“Qurilgan obyektlar qulab tushmasa yoki portlamasa qonuniy hisoblanadiyu, biror baxtsiz hodisa yuz bersa, noqonuniy hisoblanadimi?” — Doniyor G‘aniyev

Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati Doniyor G‘aniyev Jizzax va Buxoro shaharlaridagi qurilishi tugamasdan qulab tushgan obyektlar borasidagi fikrini bildirib, mas’ul idoralarning bu kabi holatlarga bo‘lgan munosabatini no‘noq sportchining o‘yin maydonidan chetlatilishiga qiyosladi.

Qurilish vazirligiga ko‘ra, Jizzax va Buxoro shaharlarida qurilishi tugallanmasdan qulab tushgan/portlagan ko‘p qavatli turar-joy obyektlarining qurilishi aslida noqonuniy bo‘lgan ekan. Lekin hayratlanarli tomoni shundaki, bu obyektlar qurilishi noqonuniyligi aynan baxtsiz hodisadan so‘ng aniqlangan yoki jamoatchilikka oshkor qilingan. Bu holatda odamda beixtiyor bir nechta savollar paydo bo‘ladi.

Qizig‘i, mamlakat bo‘ylab qurilishi noqonuniy yoki shaharsozlik normalariga zid bo‘lgan shunday obyektlardan yana qancha bor ekan? Obyekt qurilishi noqonuniy ekanligini bilish yoki bunday noqonuniy qurilishlarni to‘xtatish uchun ularning har birida qandaydir baxtsiz hodisa bo‘lishini kutish kerakmi?

Yoki bilsa hazil, bilmasa chin degandek, agar qurilgan obyektlar qulab tushmasa/portlamasa qonuniy qurilish hisoblanadiyu, lekin bordiyu, biror baxtsiz hodisa yuz bersa, quruvchi barchasiga javobgar topilib, qurilish esa noqonuniy bo‘lgan hisoblanadimi?

Agar qulab tushmaganda, bu obyekt taqdiri nima bo‘lar edi? Katta ehtimol bilan qurilish tugallangandan so‘ng mas’ul mutasaddilar yordamida hujjatlar qonuniylashtirilardimi?

Nahotki mana shu kabi noqonuniy qurilish obyektlari baland bo‘lib qad ko‘targunicha birorta ham mas’ul mutasaddilar ko‘rmay qolishsa? Aslida, Qurilish vazirligining hududlardagi bo‘limlari va boshqa ayrim mahalliy rahbarlar bu kabi obyektlar qurilishidan juda yaxshi xabardor, manfaatdor emasmi?

Davlatimiz rahbari ham ta’kidlaganlaridek, bugun qurilish sohasi korrupsiya eng ko‘p urchigan sohalardan biridir. Lekin kimlarningdir nafsi, cho‘ntagi uchun iste’molchi moddiy, jismoniy, ruhiy zarar ko‘rishi to‘g‘rimi? Agar ana o‘sha obyektlar yana bir necha oy o‘tib qulaganida, bir necha o‘nlab insonlar hayotiga xavf solishi ham mumkin edi-ku. Mas’ul idoralarning bu kabi holatlarga bo‘lgan munosabati esa xuddi no‘noq sportchining o‘yin maydonidan chetlatilishiga o‘xshaydi. Yaxshi o‘yin umidida maydonga kiritiladi, eplolmasa, bizniki emas edi (noqonuniyligini biz bilgandik, biz kutgandik), deb jar solishadi.

Aslida, Qurilish vazirligi mas’ullarining noqonuniy qurilishlarni to‘xtatish, sohadagi korrupsiyaga qarshi kurashish bo‘yicha niyati jiddiy bo‘lsa, buning yechimi juda ham oson. Vazirlik o‘zining rasmiy veb-sahifasida yoki ijtimoiy tarmoqlarda har bir hudud bo‘yicha noqonuniy yoki shaharsozlik normalariga zid ravishda olib borilayotgan qurilish obyektlari to‘g‘risida ma’lumotlarni (manzili, suratlari, qurilish firmasining nomi kabi) e’lon qilib borsa, kifoya. Qolganini qalami o‘tkir blogerlarning o‘zi qoyillatishadi (davlat xaridlari mavzusi kabi).

Qolaversa, bo‘lib o‘tgan voqealar fonida noqonuniy qurilish bu sifatsiz, ishonchsiz, xavfli uy yoki bino-inshoot ekanligini anglab borayotgan fuqarolar ham bu kabi ma’lumotlardan xabar topgach, noqonuniy obyektlarni xarid qilishdan yoki ularga sarmoya kiritishdan tiyilishadi. O‘z-o‘zidan bozor iqtisodiyotining “ko‘rinmas qo‘li” barcha quruvchi va tadbirkorlarni qonuniy ishlashga majbur qilardi.

Bunga esa chinakam xohish va jinday iroda bo‘lsa bas.

P.S. Bu gaplarni yozishdan maqsad kimnidir ayblash yoki qaysidir vazirni obro‘sizlantirish emas, shunchaki atrofimizda bo‘layotgan voqealarga shu jamiyat a’zosi sifatida bildirilgan munosabat. Zero, bo‘layotgan voqealarga real yondashish, xatolarni tan olish, yanada samaraliroq faoliyat yuritishga intilish, xalq manfaatlarini eng yuqoriga qo‘yish har birimizning vazifamiz bo‘lishi lozim.

Doniyor G‘aniyev, Oliy Majlis Qonunchilik palatasi deputati