Чамаси, бундан икки ойлар аввал Абдуқодир Ҳусанов “Манчестер Сити”да ой футболчиси деб топилди. Элдор Шомуродов ҳам 2025 йил бошидан бери “Рома”да икки марта эътироф этилди. Ушбу жамоалар ойнинг энг яхшиларини овоз бериш орқали аниқлашди ва бунда мухлислар ҳам фаол иштирок этишди. Овоз бериш жараёни Telegram, Instagram ёки Twitter тармоқларида эмас, интернетдаги ўзининг расмий сайтларида ўтказилди. Ушбу жараёнда ўзбекистонлик мухлислар ҳам бевосита иштирок этиб, “Манчестер Сити” ёки “Рома”нинг расмий саҳифасида рўйхатдан ўтиб, ўз севимлиларига овоз беришди. Бу — табиий жараён.
Замонавий футбол фақатгина майдондаги ўйин билан эмас, балки унинг атрофидаги инфратузилма, медиа салоҳияти ва ахборот тизимлари билан ҳам белгиланади. Бугунги кунда дунёнинг кўплаб йирик клублари ўз расмий сайтларини мухлислар билан мулоқотдаги энг муҳим восита сифатида кўради. Афсуски, Ўзбекистон Суперлигаси клубларининг аксарияти бу борада жуда ҳам оқсамоқда. Айрим жамоаларнинг расмий сайтларига кириб бўлмайди, баъзиларининг эса йиллар давомида янгиланмаган саҳифалари футбол жамоатчилиги учун ёт манзарага айланиб улгурган. Бу ҳолат футболимизнинг ташқи кўриниши ва ишончлилиги, айниқса халқаро миқёсдаги имижига салбий таъсир кўрсатмоқда.
Ҳа, Ўзбекистон чемпионати сўнгги йилларда анча кучайди. Буни инкор қилиб бўлмайди, лекин клубларнинг медиа бўлими ҳақида бундай деб бўлмайди. Тўғри, Telegram ёки Instagram орқали клуб ҳақида сўнгги янгиликларни топиш мумкин. Бироқ профессионал клуб номи остида ҳаракат қиладиган жамоаларимиз ўз номига монанд тарзда ишлаб, ўзининг расмий сайтини ҳам юритишса яхши бўлар эди.
Мисол тариқасида, Суперлиганинг амалдаги чемпиони “Насаф”нинг расмий саҳифасидан (fcnasaf.uz) намуна келтирамиз.
Сайт фаол тарзда ишламоқда. Лекин улар сўнгги марта 2023 йилда хабар жойлашган. Турнир жадвали эса 3-турдан кейин умуман янгиланмаган.
Жамоа қишки трансфер ойнаси пайтида бир қанча харидларни амалга оширди. Хусусан, украиналик дарвозабон Александр Воробей, Умар Эшмуродов, Рубен Ҳебай ёки Драган Черан каби футболчилар қаршиликлар билан шартнома имзолашди. Бироқ булар ҳақида ҳеч қандай маълумотлар топиб бўлмади.
Ўрганишлардан кейин “Насаф” клуби янги сайтга ўтаётгани ва ҳозирда улар “ФCНасаф.уз”дан “Насафсc.уз”га кўчаётгани аниқ бўлди. Клуб матбуот хизматининг маълум қилишича, ҳозир бу босқичма-босқич амалга оширилмоқда ва май ойининг охирларида тўлиқ янги домен остида ҳаракат қилади.
Жорий мавсум чемпионлик учун асосий даъвогар бўлиб турган Олмалиқнинг “ОКМК” клубининг ҳам расмий саҳифаси бор. Ҳар ҳолда, Wикипедия маълумотларига таянадиган бўлсак, Fc-Agmk.uz сайти “кончилар”га тегишли. Аммо, ушбу саҳифага кирганимизда, сайт аллақачон блокланган.
Янги сайти бўйича бир оз изландик ва натижада уларнинг янги саҳифаси “ФcОКМК.уз” сайти бор эканлиги маълум бўлди. Лекин унда ҳам Суперлиганинг 1-туридан кейин натижалар янгиланмаганига гувоҳ бўлдик.
Ушбу ҳолатда ижтимоий тармоқдаги маълумотларни янгилаб туришини клуб матбуот хизматидан сўраб қоламизки. Акс ҳолда бундай муаммолар келиб чиқаверади.
