Xitoy neftni qayta ishlash bo‘yicha quvvatlarini ko‘paytirmoqda va kelasi yildayoq ushbu bozorda yetakchi sifatida AQSh o‘rnini egallashi mumkin, deb yozadi Bloomberg Xalqaro energetika agentligiga tayanib.
“XIX asr o‘rtalaridagi neft davri boshidan buyon Amerika neftni qayta ishlash bo‘yicha yetakchi bo‘lib kelayotgan edi, ammo… Xitoy kelasi yildayoq AQShdan o‘zib ketadi”, — deyiladi xabarda.
Neftni qayta ishlash bozorida yetakchining almashishiga ayni paytda Xitoyda kamida to‘rtta yangi neftni qayta ishlash zavodi qurilayotgani, AQShda esa bunday korxonalar yopilayotgani (masalan, Luizianada dunyoda kattaligi bo‘yicha uchinchi o‘rinda turuvchi Shell neft kompaniyasiga qarashli Convent zavodi) ham sababchi bo‘lishi mumkin. 1967-yilda, Convent zavodi ochilgan vaqtda, AQShning qayta ishlash quvvatlari Xitoynikidan 35 marta ortiqroq edi.
Bloomberg ma’lumotlariga ko‘ra, Xitoyning yangi korxonalarining umumiy quvvati bir sutkada 1,2 million barrelga teng, bu butun Buyuk Britaniya neftni qayta ishlash quvvati bilan tengdir. Ayni vaqtda koronavirus pandemiyasi tufayli kelib chiqqan inqiroz natijasida, yoqilg‘iga jahon talabi pasaydi, shu sababli neftni qazib chiqarish va qayta ishlashni ham kamaytirishga to‘g‘ri keldi. Neftni qayta ishlash rekord darajada — sutkasiga 1,7 million barrelga qisqardi, buning yarmidan ko‘prog‘i esa AQShdagi korxonalar hissasiga to‘g‘ri keldi.
Bundan tashqari, inqiroz neft iste’molidagi o‘zgarishlarni ham tezlashtirdi. Xitoyda va Osiyoning boshqa qismlarida plastik va neftga talab o‘smoqda. U yerda iqtisodiyot koronavirus pandemiyasidan keyin tez qayta tiklanmoqda. Yevropa va AQShda esa pandemiya bosilmayapti va inqiroz ancha chuqurroq xususiyatga ega.
Xitoy neftni qayta ishlash sanoatining ko‘tarilishi Hindistonda va Yaqin Sharqda bir nechta yangi yirik zavodlar paydo bo‘lishi bilan birgalikda jahon energetika tizimida o‘z aksini topmoqda, deb yozadi Bloomberg. Neft eksportchilari Osiyoda ko‘proq, Shimoliy Amerika va Yevropadagi azaliy xaridorlarga esa kamroq neft sotmoqda. Ishlab chiqarish quvvatlari ko‘paygani sari, Xitoy neftni qayta ishlash zavodlari xalqaro benzin, dizel va boshqa turdagi yoqilg‘i bozorlarida faol ishtirokchiga aylanib bormoqda. Bu hattoki Osiyoning boshqa hududlaridagi eski zavodlarga ham bosim o‘tkazmoqda (masalan, Shell avvalroq Singapurdagi neftni qayta ishlash zavodi quvvatini ikki barobar kamaytirishini e’lon qilgan edi). Xitoy, Hindiston va Yaqin Sharqda quvvatlar oshib borishiga qaramay, neftga talab koronavirus yetkazgan zarardan to‘liq qayta tiklanishi uchun yillar talab etilishi mumkin, deb yozadi Bloomberg.
Xitoyning qayta ishlash quvvatlari yangi ming yillik boshidan buyon qariyb uch marta o‘sdi, chunki u dizel yoqilg‘isi va benzin iste’molining tezkorlik bilan o‘sishiga yetib olishga harakat qildi. Xitoy milliy neft-gaz korporatsiyasi (CNPC)ning Iqtisodiyot va texnologiya ilmiy-tadqiqot instituti ma’lumotlariga qaraganda, Xitoyda neftni qayta ishlash hajmi shu yil oxiridagi sutkasiga 17,5 million barreldan 2025-yilga kelib, sutkasiga 20 million barrelga (yoki yiliga 1 milliard tonnaga) ko‘payishi kutilmoqda.
Izoh (0)