Samarqand shahridagi “Damariq” dehqon bozori hech qanday qarorsiz, tadbirkorlar ogohlantirilmasdan qayta rekonstruksiya qilish bahonasi sabab buzib tashlanayotganligi, bundan tadbirkorlar norozi ekanligi xususida xabar berib o‘tgandik.
“Daryo” muxbiri Farhod Norbo‘tayev ushbu holatni o‘rganib, tadbirkorlar va bozor ma’muriyati, shuningdek, bozorni buzayotgan mutasaddi tashkilot vakillar bilan suhbatlashib, holatni o‘rgandi.
O‘rganishlar jarayonida ma’lum bo‘lishicha, 35 sotix yer maydoniga ega bo‘lgan bozorning binosi “Jusur agro texnologiya” hamda “Ideal plast trub” mas’uliyati cheklangan jamiyatlari tomonidan sotib olingan. Bozorga ajratilgan yer va bozordagi rastalar (pirlavkalar) davlat hisobida bo‘lib, binoni sotib olgan tadbirkorlar 49 foiz ulushni o‘zaro ikkiga bo‘lib olishgan.
— Necha yildan buyon ushbu bozorda savdo qilib ro‘zg‘or tebratamiz. Davlatga chek pulini ham patent pulini ham o‘z vaqtida to‘lab boramiz. Ammo kutilmaganda bir tadbirkor kelib qech qanday asossiz bozorni buza boshladi. Tadbirkorlarni ochiqchasiga ko‘chaga haydab, savdomizni ko‘chada qilishimizni aytdi,— deydi tadbirkor Xusniobod Karimova.
Ayni paytda bozorda Pastdarg‘om, Oqdaryo, Payariq va Samarqand tumanidan kelgan fermer xo‘jaliklari, dehqonlar va bozordagi tadbirkorlar bilan umumiy hisobda 400 nafarga yaqin kishi tijorat bilan shug‘ullanishadi. Tadbirkorlarning 80 foizini ayollar tashkil etar ekan.
— Tadbirkorlarning aksariyatini ayollar tashkil etadi. Ko‘pchiligi oilasida yolg‘iz boquvchi ona hisoblanadi. Prezidentimiz odamlarni xorijga chiqib ketmasliklari uchun ularni ish bilan ta’minlash maqsadida tadbirkorlikka keng yo‘l ochayotgan bir vaqtda ularning hozirda qilayotgan ishini ochig‘i tushunish qiyin. Oilasida yolg‘iz boquvchi bo‘lgan ayollar bolalarini tashlab chetga chiqolmaydi. Ularning holi qanday kechishi, bolalarini qanday boqishi, ro‘zg‘orini qanday tebratishini nahotki o‘ylab ko‘rmagan bo‘lsa. Nahotki ularning kelgusi taqdiri bilan hech kim qiziqmasa, — deydi tadbirkor Mohira Jo‘rayeva.
Bozordagi buzilish ishlari “Jusur agro texnologiya” hamda “Ideal plast trub” mas’uliyati cheklangan jamiyatlari tomonidan amalga oshirilmoqda. Mazkur tashkilotlarning mas’ul vakili hisoblangan Usmon Sultonovning bizga ma’lum qilishicha, bozorni rekonstruksiya qilish uchun hokimiyat og‘zaki topshiriq bergan.
— Bizga yuqoridan buz deb aytishdi. Shuning uchun buzayapmiz. Bozorni buzish yoki uni qayta rekonstruksiya qilish bo‘yicha hokimlik tomonidan hech qanday qaror yoki buyruq chiqarilmagan. Shu bois buzish uchun qo‘limizda hech qanday asosimiz yo‘q. Biz kattalarni topshirig‘ini bajarayapmiz xolos, — deydi Usmon Sultonov.
— Bozorni ikkita tadbirkor 50 foizdan ulush hisobiga sotib olishgan. Sotib olganlik bo‘yicha qarorimiz bor. Bizga bozorni qayta rekonstruksiya qilish uchun tepadan og‘zaki topshiriq berishgani uchun buzayapmiz. Qolgan masalalarni bozorni sotib olgan tadbirkorlardan so‘raysiz.
Amaldagi qonunlar bo‘yicha respublikamizda bozorlar yuz foiz miqdorida tadbirkorlarning qo‘liga o‘tmaydi. Usmon Sultonovning fikricha, “Damariq” dehqon bozori tamomila sotib olingan. Shu bois tadbirkorlar o‘zi bilgan ishini qiladi. “Damariq dehqon bozori” MChJ direktori Mirtemir Bekovning so‘zlariga ko‘ra, bozorning 51 foiz ulushi davlatniki hisoblanadi.
