Дунёдаги ҳар тўртинчи иш ўрнига генератив сунъий интеллект таъсир кўрсатади. Шу билан бирга, экспертлар таъкидлашича, сунъий интеллектдан фойдаланишнинг энг эҳтимолий натижаси инсонни компьютер билан тўлиқ алмаштириш эмас, балки меҳнат фаолиятининг ўзгариши бўлади. Халқаро меҳнат ташкилоти (ХМТ) ва Польша миллий тадқиқот институти (NASK) ўтказган янги қўшма тадқиқот якунлари бўйича шундай хулосага келинган.
20 май куни эълон қилинган икки ташкилот ҳисоботида сунъий интеллектнинг турли касбларга “таъсир кўрсатиш индекси” аниқланган ва сунъий интеллект 30 мингга яқин касбий вазифани ўзгартириб, меҳнат дунёсини қандай ўзгартириши мумкинлиги ҳақида бугунги кундаги энг батафсил глобал баҳолаш келтирилган.
“Биз реал иш ўринлари ҳақидаги маълумотларга асосланган восита яратиш учун назариядан ташқарига чиқдик. Инсон тажрибаси, эксперт таҳлили ва генератив сунъий интеллект моделларини бирлаштириб, мамлакатларга хавфларни баҳолаш ва юз бераётган воқеаларга самарали жавоб беришга ёрдам берадиган такрорланадиган усулни яратдик”, дейди ХМТ катта илмий ходими ва тадқиқотнинг етакчи муаллифи Павел Гмирек.
Қайси касблар хавф гуруҳига киради?
Ҳисоботга кўра, касбларни генератив сунъий интеллектнинг таъсир даражасига қараб гуруҳлаш мумкин. Бу эса ҳокимият органларига тўлиқ автоматлаштириш хавфи юқори бўлган иш ўринларини вазифаларни ўзгартириш орқали ривожланиш эҳтимоли юқори бўлган иш ўринларидан фарқлашга ёрдам беради.
Дунёдаги иш ўринларининг тахминан 25 фоизи сунъий интеллект таъсирига учраши мумкин, ривожланган мамлакатларда эса бу кўрсаткич 34 фоизга етади. Шу билан бирга, аёллар орасида уларнинг иши сунъий интеллект таъсирида ўзгариши эҳтимоли анча юқори. Ривожланган мамлакатларда автоматлаштириш хавфи энг юқори бўлган иш ўринлари аёллар бандлигининг 9,6 фоизини ташкил этади - эркаклардаги бундай иш ўринларининг 3,5 фоизига нисбатан.
Офис иши сунъий интеллект технологияларининг энг катта таъсирига учрайди, чунки генератив сунъий интеллект унинг доирасида бажариладиган кўплаб вазифаларни автоматлаштириш имкониятига эга. Бироқ сунъий интеллектнинг кенгайиб бораётган имкониятлари оммавий ахборот воситалари, дастурий таъминот ва молия билан боғлиқ бир қатор интеллектуал касбларга ҳам тегишли.
Шу билан бирга, тўлиқ автоматлаштирилиши мумкин бўлган касблар доираси чекланган бўлиб қолмоқда, чунки кўплаб вазифалар сунъий интеллект ёрдамида самаралироқ бажарилса-да, ҳали ҳам инсон иштирокини талаб қилади.
Ўзгаришларга қандай тайёрланиш керак
“Ушбу индекс мамлакатлар яхшироқ тайёргарлик кўриши ва ишчиларни ҳимоя қилиши учун генератив сунъий интеллект қаерда энг катта таъсир кўрсатиши мумкинлигини аниқлашга ёрдам беради. Бизнинг кейинги қадамимиз ушбу янги индексни Польшадаги ишчи кучи тўғрисидаги батафсил маълумотларга қўллашдир”, дейди NASK катта эксперти ва ҳисобот ҳаммуаллифларидан бири Марек Трошинский.
Мутахассислар ҳукуматлар, касаба уюшмалари ва бошқа ташкилотларни ижтимоий мулоқотда иштирок этишга ва унумдорликни, иш сифатини ошириши ҳамда иш ўринларини сақлаб қолиши мумкин бўлган инклюзив стратегияларни шакллантиришга чақирмоқда.
“Сунъий интеллект атрофидаги шовқинда адашиб қолиш осон. Бизга аниқлик ва контекст керак”, деди ХМТ катта иқтисодчиси Жанин Берг.
Ҳисобот ХМТ-NASKнинг генератив сунъий интеллектга бағишланган нашрлар сериясининг биринчиси ҳисобланади. Келгуси ҳисоботларда унинг миллий меҳнат бозорларига таъсири кўриб чиқилади ва сунъий интеллектни жорий этишга, айниқса, ривожланаётган иқтисодиётга эга мамлакатларда жавоб бериш бўйича тавсиялар берилиши кўзда тутилган.
Изоҳ (0)