Oksford universiteti tadqiqotchilari 70 mamlakatlarida kompaniyaning ijtimoiy tarmoqlarida jamoatchilik fikrini targ‘ib qilish, muxolifatni bostirish va manipulyatsiya qilish dalillarini topdi. Ular orasida O‘zbekiston ham bor, deb xabar beradi Spot.
Oksford internet instituti — ijtimoiy va kompyuter fanlari fakulteti bo‘lib, u axborot, aloqa va texnologiyalarni o‘rganish bilan shug‘ullanadi. Fakultet Oksford universiteti ijtimoiy fanlar bo‘linmasi tarkibiga kiradi.
Axborot kampaniyalari, odatda, bosim, tahqirlash va chalg‘itishga qaratilgan. Feyk va manipulyatsiyani tarqatish uchun asosiy platforma Facebook bo‘lib qolmoqda. Hisobot mualliflari buni 56 mamlakat misolida isbotladi, ularning orasida O‘zbekiston ham bor.
Faqat yetti mamlakat Facebook va Twitter yordamida o‘z chegaralaridan tashqarida jamoatchilik fikriga ta’sir o‘tkazishga harakat qilgan: Xitoy, Hindiston, Eron, Pokiston, Rossiya, Saudiya Arabistoni va Venesuela. Boshqalar buni mamlakat ichida kun tartibini shakllantirish uchun qiladi.
Hisobot mualliflari soxta va manipulyatsiya reklama orqali emas, balki virusga aylanib, bepul tarqatiladigan memlar, videolar yoki boshqa kontentlarni yaratish orqali tez-tez rivojlanib borayotganini ta’kidlaydi.
O‘zbekiston soxta akkauntlar uchun botlardan emas, balki haqiqiy odamlardan foydalanadigan bir necha mamlakatlar qatoriga kirdi. Ular odatda boshqa odamlarning o‘g‘irlangan yoki buzilgan akkauntlaridan foydalanadi:
Hisobot mualliflari O‘zbekistondagi “trollar fabrikasi”ning necha nafar a’zosi borligini baholay olmagan. Ammo Tojikistonda 500 kishi, Ukrainada esa 20 mingdan ortiq kishi borligi ma’lum.
Asosiy strategiyalarga kelsak, mamlakatda faqat bitta narsa ishlatiladi — trollar tomonidan hujum. Misol uchun, Qozog‘istonda dezinformatsiya strategiyasi faol ravishda qo‘llanilmoqda. Eron kabi mamlakatlarda ommaviy xabarlarni kuchaytirish kabi barcha spektrlar mavjud.
O‘zbekiston, shuningdek, axborot xurujlarini qo‘llab-quvvatlash, yaxshi ma’noda namoyon etish yoki chalg‘itishga emas, balki zo‘ravonlik xavfi ostida qo‘rqitish va bosim o‘tkazish uchun tashkil etilgan bir necha davlatlardan biriga aylandi:
Tadqiqotchilar O‘zbekistonda axborotni manipulyatsiya qilishning asosiy tashkilotchilari fuqarolar ekanligini aniqladi. Mamlakatda partiyalar yoki siyosatchilar tomonidan tashviqot deyarli tarqalmaganligi ma’lum bo‘ldi.
Shu sabablarga ko‘ra, O‘zbekiston dezinformatsiyani tarqatish bo‘yicha jamoalar “o‘rta salohiyat” va izchil strategiyaga ega bo‘lgan mamlakatlar toifasiga kirib, kampaniyalarda butun yil davomida faoliyat yuritayotgan haqiqiy xodimlar ishtirok etmoqda.
Axborot makonini boshqarish uchun ilmiy tadqiqotlar o‘tkaziladigan, sezilarli darajadagi mablag‘ sarflanadigan, yuzlab va minglab xodimlar jalb qilinadigan “Yuqori salohiyat”ga ega davlatlar ro‘yxatidan faqat sakkiz mamlakat — AQSh, Rossiya, Xitoy, Misr, Eron, Isroil, Saudiya Arabistoni va Suriya o‘rin egallagan.
Mavzuga doir: O‘zbekistonda “trollar fabrikasi” faoliyati fosh etildi. Uning rahbarlaridan biri prorektor ekanligi aytilmoqda
Mavzuga doir: “U chindan ham vatanga xizmat qilyapman deb o‘ylaydi”. “Trollar fabrikasi”ni fosh qilgan qiz bilan suhbat
Mavzuga doir: “Trolligimiz sezilmasin”. TATUdagi “trollar fabrikasi” ijtimoiy tarmoqlarda hazil-mutoyiba va muhokamalarga sabab bo‘ldi
Izoh (0)