Британиялик социологлар дунёнинг турли бурчакларида яшайдиган 4 миллион киши ўртасида кенг миқёсли сўровнома ўтказиб, унда иштирок этган Ер юзи аҳолисининг 57 фоизи мавжуд демократик ҳокимият институтларига ишонмаслигини аниқлади. «ТАСС»нинг хабар беришича, бу ҳақда 29 январь куни Буюк Британиянинг Кембриж университети матбуот хизмати маълум қилди.
«Бутун Ер юзида демократия носоғлом ҳолатдадир. Сўнгги йилларда демократик сиёсий институтларга нисбатан норозилик даражаси тез суръатлар билан ўсиб борганини аниқладик. Ҳозирда у глобал даражада энг ажв нуқтасига кўтарилган бўлиб, бу айниқса ривожланган мамлакатларга хосдир», — деган Кембриж университети политологи Роберто Фоа.
Сўнгги йилларда сиёсатшунослар ва сиёсий шарҳловчилар АҚШ ва бошқа мамлакатларда фикрлар қарама-қаршилиги тобора кучайиб бораётгани тўғрисида гапирмоқда. Бунинг оқибатида қарама-қарши сиёсий кучлар ўртасидаги ҳамкорлик қилиш деярли имконсиз бўлиб қомоқда.
Уларнинг фикрича, бу йиғилиб қолган иқтисодий ва сиёсий характердаги миллий ва глобал муаммоларни ҳал этиш учун радикал ва кўпинча нодемократик ечимларни таклиф қилувчи популистик партиялар ва ҳаракатларнинг пайдо бўлишига олиб келди.
Хусусан, Дональд Трамп, Борис Жонсон ва Brexit тарафдорларининг ғалабалари, шунингдек, Испания ва Грециядаги парламент сайловларида радикал чап кучларнинг ютуқлари кўпинча шу тарзда изоҳланмоқда.
Роберто Фоа ва унинг ҳамкасблари Кембриж университети бутун дунё миқёсида сиёсий кайфиятни баҳолаш лойиҳаси доирасида сўнгги 25 йил давомида тўпланган маълумотларни таҳлил қилиб, ҳозирги жаҳон сиёсатида ҳар иккала тренд пайдо бўлишининг эҳтимолий сабабларини аниқлади.
Бу вақт давомида олимлар 4 миллиондан ортиқ кишини сўроқ қилишга, дунёнинг 154 мамлакатида турли сўровномалар ўтказишга ҳамда сайловчиларнинг сиёсий қарашлари ва уларнинг ҳокимият институтларига муносабати 1995 йилдан 2020 йилгача қандай ўзгаргани ҳақидаги маълумотларни тўплашга улгурган.
Маълумотлар таҳлилидан кўринишича, 1990 йил ўрталаридан бошлаб демократияга ишонч даражаси ўртача 10 фоизга тушган ва бунинг натижасида ҳозирда дунё аҳолисининг ярмидан кўпи демократик институтлардан ҳафсаласи пир бўлган ва улар барча асосий глобал муаммоларни ҳал қилишга қодир эканига ишонмайди.
Бу кўрсаткиш, айниқса АҚШ, Буюк Британия, Франция ва Совуқ Уруш тугаганидан кейин аҳолининг 75 фоизи демократиянинг самарадорлигига ва унинг бошқа сиёсий тизим турларидан устунлигига ишонган дунёнинг бошқа кўплаб мамлакатларида кескин ўзгарди.
Қайд этилишича, демократияга ишонч кўрсаткичи 2005 йилда 60 фоизгача гача тушган бўлса, 2020 йилга келиб иқтисодий инқирозлар, урушлар ва сиёсий можаролар билан боғлиқ ҳолда 43 фоизга тушиб кетди.
Изоҳ (0)