Qurollarning asosiy turlarini Yaqin Sharq mamlakatlari, xususan, Saudiya Arabistoni va Qatar eng yirik miqdorda import qiladi. Bu haqda Stokgolm xalqaro tinchlik muammolarini tadqiq qilish instituti (SIPRI — Stockholm International Peace Research Institute) hisobotiga tayanib, “Korrespondent.net” xabar berdi.
Hisobotga ko‘ra, so‘nggi o‘n yil ichida xalqaro qurol savdosi hajmi oshmagan. Lekin tadqiqotchilar fikriga ko‘ra, vaziyat o‘zgarishi mumkin.
“Masalan, COVID-19 pandemiyasining iqtisodiy oqibatlari ba’zi mamlakatlarning yaqin yillarda o‘z qurol importini qayta ko‘rib chiqishiga olib kelishi mumkin”, — deyiladi hisobotda.
Qurol eksporti bo‘yicha AQSh yetakchi bo‘lib qolmoqda, umumiy qurol eksporti hajmining uchdan bir qismi AQSh hissasiga to‘g‘ri keladi. O‘tgan besh yil ichida qurol savdosida AQShning eksport ulushi 32 foizdan 37 foizga ko‘tarildi.
Ikkinchi o‘rinni Rossiya egallab turibdi, lekin 2016-yildan buyon uning eksport hajmi 18 foizga qisqardi. Buning asosiy sababi Hindistonga qurol-yarog‘ sotishning ikki baravar kamayishi bo‘ldi.
Keyingi o‘rinlarda so‘nggi besh yil ichida qurol-yarg‘ eksportini rekord darajada kuchaytirgan Fransiya va Germaniya (mos ravishda uchinchi va to‘rtinchi o‘rinlar) turibdi. Fransiya savdo hajmini 44 foizga, Germaniya 21 foizga ko‘tardi. Fransiyaning asosiy xaridorlari Hindiston, Misr, Qatar, Germaniyaning asosiy xaridorlari esa Janubiy Koreya, Jazoir, Misr mamlakatlari bo‘ldi.
Shuningdek, yuqori beshlikka Xitoy yakun yasadi. Uning so‘nggi besh yildagi eksport hajmi 7,8 foizga qisqardi. Xitoy qurollarini asosan Pokiston, Bangladesh va Jazoir davlatlariga sotadi.
Hisobotga ko‘ra, Yaqin Sharqdagi qurol importi 2016—2020-yillarda asosan Saudiya Arabistoni (+61 foiz), Misr (+136 foiz) va Qatar (+361 foiz) hisobiga 25 foizga oshdi.
Ma’lumot uchun, Xalqaro strategik tadqiqotlar institutining hisob-kitoblariga ko‘ra, pandemiya sharoitiga qaramay, xalqaro mudofaa xarajatlari 2020-yilda 3,9 foizga o‘sdi. “2020-yilda global mudofaa xarajatlari 1,83 trillion dollarga yetdi va yillik o‘sish 3,9 foizni tashkil etdi”, — deyiladi xabarda.
Shu bilan birga, mazkur ko‘rsatkichning uchdan ikki qismi AQSh va Xitoyning harbiy budjetlariga to‘g‘ri keladi: AQShda mudofaa xarajatlari 6,3 foizga o‘sdi, XXRda esa bu ko‘rsatkich 2019-yilga nisbatan biroz kamroq (5,9%) bo‘lib, xarajatlar o‘sishi 5,2 foizni tashkil etdi. Ta’kidlanishicha, Xitoyning dengiz floti qurish dasturlari global, xususan, Osiyodagi mudofaa xarajatlarining o‘sishiga qisman ta’sir ko‘rsatdi.
Izoh (0)