Ўзбекистонда 2024 йилда ва 2025 йилнинг дастлабки уч ойида чиқинди тозалаш хизматларидан “Ягона электрон тизим” орқали 1,38 триллион сўмлик тушум қайд этилди.
Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлигида бўлиб ўтган брифингда Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Чиқиндиларни бошқариш ва циркуляр иқтисодиётни ривожлантириш агентлиги матбуот котиби Дилноза Комилова 2024 йил ва 2025 йилнинг биринчи чораги якунлари бўйича таҳлилий маълумотларни тақдим этди.
Брифингда қайд этилишича, маиший чиқиндиларни бошқариш тизимини яхшилаш мақсадида 2024 йилда ва жорий йил бошида 313 та махсус техника, 3 800 дан ортиқ контейнер, 3 та чиқинди саралаш ҳамда 11 та қайта ишлаш ускунаси харид қилиниб, санитар тозалаш корхоналарига етказилди.
Аҳолига қулайлик яратиш мақсадида “Тоза макон” ягона биллинг тизими ва мобил иловаси ишга туширилди. Тизим электрон тўлов хизматлари билан тўлиқ интеграциялашган бўлиб, фойдаланувчиларга онлайн тўловларни амалга ошириш ва ҳисобварақларни реал вақт режимида кўриш имконини беради.
Бугунги кунда мамлакат бўйича 7,2 миллионта абонент, яъни 63 фоиз аҳолига санитар тозалаш хизмати кўрсатилмоқда. “Тоза макон” тизимида жисмоний шахсларнинг 73 фоизи шахсий идентификация рақами, 94 фоизи эса кадастр рақами асосида рўйхатдан ўтказилган.
2024 йилда ва 2025 йилнинг дастлабки уч ойида кўрсатилган хизматлар учун “Ягона электрон тизим” орқали 1,38 триллион сўмлик тушум қайд этилди. Тўлов интизоми 90 фоизни ташкил этмоқда. Шу билан бирга, 2025 йил июлидан тўлов интизоми электр энергияси тизими билан боғланиб тартибга солинади.
Агентлик томонидан хорижий инвестициялар жалб қилиниб, Хитой, АҚШ ва Жанубий Корея компаниялари билан чиқиндиларни термик қайта ишлаш ва энергия ишлаб чиқариш лойиҳалари бошланган. Ушбу йўналишдаги 933 миллион АҚШ долларлик лойиҳалар орқали 7 та вилоятда чиқинди ёқиш заводлари барпо этилиши режалаштирилган бўлиб, уларда йилига 3,6 миллион тонна чиқиндидан 1,6 миллиард кВт/соат электр энергияси ишлаб чиқарилади.
Республикада чиқиндиларни назорат қилиш, уларни йиғиш ва ташиш жараёнларини рақамлаштириш мақсадида GPS ва онлайн кузатув тизимлари жорий қилинди. 39 та чиқинди йиғиш майдончаси ва 219 та махсус техникага кузатув камералари ўрнатилган.
2024 йилда аҳолидан 14,8 миллион тонна маиший чиқинди йиғилган бўлиб, шундан 766 минг тоннаси қайта ишланган. Шунингдек, 5 779 та фуқаролик мурожаатлари кўриб чиқилиб, уларнинг 82 фоизига ижобий ечим топилган.
Президент фармони асосида 42 та чиқинди полигони тартибга келтирилиб, уларнинг 29 таси рекултивация қилинди ва 81 гектар ер майдони экологик хавфдан холи ҳолга келтирилди. Аҳолини экологик маданиятга жалб қилиш мақсадида оммавий плоггинг эко-акциялари ва “Долзарб 10 кунлик” тозалик тадбирлари ўтказилиб, республика бўйича 135 минг тоннадан ортиқ чиқинди бартараф этилди.
Ўзбекистонда йил бошидан буён 4 000 га яқин ноқонуний чиқинди ташлаш ҳолати аниқланди. Айни дамда Экология вазирлиги Ситуацион маркази томонидан республика миқёсида жами 250 та онлайн кузатув камералари ўрнатилган бўлиб, тун-у кун назорат қилинади.
Ўзбекистонда 80 гектардан ортиқ ер майдони чиқинди полигонларидан табиатга қайтарилди. Ҳозир чиқиндихоналарда атмосферага чиқарилаётган ташланмаларни мониторинг қилиш, ёнғин хавфсизлигини таъминлаш бўйича сув ҳавзаси, санитар бурчаклар, қоровулхона, ҳожатхона ҳамда сув қудуқлари, дизбарер қурилмаси барпо этилиб, узлуксиз электр ва ичимлик суви таъминотига эътибор қаратиляпти.
Жумладан, Экология вазирлиги Чиқиндиларни бошқариш ва циркуляр иқтисодиётни ривожлантириш агентлиги ҳузуридаги Чиқинди полигонларини бошқариш дирексияси томонидан полигонлардаги 300 га яқин махсус техникаларга замонавий GPS назорат тизими ўрнатилган. Давлат бюджети маблағлари ҳисобидан қўшимча 78 та махсус техника харид қилиниб, ҳудудларга тарқатилган.
Ҳозирда жами 184 та маиший чиқинди полигонидан 39 таси тартибга келтирилиб, ўртача 70-80 см тупроқ қатлами билан ёпилди, аҳоли саломатлиги, атроф-муҳит ва экологияга салбий таъсирига чек қўйилиб, ерлар табиатга қайтарилди.
Жорий йилнинг биринчи чорагида Тошкент, Наманган, Андижон, Бухоро, Сирдарё, Самарқанд, Фарғона ва Қашқадарё вилоятларининг жами 14 та туманда жойлашган қаттиқ маиший чиқинди полигонларида суриш, зичлаш, текислаш ишлари амалга оширилди. 37 та чиқинди полигони автотарози ва кузатув камералари билан жиҳозланмоқда.
Шунингдек, 2025 йил давомида 18 та чиқинди полигонини рекултивация қилиб, тупроқ қатлами билан ёпиш мақсад қилинган.
“Яшил макон” умуммиллий дастури доирасида республика бўйича 2024 йилда 123 та чиқинди полигони атрофида 461,0 минг туп ҳамда 2025 йил баҳор мавсумида 130 та чиқинди полигони атрофида 367,7 минг туп терак, тут, қайрағоч, саксовул, тол ва бошқа турдаги дарахт кўчатлари экилиб, “яшил белбоғ”лар ташкил этилди.
Изоҳ (0)