Bizga ma’lum bo‘lishicha bozordan oyiga 40 million so‘m naqd pul tushumi amalga oshiriladi. O‘sha tushumning 50 foizi davlat budjetiga. Qolgani qarzga ketadi.
— Bozorga kelganimda qarzdorlik 575 million so‘m edi. Hozirda ushbu qarzdorlikdan 125 million so‘mi qoldi xolos. Qarzlardan endi qutilamiz deb turgan vaqtda, bozorni buzishga kirishdi. Tadbirkorning qo‘lida bozorni buzish yoki qayta rekonstruksiya qilish bo‘yicha hech qanday hujjat yo‘q, deydi bozor direktori Mirtemir Bekov.
— Aslida, Samarqand shahar hokimi bizga bozor atrofidagi yer maydonini asfalt qilish, u yerni qaytadan obodonlashtirish bo‘yicha ko‘rsatma bergandi. Bozorning yopiq qismidagi maydonni avval yarmini, so‘ng qolganini ta’mirlab, tadbirkorlarga halal bermagan holda ish tutishimizni aytishgandi. Ammo ularning bunday yo‘l tutayotganini o‘zim ham tushunmayapman.
Samarqand shahridagi So‘g‘diyona massivining asosiy bozori bo‘lgan “Damariq” dehqon bozori har kuni xaridorlar bilan gavjum. Bu hududdagi eng yaqin “Temir yo‘l” dehqon bozori 5 kilometr, “Sartepo” bozori 4 kilometr masofada joylashgan. U yerdan bozorlik qilib kelish uchun hududdagi barchaning ham imkoniyati yetmaydi.
— Bir vaqtlar biz tadbirkorlar savdo qilish uchun ushbu bozorni qurishda o‘z hisobimizdan pul berganmiz. Bugun esa bizni ochiqchasiga ko‘chaga haydayapti. Bozorni ta’mirlash uchun biror bir hujjat ko‘rsatib, ta’mirdan so‘ng bozor faoliyati yana davom ettirishiga kafolat bersa bizning hech qanday qarshiligimiz yo‘q, — deydi Sanobar Abduraxmonova.
— Kuz kelib havo salqinlashdi. Yog‘ingarchilik kunlarida ko‘chada savdo qilib bo‘ladimi? Aslida ularning maqsadi boshqa. Bozorni bu yerdan yo‘qotish. Bilishimizcha bozor o‘rnida qandaydir zavod qurish rejalashtirilgan.
So‘nggi paytlarda Samarqand shahrida qurilish ishlari bilan bog‘liq turli mojarolar yana avj olmoqda. “Damariq” dehqon bozorining hech qanday qaror yoki hujjatsiz buzilayotganligini ochig‘i o‘zimiz ham tushunmadik. Bozorning buzish ishlariga mas’ul bo‘lgan Usmon Sultonovning ochiqchasiga buzish uchun hech qanday hujjat yo‘qligini, tadbirkorlar qo‘lidan kelgan ishni qilsin degandek gapirishi bizni ajablantirdi.
Bugun Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tadbirkorlarga ulkan imkoniyatlar yaratib, ularga keng yo‘l ochib bermoqda. Ammo yaratib berilayotgan imkoniyatlar degani tadbirkorlar o‘zi istagan ishni qiladi degani emasku? Hokimiyatning hech qanday qarorisiz tayyor bozorni qanday buzish mumkin? Buzish ishlariga hokimiyatning qaysi vakili og‘zaki buyruq bergani ham bizga hozircha qorong‘u.
O‘ylaymizki, tez fursatlarda mutasaddi vakillar “Damariq” dehqon bozorining noqonuniy buzilish ishlari bilan bog‘liq holatni atroflicha o‘rganib masalani ijobiy hal qiladi. Aks holda bozorda savdo qiluvchi 400 nafar tadbirkor ko‘chaga qolishi hech gap emas. Uning ortida qarab turan 2000 nafardan ortiq qorako‘zning holatini aytmasa ham bo‘ladi.
Ha aytgancha, bugun minglab yurtdoshlarimiz chet ellarda sarsongarchilikda yuribdi. Birgina o‘ylab qilinmagan ishimiz uchun yana ularning sonini oshirib yubormasak bo‘lagni.
Izoh (0)