlarimiz shulardan iborat. “Daryo”da qoling. Dunyo va O‘zbekistonda ro‘y berayotgan voqea-hodisalardan eng birinchi xabardor bo‘ling.
Izoh (0)