Сўнгги йилларда анча шов-шувларга сабаб бўлаётган яна бир жамоа — “Навбаҳор” ҳам эътибордан четда қолмади. Уларда ҳам аҳвол юқоридаги жамоаларникидан қолишмайди. Ҳа, уларнинг ҳам расмий саҳифаси бор (Pfcnavbahor.uz). Лекин улар охирги марта 2024 йилнинг сентябрь ойида хабар жойлашган.
Энг кулгили томони шундаки, клубни аллақачон тарк этган Ўткир Юсупов ҳамон асосий жамоа сафида қайд этилган. Бу ерда нафақат Юсупов, балки қишда “Нефтчи” сафига ўтган Искандеров, Болтабоев каби футболчилар ҳам бор ва бу профессионал клуб учун аянчли ҳолат.
“Қизилқум” клуби расмий сайтидан наъмуна келтирамиз ва уни ортиқча изоҳламасликка қарор қилдик. Сабаби икки йил ўтибди ҳамки, “Қизилқум” — “Металлург” баҳси якунига етмаган.
Аниқлик киритилишича, Навоий клубида ҳам веб саҳифа алмашган. Жамоанинг Wикипедияга киритилган саҳифаси “Фcқизилқум.уз” ҳозирда фаол эмас ва улар “Пфcқизилқум.уз” домени остида фаолият юритмоқда. Ушбу ҳолатда ижтимоий тармоқдаги маълумотларни янгилаб туришини клуб матбуот хизматидан сўраб қоламизки. Акс ҳолда бундай муаммолар келиб чиқаверади.
“Динамо” матбуот хизматида ишлайдиган матбуот котиб(а)лари ўзаро келишиб олишса яхши бўлар эди. Сабаби, сайтдаги маълумотлар янгиланмагани камдек, унда чиқарилаётган хабарлар бир куни лотин алифбосида, бир куни кирилл алифбосида эълон қилинган. Ундаги хатолар эса иккинчи масала. Албатта Самарқанддек кўҳна шаҳарнинг ягона байроқдор жамоаси матбуот хизматидаги ҳолат кулгили ҳамда аянчли.
“Динамо” матбуот хизмати вазиятга қуйидагича изоҳ берди:
Сайтимиз янгиланаяпти, эскисини 2009 йилда очганмиз,шу сабаб шрифтларни ўқимай қолган, серверида ҳам муаммо бор. Янгиси ҳам ҳозирги доменда бўлади.
“Қўқон-1912” клубидаги ҳолат кайфиятингизни кўтариши табиий. Сабаби ушбу жамоа мухлислари ўз севимлилари ҳақидаги маълумотлар билан бир қаторда Европа футболи янгиликларидан ҳам бохабар бўлишади. Агар сиз Kokand1912.uz саҳифасига кирсангиз, Каземиро Туркиядан таклиф олгани-ю, “Реал”нинг таркибдаги муаммолари ҳақидаги маълумотларни ҳам билиб оласиз. Лекин хурсанд қиладиган ҳолат шундаки, матбуот хизмати жамоа ҳақида ҳам маълумот бериб борар экан.
Ўзбекистон Суперлигасида 8-турдан кейин 3-ўринни эгаллаб турган “Бунёдкор” эса нот фоунд 404.
Аниқлаштириш: “Бунёдкор” расмий сайтига мобил қурилмалар орқали кириш мумкин. Юқорида маълумот берганимиздек, “Бунёдкор” футбол клубининг расмий сайтларига киришда муаммо мавжуд. Бироқ аниқлик киритамиз — ушбу сайт компьютер орқали тўлиқ ишламаётган бўлса-да, мобил телефонларда очилмоқда ва асосий саҳифалар фаол ишламоқда. Сабабини билиш учун “Бунёдкор” клуби матбуот хизмати билан боғланишга ҳаракат қилдик, лекин буни иложи бўлмади.
Wикипедия маълумотларига таянадиган бўлсак, “Бухоро” клубининг расмий интернет саҳифаси Pfcbuxoro.com деб номланади. Аммо ушбу ҳавола орқали кириб кўрсак, умуман клубга алоқаси бўлмаган онлайн казиноларни рекламаси билан шуғулланувчи сайт бўлиб чиқди.
“Машъал” клубидаги ҳолат ҳам юқорилардагилардан ёмон бўлса ёмондирки, аммо яхши эмас. Муборак клубининг расмий саҳифаси аллақачон ҳакерлар қўлига ўтиб кетган ва улар клуб номидан ўзларининг ҳар хил қимор ўйинларининг рекламасида фойдаланмоқда.
