Britaniyalik sotsiologlar dunyoning turli burchaklarida yashaydigan 4 million kishi o‘rtasida keng miqyosli so‘rovnoma o‘tkazib, unda ishtirok etgan Yer yuzi aholisining 57 foizi mavjud demokratik hokimiyat institutlariga ishonmasligini aniqladi. “TASS”ning xabar berishicha, bu haqda 29-yanvar kuni Buyuk Britaniyaning Kembrij universiteti matbuot xizmati ma’lum qildi.
“Butun Yer yuzida demokratiya nosog‘lom holatdadir. So‘nggi yillarda demokratik siyosiy institutlarga nisbatan norozilik darajasi tez sur’atlar bilan o‘sib borganini aniqladik. Hozirda u global darajada eng ajv nuqtasiga ko‘tarilgan bo‘lib, bu ayniqsa rivojlangan mamlakatlarga xosdir”, — degan Kembrij universiteti politologi Roberto Foa.
So‘nggi yillarda siyosatshunoslar va siyosiy sharhlovchilar AQSh va boshqa mamlakatlarda fikrlar qarama-qarshiligi tobora kuchayib borayotgani to‘g‘risida gapirmoqda. Buning oqibatida qarama-qarshi siyosiy kuchlar o‘rtasidagi hamkorlik qilish deyarli imkonsiz bo‘lib qomoqda.
Ularning fikricha, bu yig‘ilib qolgan iqtisodiy va siyosiy xarakterdagi milliy va global muammolarni hal etish uchun radikal va ko‘pincha nodemokratik yechimlarni taklif qiluvchi populistik partiyalar va harakatlarning paydo bo‘lishiga olib keldi.
Xususan, Donald Tramp, Boris Jonson va Brexit tarafdorlarining g‘alabalari, shuningdek, Ispaniya va Gretsiyadagi parlament saylovlarida radikal chap kuchlarning yutuqlari ko‘pincha shu tarzda izohlanmoqda.
Roberto Foa va uning hamkasblari Kembrij universiteti butun dunyo miqyosida siyosiy kayfiyatni baholash loyihasi doirasida so‘nggi 25 yil davomida to‘plangan ma’lumotlarni tahlil qilib, hozirgi jahon siyosatida har ikkala trend paydo bo‘lishining ehtimoliy sabablarini aniqladi.
Bu vaqt davomida olimlar 4 milliondan ortiq kishini so‘roq qilishga, dunyoning 154 mamlakatida turli so‘rovnomalar o‘tkazishga hamda saylovchilarning siyosiy qarashlari va ularning hokimiyat institutlariga munosabati 1995-yildan 2020-yilgacha qanday o‘zgargani haqidagi ma’lumotlarni to‘plashga ulgurgan.
Ma’lumotlar tahlilidan ko‘rinishicha, 1990-yil o‘rtalaridan boshlab demokratiyaga ishonch darajasi o‘rtacha 10 foizga tushgan va buning natijasida hozirda dunyo aholisining yarmidan ko‘pi demokratik institutlardan hafsalasi pir bo‘lgan va ular barcha asosiy global muammolarni hal qilishga qodir ekaniga ishonmaydi.
Bu ko‘rsatkish, ayniqsa AQSh, Buyuk Britaniya, Fransiya va Sovuq Urush tugaganidan keyin aholining 75 foizi demokratiyaning samaradorligiga va uning boshqa siyosiy tizim turlaridan ustunligiga ishongan dunyoning boshqa ko‘plab mamlakatlarida keskin o‘zgardi.
Qayd etilishicha, demokratiyaga ishonch ko‘rsatkichi 2005-yilda 60 foizgacha gacha tushgan bo‘lsa, 2020-yilga kelib iqtisodiy inqirozlar, urushlar va siyosiy mojarolar bilan bog‘liq holda 43 foizga tushib ketdi.
Izoh (0)