“Андижон”, “Шўртан” ва “Сўғдиёна” жамоалари ҳам ўзларининг расмий веб-сайтига эга, лекин уларнинг барчаси нофаол тарзда бўлиб турибди.
Аниқлаштириш: “Андижон” расмий сайтига мобил қурилмалар орқали кириш мумкин. Юқорида маълумот берганимиздек, “Андижон” футбол клубларининг расмий сайтларига киришда муаммо мавжуд. Бироқ аниқлик киритамиз — ушбу сайтлар компьютер орқали тўлиқ ишламаётган бўлса-да, мобил телефонларда очилмоқда ва асосий саҳифалар фаол ишламоқда.
“Андижон” клуби матбуот котибидан бу ҳақида сўраганимизда, сайтда камчиликлар борлиги, лекин булар секин-аста тўғриланаётганини маълум қилди. Лекин ҳозирги носозликнинг сабабини билмаслигини айтди.
Агар маълумотлар рост бўлса, “Хоразм” клуби ҳалигача ўзининг расмий сайтини эга эмаслигини кўриш мумкин.
Ўзбекистон футболида ахборот сиёсатига эътибор қарата оладиган клублар сони жуда кам. Шундай кам сонли жамоалардан бири – бу “Пахтакор”. Тошкент клуби нафақат Суперлиганинг энг совриндор жамоаси, балки ахборот майдонида ҳам ўз ўрнига эга. Клубнинг расмий сайти доимий янгиланиб борилади, унда жамоа билан боғлиқ энг сўнгги янгиликлар, превюлар, ўйинолди ва ўйиндан кейинги мураббийлар фикрлари мунтазам эълон қилинади. Сайт орқали мухлислар нафақат асосий жамоа, балки ёшлар ҳақида ҳам маълумотга эга бўлиши мумкин.
“Сурхон” клуби ҳам ўзинг медиаси билан бошқалардан ажралиб туради. Термиз клуби нафақат бошқа ижтимоий тармоқлари, балки ўзининг веб-саҳифасини ҳам деярли ҳар куни янгилаб туради. Ушбу жамоанинг расмий сайтига ташриф буюрсангиз, мураббийлар фикри, превюлар ва фотогалереяларни ҳам мухлислари учун жойлаб боради.
Фарғонанинг “Нефтчи” клуби ҳам бу борада анча фаоллигини кузатишимиз мумкин. Жамоа матбуот хизматида барчаси тезкорлик билан амалга оширилади. Учрашув натижалари, мураббийлар фикри ва бошқа статистикалар тезда янгиланиши хурсанд қилади. Фарғона клуби сўнгги пайтларда ўз олдига катта мақсадларни қўйиб келаётгани ҳеч кимга сир эмас, жамоа 2025 йилда чемпионлик учун катта ҳаракат бошлаган. Бугунги рақамли даврда бу каби фаолият клуб бренди ва обрўсининг муҳим бир қисмига саналади. “Нефтчи” бу борада бошқа Суперлига жамоаларига ибрат бўла оладиган даражада ишламоқда.
Хулоса ўрнида шуни айтиш мумкинки, бугунги глобаллашув ва рақамли ахборот даврида ҳар бир профессионал футбол клуби ўз расмий сайтига эга бўлиши, уни фаол юритиб бориши зарур. Бу нафақат мухлислар билан алоқа воситаси, балки жамоанинг халқаро даражадаги ишончлилиги, бренди ва профессионал ёндашувини акс эттирувчи омилдир. Афсуски, Ўзбекистон Суперлигаси клубларининг аксарияти бу борада жиддий эътиборсизликка йўл қўймоқда. Расмий сайтга эга бўлмаганлар, бор бўлса-да, уни йиллаб янгиламаган клублар борлиги жамоанинг имижига салбий таъсир ўтказиши аниқ. Бу рўйхатда “Насаф” ёки “Андижон” каби халқаро майдонда юртимиз шарафини ҳимоя қиладиган клубларнинг борлиги дилни хира қилади.
Қолганлар ҳам “Пахтакор”, “Сурхон” ва “Нефтчи” каби жамоалардан ўрнак олиб, замонавий футбол талабларига мослашишлари шарт. Акс ҳолда, биз профессионал футболга даъвогарлик қилаётганимиз билан, уни ахборот даражасида ҳимоя қила олмаймиз.
Жамшидбек Маҳмудов
Изоҳ (0)